PROFILBARU.COM

Wielki bój
The Great Controversy
Autor	Ellen G. White
Tematyka	Historia chrześcijaństwa, reformacja, proroctwa, wydarzenia eschatologiczne
Typ utworu	Literatura chrześcijańska
	Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Stany Zjednoczone
Język	angielski
Data wydania	1858
Wydawca	Pacific Press Publishing Association
	Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego	1969
Wydawca	Wydawnictwo „Znaki Czasu”
poprzednia; Działalność apostołów	następna; brak

Wielki bój (ang. The Great Controversy) – jedna z najpopularniejszych książek Ellen G. White, obok Drogi do Chrystusa i Życia Jezusa. Doczekała się wydań w ponad stu językach świata. W pozycji przedstawiona została historia chrześcijaństwa od zburzenia Jerozolimy w 70 r. n.e. ze szczególnym uwzględnieniem reformacji, jako ruchu mającego przywrócić Kościołowi pierwotną czystość. Książka omawia rozwój protestantyzmu w Europie i Ameryce. Przedstawia początki wyrosłego i zakorzenionego w reformowanej tradycji wiary ruchu adwentowego, z którego wywodzą się adwentyści dnia siódmego. Końcowe rozdziały poświęcone są adwentystycznej wykładni proroctw biblijnych i dziejom eschatologicznym, ze szczególnym naciskiem położonym na głoszenie tzw. trójanielskiego poselstwa, zapowiedź dosłownego wylania siedmiu plag ostatecznych na Ziemię oraz nadejście tysiącletniego Królestwa Chrystusa. Historia wielkiego boju przedstawiona w publikacji kończy się ostatecznym zwycięstwem Boga nad szatanem. Ostatnie zdanie książki brzmi: Bóg jest miłością. Wielki bój jest piątym i ostatnim tomem serii pt. Konflikt wieków, która omawia całą historię zbawienia.

Wcześniejsze książki o tym samym tytule

Pod tym samym tytułem ukazało się wcześniej kilka książek autorstwa Ellen G. White, nawiązujących tematyką do historii wielkiego boju:

Wielki Bój pomiędzy Chrystusem i Jego aniołami a szatanem i jego aniołami – pierwowzór, opisujący całą historię wielkiego boju. Wydany w 1858 r. Dzieło to ukazuje się obecnie pod nazwą Dary Ducha i jest częścią większego dzieła pt. Wczesne Pisma. W języku polskim pierwszy raz ukazało się w 1934 r. w Bydgoszczy.

Seria czterech tomów, opisująca znacznie szerzej poszczególne wydarzenia wielkiego boju, tzw. Duch Proroctwa:
- Wielki Bój pomiędzy Chrystusem i Jego aniołami a szatanem i jego aniołami traktuje o historii wielkiego boju od upadku Lucyfera do czasów Salomona. Wydany w 1870 r.
- Wielki Bój pomiędzy Chrystusem a szatanem: Życie, nauczanie i cuda Pana naszego Jezusa Chrystusa opisuje życie Jezusa Chrystusa od jego narodzin do wjazdu do Jerozolimy. Wydany w 1877 r.
- Wielki Bój pomiędzy Chrystusem a szatanem: Śmierć, zmartwychwstanie i wniebowstąpienie Pana naszego Jezusa Chrystusa jest prezentacją wydarzeń życia Jezusa od jego wjazdu do Jerozolimy, aż do wniebowstąpienia. Dotyczy także historii pierwszego Kościoła. Wydany w 1878 r.
- Wielki Bój pomiędzy Chrystusem a szatanem: Od zniszczenia Jerozolimy do końca boju to tom poświęcony odstępstwu w chrześcijaństwie, reformacji, sądowi śledczemu i ostatnim wydarzeniom wielkiego boju. Po raz pierwszy ukazał się w 1884 r. W języku polskim został wydany przez wydawnictwo „Testimonex” (Stowarzyszenie Misyjne Adwentystów Dnia Siódmego – Trzecia Część).

Począwszy od edycji z 1888 r. aż do dziś, tytuł wielki bój zachował się tylko w stosunku do tomu poruszającego okres od zburzenia Jerozolimy do nowej Ziemi:

Wielki Bój pomiędzy Chrystusem a szatanem, wydany w 1888 r.
Wielki Bój, wydany w 1911 r. Najpopularniejsze obecnie wydanie, będące poprawioną edycją z 1888 r.

Pozostałe okresy wielkiego boju zostały opisane w oddzielnych książkach, tworzących łącznie serię o nazwie „Konflikt wieków”, wydanej w języku polskim przez Chrześcijański Instytut Wydawniczy „Znaki Czasu” (Kościół Adwentystów Dnia Siódmego):

Patriarchowie i prorocy
Prorocy i królowie
Życie Jezusa
Działalność Apostołów

Treść

Wstęp
Wizja dziejów
Pierwsi chrześcijanie
Okres duchowej ciemności
Waldensi
Jan Wiklif
Hus i Hieronim
Zerwanie Lutra z Rzymem
Luter przed sejmem
Szwajcarski reformator (rozdział o Ulryku Zwinglim)
Rozwój reformacji w Niemczech
Protest książąt
Reformacja we Francji
Niderlandy i Skandynawia w zasięgu reformacji
Późniejsi reformatorzy angielscy (rozdział m.in. o Janie Wesleyu i George’u Whitefieldzie)
Rewolucja i terror we Francji
Poszukiwanie wolności w Nowym Świecie
Obietnica powtórnego przyjścia Chrystusa
William Miller
Światło w mroku
Wielkie przebudzenie religijne XIX wieku
Skutki odrzucenia prawdy
Spełnione proroctwa
Zrozumienie problemu świątyni
Jezus naszym pośrednikiem
Stany Zjednoczone w proroctwie
Dzieło odnowy
Odrodzone życie
Sąd śledczy
Pochodzenie zła
Najgroźniejszy wróg człowieka
Działalność aniołów
Sidła szatana
Pierwsze wielkie oszustwo
Spirytyzm
Dążenie papiestwa
Nadchodzący bój
Biblia środkiem ochrony
Ostatnie ostrzeżenie
Czas ucisku
Wybawienie ludu Bożego
Spustoszona ziemia
Koniec walki

Wydania w języku polskim

Wielki bój, Warszawa 1969 (Wydawnictwo „Znaki Czasu”)
Wielki bój, Warszawa 1979 (Wydawnictwo „Znaki Czasu”)
Wielki bój, Warszawa 1981 (Wydawnictwo „Znaki Czasu”)
Wielki bój, Warszawa 1983 (Wydawnictwo „Znaki Czasu”)
Wielki bój, Warszawa 1990 (Wydawnictwo „Znaki Czasu”)

Ponadto, na łamach Naszego Mocnego Fundamentu (czasopisma konserwatywnych adwentystów) ukazało się w latach 1994-1997 kilka rozdziałów książki w nowym tłumaczeniu Andreasa Matuszaka.

Zarzuty o plagiat

Walter T. Rea wytknął, że książka jest plagiatem rozmaitych dzieł. Trzy pierwsze rozdziały zawierają streszczenie Flawiusza oraz zapożyczenia z książki Andrewsa History of the Sabbath. Czwarty rozdział czerpie z Andrewsa i innych autorów. Piąty i ósmy rozdział czerpie z d'Aubignégo i innych autorów. Piętnasty rozdział korzysta z Uriaha Smitha Daniel and Revelation (komentarz do Księgi Daniela i Apokalipsy). Rozdział osiemnasty opiera się na dziełach Sylvestra Blissa i Jamesa White’a, rozdział dziewiętnasty korzysta z Biblii, rozdział dwudziesty bazuje na autorach: Joseph Wolff, W.H.D. Adams i L. Gaussen. Rozdziały 21-23 opierają się na autorach: J.N. Andrews i Uriah Smith, ponadto w 23. rozdziale są zapożyczenia od Jamesa White’a. Podobne zapożyczenia są w pozostałych rozdziałach^[1].