Najstarszy istniejący wizerunek herbu Warszawy z syreną występuje na pieczęciach dokumentów rady miejskiej Warszawy z 7 kwietnia 1400 roku[3]. Przez długi czas syrena jednak miała zupełnie inny kształt niż dzisiaj. Górna połowa była ludzka, kobieca, na niektórych starszych pieczęciach prawdopodobnie męska, dolna z rozwiniętymi skrzydłami (czasem bez), ogonem i dwiema łapami[3].
Syrena w kształcie pół kobiety, pół ryby w oficjalnej symbolice miejskiej czyli na pieczęciach pojawiła się dopiero od około połowy XVIII wieku. Jednak już od drugiej połowy XVII wieku spotykana była na ilustracjach do utworów literackich[3]. Przypuszcza się, że motyw syreny mógł zostać zaczerpnięty z popularnych w średniowieczuPhysiologusa i bestiarów[3].
W 1938 zatwierdzono nowy herb Warszawy przedstawiający Syrenę, zaprojektowany przez Szczęsnego Kwartę[4]. W 1967 zastąpiono go wzorem herbu w dwóch wersjach: reprezentacyjnej i użytkowej[5]. W 1990 przywrócono wzór herbu z 1938[5]. Dodatkowo w art. 1 ust. 3 ustawy z dnia 15 marca 2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy znalazł się zapis, że wizerunek Syreny o wzorze określonym w statucie m.st. Warszawy jest herbem m.st. Warszawy[6].
Popularność motywu syreny sprawiła, że Warszawę zaczęto czasem określać „syrenim grodem”, a jej mieszkańców – „syreniarzami”[7].
Legendy o Syrence
Syrenka jest bohaterką kilku warszawskich legend[8]. Wszystkie wyznaczają jej rolę patronki i opiekunki miasta[8].
Według Artura Oppmana Syrenę schwytali rybacy i skrępowaną zanieśli do wioski. Ta jednak swoim pięknym śpiewem przekonała strażnika, żeby ją uwolnił[8].
Według Ewy Szelburg-Zarembiny Syrena złotą strzałą miała wskazywać zagubionemu na łowach księciu miejsce jego przeznaczenia, na którym wyrosła Warszawa[8].
Według kolejnej legendy dawno temu przypłynęły z Atlantyku na Bałtyk dwie siostry – syreny; piękne kobiety z rybimi ogonami. Jedna z nich upodobała sobie skały w cieśninach duńskich i obecnie można ją oglądać siedzącą na skale u wejścia do portu w Kopenhadze. Druga dopłynęła do ujścia Wisły, skąd popłynęła w górę jej biegu. Według legendy u podnóża dzisiejszego Starego Miasta, mniej więcej w miejscu gdzie obecnie znajduje się jej pomnik, wyszła z wody na piaszczysty brzeg, aby odpocząć, a że miejsce jej się spodobało, postanowiła tu zostać.
Żołnierze brytyjskiego pułku Queen's Royal Hussars noszą naszywkę z Syrenką (Maid of Warsaw) na lewych rękawach mundurów. Przywilej ten został im nadany przez generała Władysława Andersa za wsparcie udzielone siłom polskim przez 7 Pułk Huzarów podczas bitwy o Ankonę w 1944[14][15].
Warszawska syrenka umieszczona na karcie tytułowej księgi rachunkowej Starej Warszawy z 1609
Herb Warszawy umieszczony na karcie tytułowej księgi rachunkowej Starej Warszawy z 1599
Herb Warszawy umieszczony na karcie tytułowej księgi rachunkowej Starej Warszawy z 1602
Wizerunek herbu z Kuriera Warszawskiego - 1845 rok
Logo Warszawy
Przypisy
↑KazimierzK.GodziembaKazimierzK., Jak się zrodziła warszawska Syrena i praski Domek Loretański, „Kronika Polski i Świata”, 2 (13), 26 marca 1939, s. 12.
↑Stefan Krzysztof Kuczyński: Herb Warszawy. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1977, s. 37.
↑ abcdStefan Krzysztof Kuczyński: Herb Warszawy. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1977. Brak numerów stron w książce
↑Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 245–246. ISBN 83-01-08836-2.
↑ abEncyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 246. ISBN 83-01-08836-2.
↑Stefan Krzysztof Kuczyński: Herb Warszawy. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1977, s. 74.
↑Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 5. Idźkowskiego–Kawęczyńska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1999, s. 29. ISBN 83-909794-6-2.
↑Hanna Faryna-Paszkiewicz: Saska Kępa w listach, opisach, wspomnieniach.... Warszawa: Kowalska/Stiasny, 2004, s. 218.
↑Rzeźbiarze Saskiej Kępy wczoraj i dziś. Warszawa: Klub Kultury Saska Kępa, 2011, s. 16-17.
.jpg)
