Waleryj Wiljamawicz Cepkała (biał. Валерый Вільямавіч Цэпкала[a], ros. Валерий Вильямович Цепкало, Walerij Wiljamowicz Cepkało; ur. 22 lutego 1965 w Grodnie) – białoruski polityk, dyplomata i uczony, w latach 1994–1997 I zastępca ministra spraw zagranicznych Republiki Białorusi, w latach 1997–2002 ambasador Republiki Białorusi w Stanach Zjednoczonych i w Meksyku, w latach 2002–2005 doradca Prezydenta Republiki Białorusi, od 2005 do 2017 roku – dyrektor administracji Białoruskiego Parku Wysokich Technologii.
Życiorys
Urodził się 22 lutego 1965 roku w Grodnie, w obwodzie grodzieńskim Białoruskiej SRR, ZSRR[1]. Jego rodzice byli wysłani do Grodna z terytorium południowej i wschodniej Ukrainy. W latach 1984–1986 odbył służbę w szeregach Armii Radzieckiej. W latach 1986–1991[2] studiował w Moskiewskim Państwowym Instytucie Stosunków Międzynarodowych (MGIMO) przy Ministerstwie Spraw Zagranicznych ZSRR[1]. W latach 1990–1991 pracował w ambasadzie ZSRR w Finlandii[2]. W latach 1991–1992 uczył się na aspiranturze w MGIMO[1] i wykładał na Katedrze Prawa Państwowego i Zarządzania Państw Zagranicznych[2]. Posiada wykształcenie prawnicze i politologiczne. Posługuje się językiem rosyjskim, białoruskim nie włada, zna angielski i fiński[3].
W latach 1993–1994 pracował jako doradca Rady Najwyższej Republiki Białorusi XII kadencji i Sekretariatu Wykonawczego Wspólnoty Niepodległych Państw[1]. Od 8 sierpnia 1994 roku[4] do 20 stycznia 1997 roku[5] był I zastępcą ministra spraw zagranicznych Republiki Białorusi[1]. Od 24 lutego 1997 roku[6] pełnił funkcję Nadzwyczajnego i Pełnomocnego Ambasadora Republiki Białorusi w Stanach Zjednoczonych Ameryki i jednocześnie w Meksykańskich Stanach Zjednoczonych[1]. 2 kwietnia 2002 roku został zdymisjonowany z tych stanowisk[7] i znalazł się w rezerwie Ministerstwa Spraw Zagranicznych Białorusi. 16 lipca tego samego roku objął stanowisko doradcy Prezydenta Republiki Białorusi i otrzymał pierwszą klasę urzędnika aparatu państwowego. 7 października 2005 roku został mianowany dyrektorem administracji Białoruskiego Parku Wysokich Technologii i zwolniony z funkcji doradcy Prezydenta Republiki Białorusi – pełnomocnego przedstawiciela Prezydenta Republiki Białorusi w Zgromadzeniu Narodowym Republiki Białorusi. Zachował jednocześnie prawa i obowiązki doradcy Prezydenta[3].
Waleryj Cepkała pełni funkcję eksperta Sekretarza Generalnego ONZ ds. bezpieczeństwa informacyjnego – członka Rady Strategicznej Global Alliance for Information and Communication Technologies and Development[8].
Działalność naukowa
Waleryj Cepkała zajmował się historią i filozofią religii. Napisał szereg prac na temat ojczystego rosyjskiego i europejskiego nacjonalizmu i nacjonal-nihilizmu[3]. Jest autorem 80 prac na temat religii, światowej gospodarki i polityki zagranicznej, a także 20 publikacji o elektronicznej administracji, technologiach informacyjnych i własności intelektualnej. Publikował je m.in. na łamach Foreign Affairs, Journal of Congress, The Washington Post, Frankfurter Allgemeine Zeitung i Horizons[8]. Występował z wykładami na temat geopolityki i współczesnych stosunków międzynarodowych, a także na temat aktualnych zagadnień neokonserwatyzmu. Zajmował się opracowywaniem scenariuszy globalizacji konfliktów narodowościowych w Eurazji. Badał zachodnioeuropejskie (Niemcy, Włochy, Hiszpania) oraz azjatyckie (Japonia, Republika Chińska, Hongkong, Korea Południowa, Singapur) koncepcje reform gospodarczych[3].
Waleryj Cepkała jest autorem książki Dorogoj drakona (pol. Drogą smoka), w której analizował rozwój gospodarczy postindustrialnych krajów Azji Południowo-Wschodniej, oraz Kod biessmiertia: tajna smierti i woskrieszenija (pol. Kod nieśmiertelności: tajemnica śmierci i zmartwychwstania), w której próbował połączyć tematykę gospodarki opartej na wiedzy ze znajomością duszy[8].
Krytyka
Waleryj Cepkała był krytykowany przez szereg probiałoruskich działaczy za swoje prorosyjskie wypowiedzi i działania. Wśród nich list z prośbą o pomoc do rosyjskiego prezydenta Władimira Putina i "braci Rosjan"[1], a także za określenie języka rosyjskiego jako "naszego dziedzictwa” i „wieczną wartość"[2]. Ponad to w ramach kampanii wyborczej 2020 roku, Cepkała odwiedził byłego sowieckiego urzędnika z Mohylewa[9], który był odpowiedzialny za zniszczenie jednego z symboli Grodna - Fary Witoldowej. Zdarzenie to zostało skrytykowane przez część grodnian, w tym także przez Andrzeja Poczobuta[10]. Wielu probiałoruskich działaczy wytyka Cepkale korzystanie tylko z języka rosyjskiego i nieznajomość języka białoruskiego.
Życie prywatne
Waleryj Cepkała jest żonaty z Weraniką Cepkałą[1].
Uwagi
- ↑ Zapis według oficjalnego wariantu języka białoruskiego. Alternatywna forma zapisu, według tzw. wariantu klasycznego (taraszkiewicy): Валер Вілямавіч Цапкала (czyt. Waler Wilamawicz Capkała).
Przypisy
Bibliografia
- Centrum Naukowo-Analityczne „Białoruska Perspektywa”: Kto jest kim w Białorusi. Białystok: Podlaski Instytut Wydawniczy, 2000, s. 313, seria: Biblioteka Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska – Białoruś. ISBN 83-913780-0-4.
Protesty na Białorusi (od 2000 roku)
| Jednorazowe |
|
|---|
| Coroczne |
|
|---|
| Organizacje |
|
|---|
| Liderzy |
|
|---|
.jpg)
.svg)
