Ulica Długa (do 1945 Lange Gasse, północny odcinek do II poł. XIX wieku nosił nazwę Weg von Pöpelwitz, tj. „Droga z Popowic”) we Wrocławiu – niegdyś (do lat 70. XX wieku) peryferyjna ulica na Szczepinie prowadząca od ul. Rybackiej na północny zachód, w stronę dawnych wojskowych terenów ćwiczebnych (wykorzystywanych do tego celu już od czasów co najmniej pruskich w XVIII wieku).
Dawny spichlerz (obecnie hurtownia spożywcza) przy ul. Długiej 14-16, widok z odcinka ulicy obecnie przypisanego do RybackiejStacja paliw przy dawnym hipermarkecie Tesco przy ul. Długiej
Historia
Ulica wzmiankowana była już (jej południowo-wschodni odcinek) w 1556 roku jako ulica wsi Szczepin i do połowy XVIII wieku ciągnęła się do okolic obecnego skrzyżowania z ul. Młodych Techników, tj. na odcinku ponad trzystu metrów[a]. We wsi Szczepin znajdowała się również druga droga biegnąca w podobnym kierunku co ul. Długa; nosiła ona nazwę Kurze Gasse (Krótka), dziś jest to ul. Zachodnia. W latach 70. XIX w. ulica Długa została przedłużona o dalsze pół kilometra, do nasypu kilometrowegoKolei Prawoodrzańskiej, w celu poprawienia dojazdu do nowo powstałych koszar 51. Pułku Piechoty[b], tzw. Westendkaserne[c], i terenu poligonu, a także do wzniesionych w tym samym okresie za linią kolejową obiektów strzelnicy wojskowej. Wkrótce nazwą Lange Gasse objęto także leżący za nasypem odcinek „Drogi z Popowic”. Na początku XX wieku za strzelnicą, na końcu ulicy Długiej, zlokalizowano magazyn wyrobów naftowych[d].
Oprócz terenów ćwiczeń, strzelnic wojskowych oraz obiektów magazynowych (m.in. związanych z pobliskim nabrzeżem przeładunkowym na Odrze), przy ul. Długiej znajdowały się m.in. baraki dla bezdomnych (w latach 20.); po wojnie niektóre z obiektów na terenie dawnej strzelnicy zaadaptowano m.in. na potrzeby studium wojskowego Politechniki Wrocławskiej, dobudowując tam przy tym dodatkowe baraki; część z nich Politechnika wykorzystuje nadal, ale do innych celów.
Zniszczenia wojenne z 1945 roku spowodowały zniknięcie znacznej części zabudowy ulicy, zachowały się jednak m.in. XIX-wieczny spichlerz (na fotografii obok, posesja nr 14/16 przy początkowym odcinku ulicy Długiej włączonym obecnie do ul. Rybackiej) i budynek administracji wojskowej (posesja nr 67). Tereny dawnego poligonu przy ul. Długiej przeznaczono po wojnie częściowo pod ogródki działkowe, a część zajmuje stacja elektroenergetyczna. Na terenie wybudowanego w latach 80. XIX wiekubrowaru Kipkego[e] po wojnie znajdowały się zakłady urządzeń komunalnych oraz różne przedsiębiorstwa w tym między innymi Przedsiębiorstwo Zmechanizowanych Robót Budownictwa Przemysłowego „Zachód”[f]. Zabudowa wzdłuż ulicy Długiej miała przez dziesięciolecia mieszany charakter, przemysłowo-podmiejski; w latach 60. XX w. po południowej jej stronie rozpoczęto budowę pierwszych bloków mieszkalnych, później powstawały tu także placówki handlowe i usługowe. Po przeciwnej stronie ulicy przewagę mają obiekty przemysłowe i handlowe.
Po wybudowaniu i oddaniu w 1992 do eksploatacji Mostu Dmowskiego ulica Długa stała się ważną arterią[g] łączącą północno-wschodnie okolice miasta (Psie Pole) poprzez centrum (rejon Kępy Mieszczańskiej, a także pośrednio pl. Jana Pawła II) z dzielnicami północno-zachodnimi, m.in. z Popowicami. Znaczna część ulicy biegnie pomiędzy ogródkami działkowymi, a ostatni północno-zachodni fragment (licżacy ok. 0,2 km) z 1,2-kilometrowej ulicy Długiej podczas przebudowy w latach 90. XX w. został odcięty od głównej linii ulicy (dojazd doń jest okrężny, od ul. Starogroblowej), która w tym rejonie przechodzi prowadzącą na zachód Starogroblową.
25 maja 2019 r. ruszył pierwszy etap budowy tramwaju na Popowice[1], w ramach którego ulica Długa na całej swojej długości zyska torowisko oraz stację kolejową Wrocław Szczepin. Powstanie ona w ramach przebudowy wiaduktu obok Zakładu Dróg i Utrzymania Miasta (ZDiUM). Planowany termin zakończenia inwestycji – 2022 rok[2] – nie został dotrzymany; przewiduje się, że tramwaje pojadą w maju 2023[3].
Handel
Przy ulicy Długiej powstał w 1995 roku jeden z pierwszych hipermarketów w mieście, był to należący do niemieckiej sieci Hit[h]. Po siedmiu latach cała działająca w Polsce sieć została przejęta przez brytyjskie Tesco, tworząc w ten sposób w 2002 r. swój drugi wrocławski sklep[4]. W wyniku problemów finansowych spółki Tesco zdecydowało się stopniowo wychodzić z polskiego rynku. Sklep przy Długiej oraz działająca przy nim stacja paliw zakończyły swoją działalność 11 kwietnia 2020 r., natomiast market został kupiony przez niemiecką sieć sklepów Kaufland[5], który rozpoczął swoją działalność 14 maja tego samego roku[6].
W bezpośrednim sąsiedztwie hipermarketu działa niemiecki market budowlany Obi[7].
Uwagi
↑Do czasu wybudowania Mostu Dmowskiego, tj. do ostatniej dekady XX wieku, ulica Długa zaczynała się kilkadziesiąt metrów dalej na południe, przy dawnej przeprawie na Kępę Mieszczańską; obecnie fragment ten należy do ulicy Rybackiej.
↑Ulicę Długą nazywano też Einundfünfzieger Straße[potrzebny przypis], tj. „ulica Pięćdziesiątego Pierwszego”.
↑Koszary te nie przetrwały oblężenia w 1945 roku, a znajdujące się nieopodal (przy ul. Poznańskiej) zachowane do dziś obiekty wojskowe są wybudowanymi na początku XX wieku (widocznymi po raz pierwszy na planie z 1909 r.) warsztatami wojskowymi (Militair-Werkstätte).
↑Petroleum-Lager widoczny na planie miasta z 1909 r.
↑Od nazwiska właściciela browaru w użyciu była też nazwa Kipke Weg[potrzebny przypis].
↑Część ich terenu przeznaczono w 1995 pod budowę hipermarketu „HiT” (później wykupionego przez sieć „Tesco”), a resztę budynków zburzono w 2005 i przekazano sieci „OBI”.
↑Wymagało to generalnej przebudowy (poszerzenia, częściowo do dwóch osobnych pasów ruchu) samej ulicy Długiej, a także obu jej końców: zarówno wjazdu z Mostu Dmowskiego ulicy Dmowskiego (wówczas początkowy odcinek dawnej ul. Długiej przypisany został do ul. Rybackiej), jak będącego północno-zachodnim przedłużeniem ulicy Długiej, ul. Starogroblowej. W ten sposób ulica Długa włączona została w tzw. „Trasę Mieszczańską”.
↑Dziennikarz Jacek Kulesza napisał, że „HiT”, wybudowany w 1995, był pierwszym tego rodzaju supermarketem w mieście[4], tymczasem w rzeczywistości dwa lata wcześniej wybudowano i uruchomiono „Marino”[8] przy ul. Paprotnej 7.
