Ugłasta (Mollugo) – rodzaj roślin z rodziny ugłastowatych (Molluginaceae). Obejmuje ok. 35[4] gatunków.
Występują one na obszarach tropikalnych i w subtropikach (Australia, Azja południowa, Afryka, Ameryka Środkowa i Południowa) sięgając na północy po cieplejsze tereny w południowej Europie, wschodniej Azji i w Ameryce Północnej[4][5]. Nazwa naukowa rodzaju nadana przez Linneusza wzięta została od nazwy gatunkowej przytulii pospolitej (Galium mollugo), prawdopodobnie z powodu podobieństwa liści wyrastających w nibyokółkach[4]. Niektóre gatunki mają niewielkie znaczenie ekonomiczne jako rośliny jadalne i lecznicze[4].
Skupione w przyziemnej rozecie liściowej, poza tym obecne są liście łodygowe wyrastające naprzeciwlegle, w okółkach i nibyokółkach. Liście zwykle siedzące, całobrzegie. Przylistków brak lub są szczątkowe. W rozecie przyziemnej liście są największe, stopniowo maleją ku górze pędu[4][5].
Zebrane w niezbyt wielkie kwiatostany wierzchotkowate lub baldachokształtne, wyrastające na szczycie łodygi lub naprzeciw liści. Kielich tworzy pięć trwałych i okazałych działek. Płatków korony brak. Pręciki są zwykle 3, rzadziej 5 lub więcej (do 10), u nasady nieco zrosłych w pierścień. Zalążnia górna, owalna lub elipsoidalna, liczy od 3 do 5 komór, w każdej z 5–15 zalążkami, nitkowatych szyjek słupka jest 3–5[4][5].
Błoniasta torebka otulona trwałymi działkami i otwierająca się trzema, rzadziej 5 klapami. Nasiona liczne, spłaszczone, nerkowate, bez elajosomów[4][5].
Systematyka
Według APweb (aktualizowany system APG III z 2009) jest to rodzaj z rodziny ugłastowatych (Molluginaceae) w obrębie rzędu goździkowców[2]. Rodzaj bardzo kłopotliwy taksonomicznie, wymagający rewizji[4].
Wykaz gatunków (taksony o nazwach zweryfikowanych)[6]
Gatunek Mollugo spergula jest w Indiach użytkowany jako warzywo, poza tym użytkowany bywa leczniczo ze względu na potwierdzone działanie antyseptyczne. Mollugo pentaphylla wykazuje działanie przeciwgrzybiczne[4].
Przypisy
↑Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04](ang.).