Tychnowy

Tychnowy
wieś
Ilustracja
Kościół pw. św. Jerzego i Opatrzności Bożej
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

kwidzyński

Gmina

Kwidzyn

Wysokość

~50 m n.p.m.

Liczba ludności (31 III 2021)

847

Strefa numeracyjna

55

Kod pocztowy

82-500[2]

Tablice rejestracyjne

GKW

SIMC

0151360

Położenie na mapie gminy wiejskiej Kwidzyn
Mapa konturowa gminy wiejskiej Kwidzyn, w centrum znajduje się punkt z opisem „Tychnowy”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Tychnowy”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Tychnowy”
Położenie na mapie powiatu kwidzyńskiego
Mapa konturowa powiatu kwidzyńskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Tychnowy”
Ziemia53°46′49″N 18°57′29″E/53,780278 18,958056[1]
Fragment centrum wsi

Tychnowy (niem. Tiefenau) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie kwidzyńskim, w gminie Kwidzyn przy drodze krajowej nr .

Wieś szlachecka położona była w II połowie XVI wieku w województwie malborskim[3]. W latach 19451954 roku miejscowość była siedzibą gminy Tychnowy. Po reformie administracyjnej z 1954 r. gmina Tychnowy została zdegradowana do poziomu gromady i w takiej postaci przetrwała do 1973 roku. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.

Historia

Po drugim pokoju toruńskim (1466 rok) kończącym wojnę trzynastoletnią dobra tychnowskie znalazły się w województwie malborskim Prus Królewskich i były w rękach szlachty polskiej. W 1920 roku podczas przegranego przez Polaków plebiscytu na Powiślu miejscowa ludność opowiedziała się w 59,09% za Polską. Mimo opcji propolskiej mieszkańców, wieś pozostała na obszarze Niemiec. W okresie międzywojennym Tychnowy stanowiły silny ośrodek polskości na terenie niemieckiej części Powiśla. Działały tu polski bank, czytelnia, biblioteka i niedzielna szkółka polska prowadzona przez ks. Piotra Baranowskiego.

Do 1 grudnia 1916 we wsi znajdował się przystanek kolejowy[4].

Szkoła podstawowa

Zaraz po zakończeniu II wojny światowej szkółka niedzielna została przekształcona w 7-klasową szkołę podstawową. Pierwszym kierownikiem szkoły był Leon Gierasimowicz, zaś pierwszy rok szkolny 1945/46 rozpoczął się 4 września 1945 roku. Wówczas szkoła była ulokowana w dwóch budynkach poniemieckich, tzw. górnym (położonym na pagórku) oraz dolnym (w latach 1952-1958 znajdowało się tam dodatkowo przedszkole[5]). W latach 1969–1971 dokonano rozbudowy szkoły o tzw. łącznik, który połączył oba budynki szkoły i zapewnił miejsce na zajęcia lekcyjne dla dodatkowej 8 klasy w związku z reformą oświaty z 1961 roku. W latach 1991–1994 dokonano kolejnej przebudowy szkoły wraz z oddaniem do użytku nowej hali gimnastycznej z szatniami w 1993 roku. W 2015 r. w drodze uchwały Rady Gminy Kwidzyn, na wniosek społeczności szkolnej, szkoła otrzymała imię Marii Kotlarz, zasłużonej dla szkoły i lokalnej społeczności nauczycielki, będącej też kierowniczką szkoły w latach 1950-1975 oraz prawo do posiadania sztandaru. Obecnie dyrektorem szkoły jest dr Maciej Manowski[6].

Zabytki

Według rejestru zabytków NID[7] na listę zabytków wpisany jest zespół kościoła parafialnego:

  • kościół pw. św. Jerzego i Opatrzności Bożej, poł. XIV, 1600, nr rej.: A-265 z 9.12.1961
  • cmentarz przy kościele, grzebalny, nr rej.: A-265 z 7.07.1998
  • brama cmentarna, 2 poł. XIX w., nr rej.: j.w.
  • kapliczka pw. św. Rocha, 1853 r., nr rej.: j.w.

Murowany, gotycki kościół pochodzi z XIV w., przebudowany na przełomie XVI/XVII w. (powstało wówczas obecne sklepienie gwiaździste i wsporniki z herbami rodów polskich). Wieża kościelna oraz kruchta pochodzą z 1869. We wnętrzu gotycka granitowa chrzcielnica, zabytkowe malowane drzwi drewniane, chór muzyczny z polichromiami z XVIII w i tegoż wieku ołtarze[8]. Odkryto też gotyckie freski.

Bibliografia

  • J. Liguz, 2008: Zabytki architektury w powiecie kwidzyńskim. Wyd. Lokalna Organizacja Turystyczna Liwa.

Przypisy

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 142009
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1316 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. Prusy Królewskie w drugiej połowie XVI wieku : suplement. Cz. 1, Mapy, plany, Warszawa 2021, k. 1.
  4. Świat Kolei nr 12/2016
  5. Nasz profil - Historia szkoły | Szkoła Podstawowa im. Marii Kotlarz w Tychnowach [online], sptychnowy.edupage.org [dostęp 2023-09-24].
  6. Nasz profil - O szkole | Szkoła Podstawowa im. Marii Kotlarz w Tychnowach [online], sptychnowy.edupage.org [dostęp 2023-09-24].
  7. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 53 [dostęp 2020-03-15].
  8. Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 s. 50-51 ISBN 83-7200-631-8

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!