Trybula leśna (Anthriscus sylvestris L.) – gatunek rośliny z rodziny selerowatych. Jest szeroko rozprzestrzeniony na Starym Świecie, w tym jest pospolity w Polsce.
W Polsce jest pospolity na całym obszarze kraju[4]. W górach sięga po regiel dolny[5].
Morfologia
KwiatostanOwoceLiść
Pokrój
Roślina zielna z tęgim, wrzecionowatym korzeniem w górze rozgałęziającym się (wielogłowym). Łodygi w górze rozgałęziają się, są dęte (puste w środku), ostro bruzdowane, dołem owłosione lub nagie. Osiągają wysokość 30-150 cm[5].
Dolne długoogonkowe, górne krótkoogonkowe, w każdym wypadku ogonki u nasady są silnie pochwiasto rozszerzone. Blaszki liściowe są 2–3-krotnie trójdzielnie pierzaste. Odcinki ostatniego rzędu (listki) są lancetowate, pierzasto wcinane z łatkami (ząbkami) ostrymi[5]. Najniższe odcinki I rzędu są znacznie mniejsze od pozostałej części liścia[6]. Liście na brzegu są orzęsione, od góry nagie lub słabo owłosione, od spodu owłosione na nerwach[5].
Kwiatostan złożony – kwiaty zebrane w baldaszki, a te w liczbie 7–16 w baldach. Pokryw brak lub są w postaci pojedynczych listków. Pokrywki występują w liczbie 5–8 odgiętych, jajowatolancetowatych listków z orzęsionym, białawym brzegiem. Płatki korony są białawe, zielonkawe lub żółtawe, odwrotnie jajowate, na szczycie tępe lub płytko wycięte. Brzeżne płatki na skraju baldaszka bywają powiększone lub wszystkie płatki są podobnej długości[5].
Rozłupki wydłużone, zwężające się ku wierzchołkowi, gładkie i lśniące, osiągają 6-10 mm długości, zwieńczone są dzióbkiem stanowiącym ok. 1/5 długości pozostałej części owocu[5]. W jednym baldaszku powstaje ich 6–12[6].
Gatunki podobne
Trybula lśniącaAnthriscus nitida ma baldaszki tylko z 2–6 owocami, kwiaty zwykle o asymetrycznych płatkach (brzeżne powiększone), dolne odcinki I rzędu są podobnej wielkości jak pozostała część liścia[6]. Trybula leśna mylona może być też ze świerząbkiem złotawymChaerophyllum aureum, który wyróżnia się jednak łodygą czerwono nabiegłą i plamiastą oraz silnie wciętymi płatkami kwiatów, oraz ze świerząbkiem orzęsionymChaerophyllum hirsutum, który różni się orzęsionymi brzegami płatków kwiatów[5].
Biologia i ekologia
Masowo rosnąca trybula leśna
Roślina dwuletnia i bylina. Zimuje w postaci rozety liści. Kwitnie od maja (czasem już od kwietnia) do sierpnia. Zapach rośliny określany jest jako nieprzyjemny[5].
↑Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
↑Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA.Zając, MariaM.Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 63, ISBN 83-915161-1-3, OCLC831024957.
↑ abcdefghiMarianM.KoczwaraMarianM., Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. IX. Dwuliścienne wolnopłatkowe-dwuokwiatowe. Cz. VII, Kraków 1960, s. 30-31.
↑ abcdLucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2004, s. 335. ISBN 83-01-14342-8.
↑ abcZbigniewZ.NawaraZbigniewZ., Rośliny łąkowe, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2006, s. 112, ISBN 978-83-7073-397-1.
