Tekle Hajmanot I

Tekle Hajmanot I

Cesarz Etiopii
Okres	od 1706 do 1708
Poprzednik	Jozue I Wielki
Następca	Teofil
Dane biograficzne
Dynastia	salomońska
Data śmierci	1708
Ojciec	Jozue I Wielki
Matka	Mariamauit
Rodzeństwo	Teofil

Tekle Hajmanot I (gyyz: ተክለ ሃይማኖት, co znaczy „Owoc wiary”, imię tronowe gyyz: ለዓለሰገድ Leal Sagad, czyli ten któremu kłaniają się potężni) (ur. 28 marca 1684; zm. 30 czerwca 1708) – cesarz Etiopii od 27 marca 1706 do 30 czerwca 1708 roku. Pochodził z dynastii salomońskiej. Był synem cesarza Jozuego I Wielkiego i cesarzowej Mariamauit. W historiografii etiopskiej często bywa określany jako Rygum Tekle Hajmanot, czyli „Wyklęty Tekle Hajmanot”.

Okoliczności wstąpienia na tron

Tekle Hajmanot był początkowo przeznaczony na następcę tronu, przez swojego ojca cesarza Jozuego I Wielkiego. Około 1705 młody książę wszedł w spisek z wyznawcami kybat z Godżamu – Darmenem i Pawłem^[1]. Kościół etiopski był wówczas podzielony na dwa odłamy – kybat i teuahdo. Zwolennicy kybat chcieli obalić cesarza, jednak Jozue na wieść o spisku wezwał do siebie syna. Tekle Hajmanot z obawy przed reakcją ojca nie stawił się przed nim. Jednocześnie zaczął przygotowywać bunt przeciw niemu. W celu uniknięcia rozlewu krwi, Jozue I Wielki zrzekł się tronu. Tekle Hajmanot koronował się na cesarza w 1706 i za radą Darmena i Pawła przyjął wyznanie kybat. Na wieść o tym Jozue odwołał swoją abdykację i rzucił klątwę na syna. Następnie wybuchły zamieszki. Stronnicy Tekle Hajmanota przedarli się na wyspę, gdzie przebywał Jozue, zabili go i spalili zwłoki.

Przebieg panowania

Po śmierci ojca, w 1706 nowy cesarz przeprowadził szum-szyr w wyniku którego Darmen otrzymał prowincję Godżam, a Paweł Begiemdyr. odmówił zajęcia zdecydowanego stanowiska w sprawach wewnątrzkościelnych, uważając, że nie jest on kompetentny w zmianie oficjalnego wyznania bez decyzji soboru. Kościelne zgromadzenie zebrane w 1707 obróciło się przeciwko wyznawcom kybat. W prowincji Godżam duchowieństwo zainicjowało zamieszki skierowane przeciwko cesarzowi, który dodatkowo skompromitowany był przez odpowiedzialność za śmierć własnego ojca. W tym samym 1707 we wrześniu pod Jybaba rozegrałą się bitwa pomiędzy stronnikami Tekle Hajmanota, a uzurpatorem Amdą Seyonem, który w Godżamie ogłosił się cesarzem i wszedł do Gondaru, gdzie się koronował. Zginęło wówczas wielu przywódców odłamu kybat, a samą bitwę wygrał cesarz. Amda Seyon został później zgładzony w bitwie pod Maitsą^[2]. Tekle Hajmanot zginął w 1708 podczas polowania na bawołu^[3]. Okoliczności jego śmierci nie są jasne. Według Jamesa Bruce’a cesarz został zasztyletowany przez dwóch byłych dworzan swojego ojca właśnie podczas tego polowania. Miało się to zdarzyć w trakcie podróży władcy po kraju^[4]. Następcą Tekle Hajmanota I został popierany przez zwolenników kybat – Teofil, który po koronacji ogłosił się oficjalnie wyznawcą tego odłamu.

Zobacz też

• Władcy Etiopii
• Tekle Hajmanot II
• Etiopistyka

Przypisy

1. Andrzej Bartnicki: Historia Etiopii. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. 183.
2. E.A. Wallis Budge: A History of Ethiopia: Nubia and Abyssinia. Oosterhout: Anthropological Publications, 1970, s. 425.
3. Andrzej Bartnicki: Historia Etiopii. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. 184.
4. Richard Pankhurst: History of Ethiopian Towns. Wiesbaden: Franz Steiner Verlag, 1982, s. 142.

Bibliografia

• Andrzej Bartnicki: Historia Etiopii. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydaw., 1987.
• E.A. Wallis Budge, A History of Ethiopia: Nubia and Abyssinia (1928) (Oosterhout, the Netherlands: Anthropological Publications, 1970).
• Pankhurst, Richard K. P. (1982). History of Ethiopian Towns. Wiesbaden: Franz Steiner Verlag.