Ingmar Bergman w czasie pracy nad filmemIngmar Bergman i Victor Sjöström, 1957
Tam, gdzie rosną poziomki (szw.Smultronstället) – dramat produkcji szwedzkiej z 1957 nakręcony przez Ingmara Bergmana. W Polsce na duży ekran wszedł po raz pierwszy w roku 1960, ponownie dystrybuowany od 13 października 2006.
W roku 1995, w stulecie narodzin kina, obraz Bergmana znalazł się na watykańskiej liście 45 filmów fabularnych, które propagują szczególne wartości religijne, moralne lub artystyczne[1].
Opis fabuły
Film przedstawia podróż profesora Isaka Borga ze Sztokholmu do Lund w celu uroczystego uczczenia jubileuszu 50. rocznicy uzyskania uprawnień lekarskich. Trasa pokonywana samochodem jest również okazją do sentymentalnej podróży starzejącego się profesora w przeszłość oraz ukazania trudnych relacji z najbliższymi. Jest próbą pogodzenia się wiekowego człowieka ze wspomnieniami, błędami z przeszłości i strachem przed śmiercią.
Dzieło operuje poetyką drogi i wędrówki, ale przeradza się w opowieść o duchowej pielgrzymce w poszukiwaniu sensu życia, o medytacji na temat wiary i śmierci, przemijania młodości, istoty wieczności, akceptacji i pojednania. Biograf Bergmana, Marianne Höök, wskazała, że bohater przechodzi w filmie wszystkie elementy katolickiej spowiedzi, od rachunku sumienia, przez żal za grzechy i zadośćuczynienie, do przebaczenia[2].
Wielopoziomowa narracja, odwołująca się do świata snu i wspomnień, oraz postać Victora Sjöströma odtwarzającego główną rolę pozwala doszukiwać się w filmie hołdu dla tradycyjnej kinematografii szwedzkiej, w tym Furmana śmierci z roku 1921. Zauważalne są również inspiracje twórczością Alfa Sjöberga, objawiające się zachwianiem struktury czasu, chronologii wydarzeń. Dzieło Bergmana, często interpretowane przez krytykę doszukującą się w nim dzieła symbolicznego o faustowskiej wymowie, jest obrazem wyjątkowym, ostatnim, w którym twórca zastosował tak skomplikowane zabiegi formalne. Oryginalny tytuł filmu, Smultronstället, stał się inspiracją do nazwania szwedzkiej sieci kin studyjnych.
