Szynwałd (powiat grudziądzki)

Szynwałd

wieś
Klasycystyczny pałac w Szynwałdzie
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	grudziądzki
Gmina	Łasin
Liczba ludności (III 2011)	385[2]
Strefa numeracyjna	56
Kod pocztowy	86-320[3]
Tablice rejestracyjne	CGR
SIMC	0846636
Położenie na mapie gminy Łasin Szynwałd
Położenie na mapie Polski Szynwałd
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Szynwałd
Położenie na mapie powiatu grudziądzkiego Szynwałd
53°34′58″N 19°06′04″E[1]

Szynwałd – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie grudziądzkim, w gminie Łasin.

Podział administracyjny

tablica miejscowości

Kościół widok od północy

Kościół widok od południa

Świetlica Wiejska

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa toruńskiego.

Demografia

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś liczyła 385 mieszkańców^[2]. Jest trzecią co do wielkości miejscowością gminy Łasin.

Historia

W XI wieku istniał tu piastowski gród obronny zabezpieczający Ziemie chełmińską od strony Prus. Wieś była lokowana w 1302 r. pod nazwą Schonewald i należała do wójtostwa rogozińskiego także po roku 1466. Osada poniosła duże straty w wojnie z 1414 r., a w czasie wojny trzynastoletniej została całkowicie zniszczona i znacznie wyludniona. Po 1466 r., jako własność królów Polski i była dzierżawiona przez rody: Kostków, Łaskich, Weyherów i Koczewskich. W 1774 r. Szynwałd stał się własnością gen. Franciszka Gruszczyńskiego. W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka Straży Celnej „Szynwałd”^[4]

Obiekty zabytkowe

• gotycki kościół parafialny pw. Narodzenia NMP z 1 poł. XIV w. i k. XVI w. Kościół jest wpisany do rejestru zabytków NID pod nr rej. A/357 z 13.07.1936^[5]
• pałac w stylu klasycystycznym zbudowany w XIX wieku. Od strony ogrodu portyk kolumnowy^[6].
• park pałacowy o charakterze krajobrazowym (zaniedbany)
• grodzisko słowiańskie z XI wieku^[7] - gród w Szynwałdzie funkcjonował w XI-wiecznej strukturze administracyjnej państwa polskiego. Jego położenie w niewielkiej odległości od Osy, na północnych peryferiach dość zwartego osadnictwa, świadczy o jego istotnej roli w zabezpieczaniu granic kasztelanii chełmińskiej od strony Prus. Rangę militarną tego obiektu potwierdzają walory obronne i niewielki majdan w stosunku do powierzchni wałów. Na związki z obszarem wielkopolsko-kujawskim wskazuje również odkryta tu ceramika naczyniowa o cechach typowych dla garncarstwa tego obszaru oraz nizinna topografia obiektu, znajdującego się w rynnie jeziora od strony południowo-zachodniej, jak również przekładkowa konstrukcja wału. Grody tego typu, mogące pełnić role twierdz pogranicznych, wzniesiono w tym czasie (tj. w 1. połowie XI w.) w Nielbarku nad środkową Drwęcą i Przedzamczu koło Kwidzyna^[8][9].

Zobacz też

• Szynwałd
• parafia Narodzenia NMP w Szynwałdzie
• gromada Wydrzno
• placówka Straży Celnej „Szynwałd”

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 136616
2. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1278 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
4. Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927, s. 225 .
5. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 40 [dostęp 2016-05-15] .
6. Stenzel A., Pałace i dwory okolic Grudziądza, Grudziądz 2008
7. Studia nad Osadnictwem Średniowiecznym Ziemi Chełmińskiej. T. 3 (1999) [online], www.kpbc.ukw.edu.pl [dostęp 2019-08-23]  (pol.).
8. Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa - Studia nad Osadnictwem Średniowiecznym Ziemi Chełmińskiej [online], kpbc.umk.pl [dostęp 2019-08-23]  (pol.).
9. Bojarski, J., Wczesnośredniowieczne grodzisko w Szynwałdzie, woj. toruńskie (badania w 1995 roku), [w:]: P. Urbańczyk (red.), Adalbertus. Tło kulturowo-geograficzne wyprawy misyjnej św. Wojciecha na pogranicze polsko-pruskie, tom 2: W Chudziak (red.), Wczesnośredniowieczny szlak lądowy z Kujaw do Prus (XI wiek). Studia i materiały, ss. 163-186. Toru 1997: Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Instytut Archeologii i Etnologii PAN.

Linki zewnętrzne

• Szynwałd w Toruńskim Serwisie Turystycznym
• Szynwałd, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 121 .