Oznaki stopni policyjnych nawiązują do oznak stopni wojskowych i podobnie jak w wojsku nosi się je na mundurze policyjnym. Stopnie policyjne otrzymuje się dożywotnio (jednak, stopień traci się w wypadku utraty obywatelstwa polskiego, orzeczenia prawomocnym wyrokiem sądu pozbawienia praw publicznych lub skazania na karę pozbawienia wolności za przestępstwo popełnione z motywacji zasługującej na szczególne potępienie). Policjanci zwolnieni ze służby mogą używać posiadanego stopnia z dodaniem określenia „w stanie spoczynku”[1].
Stopnie Milicji Obywatelskiej na podstawie Dekretu z 20 lipca 1954 r.[4]:
szeregowcy:
szeregowiec
starszy szeregowiec
podoficerowie:
kapral
plutonowy
sierżant
starszy sierżant
oficerowie:
chorąży
podporucznik
porucznik
kapitan
major
podpułkownik
pułkownik
generałowie:
generał
Stan na 18 lutego 1959 r. i późniejsze zmiany
Stopnie Milicji Obywatelskiej na podstawie Ustawy z 31 stycznia 1959 r.[5] oraz zmian wprowadzonych ustawą z 16 grudnia 1972 r.[6] i Ustawą z 21 listopada 1974 r.[7]:
Stopnie służbowe Policji mają swoje odpowiedniki w innych służbach na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17 czerwca 2010 r.[12]
Mianowanie na stopień
Na stopnie policyjne w korpusie szeregowych mianuje przełożony: Komendant Główny Policji, komendanci wojewódzcy i powiatowi / miejscy Policji oraz komendanci szkół policyjnych[13]. Na stopnie w korpusach podoficerów i aspirantów, a także na stopień komisarza i nadkomisarza, mianuje przełożony: Komendant Główny Policji oraz komendanci wojewódzcy Policji[14]. Na stopień podkomisarza, czyli pierwszy stopień oficerski Policji (z wyłączeniem osób, które przeszły do Policji z innej służby mundurowej, a posiadających stopień służbowy podporucznika lub wyższy np. Służby Więziennej, SZ RP i innych) oraz na stopnie nadinspektora i generalnego inspektora mianuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Na pozostałe stopnie oficerskie (podinspektora, młodszego inspektora, inspektora) mianuje Komendant Główny Policji[15].
Mianowanie na wyższy stopień następuje stosownie do zajmowanego stanowiska służbowego oraz w zależności od opinii służbowej policjanta. Nadanie stopnia nie może nastąpić wcześniej niż po przesłużeniu w dotychczasowym stopniu:
W szczególnie uzasadnionych przypadkach minister właściwy do spraw wewnętrznych, na wniosek Komendanta Głównego Policji, może mianować każdego policjanta na wyższy stopień, oprócz mianowań zastrzeżonych dla Prezydenta RP[17].
Obniżenie stopnia
O obniżeniu stopnia decyduje przełożony właściwy do mianowania na ten stopień. O pozbawieniu stopnia oficerskiego decyduje Komendant Główny Policji. O obniżeniu stopnia lub pozbawieniu stopni nadinspektora Policji i generalnego inspektora Policji decyduje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych[18].
Przywrócenie stopnia
Policjantowi przywraca się stopień w przypadku uchylenia:
prawomocnego skazania na pozbawienie praw publicznych
prawomocnego skazania na karę pozbawienia wolności za przestępstwo popełnione z niskich pobudek
decyzji, na podstawie której nastąpiło pozbawienie stopnia lub kary dyscyplinarnej obniżenia stopnia.
Decyzję o przywróceniu stopnia oficerskiego podejmuje Komendant Główny Policji. W pozostałych przypadkach decyzję o przywróceniu stopnia podejmuje przełożony właściwy do mianowania na ten stopień[19].