PROFILBARU.COM

Stefan Wysocki
Data i miejsce urodzenia	26 maja 1920 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	2 grudnia 1988 ; Warszawa
Miejsce spoczynku	Cmentarz Powązkowski w Warszawie
	Odznaczenia

Stefan Wysocki (ur. 26 maja 1920 w Warszawie, zm. 2 grudnia 1988 tamże) – polski żeglarz i muzyk, żołnierz kampanii wrześniowej, autor książek, programów radiowych i seriali telewizyjnych z dziedziny żeglarstwa i muzyki poważnej, zawodnik regatowy, komandor obozów żeglarskich, sędzia żeglarski klasy międzynarodowej IYRU.

Życiorys

Lata przedwojenne i II wojna światowa

Stefan Wysocki był synem Tacjanny Wysockiej (choreografki, tancerki baletowej i właścicielki szkoły baletowej) i Stefana Wysockiego (profesora matematyki i umuzykalnienia w Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie). W wieku 3 lat miał swój pierwszy kontakt z żeglowaniem, dzięki rodzinie matki mieszkającej w Nicei, która posiadała tam 13-metrowy jacht żaglowy. Od dziecka wykazywał również zdolności muzyczne^[1]. W latach 1924–1938 uczęszczał do szkoły założonej w Warszawie przez swoich rodziców, o nazwie Szkoła Umuzykalnienia Tacjanny i Stefana Wysockich. Specjalizował się tam w grze na fortepianie, ucząc się pod kierunkiem prof. Zofii Rabcewiczowej. W tym czasie, w wieku 10 lat, nauczył się również samodzielnie (choć jeszcze nie samotnie) prowadzić rodzinny jacht.

W latach 1930–1938 uczęszczał do I Państwowego Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie (matura 1938)^[2]. Po zdaniu matury, w ramach odbywania obowiązkowej rocznej służby wojskowej, wstąpił do Wołyńskiej Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. W tym samym roku uzyskał w Nicei stopień żeglarski Master. W roku 1939 wcielony został w szeregi 18 Pułku Artylerii Lekkiej stacjonującego w Ostrowi Mazowieckiej. W czasie wojny, podczas działań lotniczych w Wielkiej Brytanii, wskutek zestrzelenia samolotu, w którym się znajdował, strzaskaniu uległ jego lewy staw biodrowy, co spowodowało dwuletnie leczenie szpitalne (w tym kilka operacji), sztywność nogi i konieczność chodzenia przez pewien czas o kulach, potem zaś przez wiele lat trudności w poruszaniu się. Leczenie to odbyło się po powrocie do okupowanej Polski, w Szpitalu Dzieciątka Jezus w Warszawie, pod opieką chirurgów, m.in. Jana Niemierko i profesora Wiktora Degi. Przed Powstaniem Warszawskim wywieziony został przez matkę do Henrykowa pod Warszawą, do klasztoru Zgromadzenia Sióstr Benedyktynek Samarytanek Krzyża Chrystusa (wcześniej Tacjanna Wysocka opracowywała tam choreografię przedstawień teatralnych)^[3].

Lata powojenne

W roku 1945 rozpoczął pracę w radio w Katowicach, gdzie rok później prowadził pierwszy w Polsce radiowy kurs żeglarski, a następnie, przy pomocy żeglarzy Klubu Żeglarskiego „Szkwał” przy Lidze Morskiej w Krakowie, otworzył pierwszy na Śląsku ośrodek żeglarski nad zbiornikiem Pogoria. W roku 1946 prowadził również, w ramach Klubu Żeglarskiego „Szkwał”, obóz żeglarski w Rożnowie. Następnie został komandorem tego klubu i prowadził w sumie 26 takich obozów, zarówno dla żeglarzy początkujących, jak i kadry instruktorskiej. Prowadził także wykłady i pokazy żeglarskie: trenerskie, zawodnicze, instruktorskie i sędziowskie. Większość działań prowadził społecznie.

Żeglarstwo jest: sportem o randze życia, życiem o randze sportu, sztuką, miernikiem stosunku do życia, miernikiem i wskaźnikiem poczucia odpowiedzialności, poczucia obowiązku, poczucia godności, i – co bardzo ważne – poczucia humoru^[4].

Przygotowywał się również do udziału w pierwszym powojennym Konkursie Chopinowskim w roku 1949. Przygotowania te udaremnił jednak uraz ręki doznany w wypadku samochodowym, do którego doszło podczas jazdy z kierowcą radia. Nie mogąc grać, postanowił zająć się popularyzacją wiedzy o muzyce. Prowadził cykle audycji muzycznych oraz – po przeprowadzce do Warszawy w 1950 roku – transmisje z koncertów symfonicznych odbywających się w piątki w Filharmonii Narodowej, jak również z przebiegu finałów IX Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego w 1975 roku. Mieszkał w tym czasie w kawalerce przy ul. Moniuszki w Warszawie, tuż obok Filharmonii Narodowej.

Od roku 1951 pełnił funkcję sędziego żeglarskiego klasy państwowej, uczestnicząc w tej roli w mistrzostwach Polski, Europy i świata. Od 1962 roku (z przerwami) reprezentował Polskę w International Yacht Racing Union (IYRU). Od roku 1967 brał czynny udział w regatach jako zawodnik I klasy sportowej. W roku 1972 zaproponował, aby – w celu upowszechnienia żeglarstwa w Polsce – na jachtach o powierzchni żagla do 7 m² można było żeglować bez uprawnień. W tym celu powstała łódka MAK projektu Henryka Jaszczewskiego i w ciągu 3 sezonów wyprodukowano kilka tysięcy takich łódek. Sam Stefan Wysocki posiadał własny jacht typu MAK 707, na którym często żeglował. W roku 1980 podczas Igrzysk Olimpijskich w Moskwie pracował w sędziowskiej komisji odwoławczej dla konkurencji żeglarskich. W roku 1988 Stefan Wysocki został, jako pierwszy w dziejach polskiego żeglarstwa, sędzią żeglarskim klasy międzynarodowej International Yacht Racing Union. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 317-3-10)^[5].

Książki

Elementarz żeglarski
Rodzina Maków
Sternik śródlądowy (praca zbiorowa instruktorów Klubu Żeglarskiego „Szkwał”)
Wokół dziesięciu konkursów chopinowskich
Wszystko o żeglarstwie
Żeglarstwo – Sternik jachtowy
Żeglarstwo – Żeglarz jachtowy (1989, wydana pośmiertnie)
Żeglarstwo regatowe (napisana wraz z Romanem Biedermanem)
Żeglarstwo regatowe prawie bez tajemnic
Żeglarstwo śródlądowe
Żegluj!

Programy radiowe

Przy muzyce o sporcie
Radiowy Kurs Żeglarski
Siedem przebojów muzyki poważnej

Seriale telewizyjne

ABC żeglarstwa
O regatach
Pokochać wiatr
Regaty

Odznaczenia i nagrody

Order Virtuti Militari, Srebrny Krzyż (wraz z 18 Pułkiem Artylerii Lekkiej)
Złote Odznaczenie im. Janka Krasickiego
Złota Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej”
Złota Odznaka „Zasłużony Działacz Turystyki”
Złota Odznaka Honorowa „Zasłużony Pracownik Morza”
Złoty Krzyż Zasługi
Nagroda im. Leonida Teligi (nagrodzony trzykrotnie)
Honorowa Odznaka Komitetu ds. Radia i Telewizji
Nagroda Fair Play Polskiego Komitetu Olimpijskiego
Zasłużony Działacz Żeglarstwa Polskiego
Członek Honorowy Yacht Klubu Polskiego
Kapitan Kapituły Bractwa Żelaznej Szekli

Upamiętnienie

Odsłonięta w 2011 roku tablica pamiątkowa Batoraków Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari w budynku Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie^[6]

Przypisy

↑ Tacjanna Wysocka, Wspomnienia, Czytelnik, Warszawa 1962, s. 225
↑ Edmund Kujawski (red.), Witold Grabski (red.): „Pochodem idziemy...” Dzieje i legenda Szkoły im. Stefana Batorego w Warszawie. Warszawa: Stowarzyszenie Wychowanków Gimnazjum i Liceum im.Stefana Batorego w Warszawie, 2003, s. 310. ISBN 83-06-02325-0.
↑ Portal Białołęka Dzielnica m.st. Warszawy, „Siostry Benedyktynki Samarytanki w Henrykowie”, Edward Figauzer. bialoleka.waw.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-02)]..
↑ Stefan Wysocki, Żeglarstwo – Żeglarz jachtowy, Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa 1989, s. 8
↑ Cmentarz Stare Powązki: Stefan Wysocki, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-06-14] .
↑ Liceum im. Stefana Batorego, „Wydarzenia – Odsłonięcie tablicy Batoraków Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari”.

Bibliografia

Stefan Wysocki: Żeglarstwo – Żeglarz jachtowy. Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1989.
Krystyna Malik: Wspomnienie o Stefanie Wysockim (1920-1988), absolwencie Gimnazjum im. Stefana Batorego z 1938 r. – Głos Batoraków 2017, s.16-22. Warszawa: Stowarzyszenie Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego, 2017.