Stanisław Krzyżanowski (1865–1917)

Stanisław Krzyżanowski
Data i miejsce urodzenia	5 maja 1865 ; Kęty
Data i miejsce śmierci	17 stycznia 1917 ; Kraków
Zawód, zajęcie	historyk
	Multimedia w Wikimedia Commons

Stanisław Krzyżanowski (ur. 5 maja 1865 w Kętach koło Krakowa, zm. 17 stycznia 1917 w Krakowie) – historyk mediewista, znawca nauk pomocniczych historii, członek Towarzystwa Historycznego we Lwowie^[1].

Życiorys

Studiował prawo i historię na Uniwersytecie Jagiellońskim (pod kierunkiem S. Smolki). Studia uzupełnił w Rzymie i w Wiedniu. Uczestniczył w rzymskiej ekspedycji Akademii Umiejętności. Doktorat prawa (1887) i historii (1888) uzyskał na UJ. Habilitował się w 1891 roku jako pierwszy w Polsce z zakresu nauk pomocniczych historii. Od 1897 roku do końca życia dyrektor Archiwum Aktów Dawnych Miasta Krakowa. Od 1898 profesor nadzwyczajny, od 1905 roku zwyczajny na UJ. Współzałożyciel i prezes (1905–1916) Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa^[2]. Paleograf i znawca nauk pomocniczych historii. Wniósł wiele do rozwoju polskiej dyplomatyki, opracował też dzieje rodów małopolskich. Zajmował się też historią Krakowa. Na III Zjeździe Historyków Polskich w 1900 roku postulował badanie wielkiej własności ziemskiej w średniowieczu. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie^[3].

Uczniowie

Do grona jego uczniów zaliczają się: Stanisław Zakrzewski, Wacław Sobieski, Franciszek Bujak, Marian Goyski, Roman Grodecki, Kazimierz Tymieniecki, Stanisław Kętrzyński, Oskar Halecki, Leon Białkowski, Kazimierz Chodynicki, Jan Dąbrowski, Wacław Tokarz.

Wybrane publikacje

Słownik heraldyczny: dla pomocy w poszukiwaniach archeologicznych, Kraków 1870.
Poselstwo Kazimierza Wielkiego do Awinionu i pierwsze uniwersyteckie przywileje, Kraków 1900.^[4]
Ludność Krakowa z końcem XVIII w., Kraków 1902.
Przywileje szczyrzyckie, „Kwartalnik Historyczny” XVIII, 1904.^[5]
Prawa, przywileje i statuta miasta Krakowa (1507-1795), Kraków 1909.

Przypisy

↑ Teofil Emil Modelski, Towarzystwo Historyczne 1914-1924, w: „Kwartalnik Historyczny”, rocznik LI, zeszyt 1–2, Lwów 1937, s. 52.
↑ Krzyżanowski Stanisław, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-03-15] .
↑ Jan WiktorJ.W. Tkaczyński Jan WiktorJ.W. (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 151, ISBN 978-83-233-4527-5 .
↑ StanisławS. Krzyżanowski StanisławS., Poselstwo Kazimierza Wielkiego do Awinionu i pierwsze uniwersyteckie przywileje, wyd. 1900. [online], polona.pl [dostęp 2018-07-18] .
↑ StanisławS. Krzyżanowski StanisławS., Przywileje szczyrzyckie, wyd. 1904. [online], polona.pl [dostęp 2018-07-18] .

Bibliografia

Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 2: K-O, Wrocław 1984, s. 242–246,
Maria Wierzbicka, Krzyżanowski Stanisław [w:] Słownik historyków polskich, red. Maria Prosińskia-Jackl, Warszawa 1994, s. 272–273.
Oskar Halecki, Stanislaus v. Krzyżanowski, "Mitteilungen des Instituts für Österreichische Geschichtsforschung" 38 (1918), s. 206–207.
Józef Mitkowski, Krzyżanowski Stanisław [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 15, Wrocław 1970, s. 619-621.
Bożena Wyrozumska, Stanisław Krzyżanowski (1865-1917) [w:] Złota księga Wydziału Historycznego, pod red. Juliana Dybca, Kraków: Księgarnia Akademicka 2000, s. 173–180.
Bożena Wyrozumska, Stanisław Krzyżanowski (1865-1917) [w:] Mediewiści, red. Jerzy Strzelczyk, Poznań: Instytut Historii UAM 2011, s. 151–160.