Skarbiszów

Skarbiszów

wieś
Kościół św. Katarzyny w Skarbiszowie
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	opolski
Gmina	Dąbrowa
Liczba ludności (2024)	859
Strefa numeracyjna	77
Kod pocztowy	49-120[2]
Tablice rejestracyjne	OPO
SIMC	0493184
Położenie na mapie gminy Dąbrowa Skarbiszów
Położenie na mapie Polski Skarbiszów
Położenie na mapie województwa opolskiego Skarbiszów
Położenie na mapie powiatu opolskiego Skarbiszów
50°43′21″N 17°45′31″E[1]

Skarbiszów^[3] (niem. Karbischau) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie opolskim, w gminie Dąbrowa^[4].

Położenie i opis

Skarbiszów leży na Równinie Niemodlińskiej przy drodze z Opola do Brzegu, w odległości 15 km od stolicy województwa. Ma charakter mieszkaniowy z uzupełniającą funkcją rolniczą. Zajmuje powierzchnię 1086 ha^[3].

Od 1950 r. miejscowość należy administracyjnie do województwa opolskiego. Mieszka w niej ok. 500 mieszkańców.

Historia

Pierwsza wzmianka o miejscowości: początki miejscowości sięgają przełomu trzynastego i czternastego stulecia. Po raz pierwszy Skarbiszów pojawia się w dokumentach z 1350 roku. W źródle z 1447 r. w Skarbiszowie wzmiankowany był kościół p.w. św. Katarzyny.

Pierwsze informacje o właścicielu miejscowości pochodzą z 1440 r., kiedy to w dokumentach księcia opolskiego Mikołaja występuje Nickel (Mikołaj) Irrenberg. Skarbiszów koło Niemodlina należał do niego do 1456 r. Następnie około połowy XVI w. wioskę kupili przedstawiciele rodziny Danewitzów z Janowa. W dokumencie z 1556 r. występuje Jan Danwic Skarbiszowski. W źródłach z lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XVI w. pojawiali się Joachim i Karol Danwic, prawdopodobnie jego synowie. Ostatni przedstawiciel tej rodziny w księstwach brzeskim i opolskim, Joachim Henryk ze Skarbiszowa zmarł w 1661 roku. Kolejnymi właścicielami majątku w Skarbiszowie były rodziny: von Tschetschau-Mettich, von Proskau, von Biedau i  von Zedlitz. Pod koniec XVIII w. Adam Józef von Larisch (1769-1795) właściciel Poznowic i Skarbiszowa, kupił państwo Izbicko od swojego brata Karola Józefa. W 1858 r. dobra w Skarbiszowie nabyła rodzina Wichelhaus, w posiadaniu jej przedstawicieli pozostały do końca drugiej wojny światowej. W księgach adresowych z 1905 i 1921 r. jako właściciel liczącego 570 ha majątek wymieniony został Otto von Wichelhaus. W 1937 r. posiadłość w dalszym ciągu należała do niego, lecz jej powierzchnia zmniejszyła się do 475,85 ha. Dziedzicem Ottona był Peter von Wilchenhaus. Podczas walk w końcowej fazie drugiej wojny światowej w Skarbiszowie zniszczony został pałac i kilka innych budynków.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[5]:

• park dworski, z XVIII w., z poł. XIX w.
• folwark, z XIX w.
  • owczarnia, obecnie dom mieszkalny
  • obora.

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 123366
2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1170 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
3. Skarbiszów. www.gminadabrowa.pl. [dostęp 2013-01-01].
4. Opis Gminy Dąbrowa. www.gminadabrowa.pl. [dostęp 2013-01-01].
5. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 95 .