Siedem Sióstr, Siedem Sióstr Stalina – grupa siedmiu wieżowców w Moskwie zaprojektowanych w stylu socrealizmu i wybudowanych w latach 1947–1953.
Historia i charakterystyka stylu
Pierwszym budynkiem zaliczanym do tzw. „Wieżowców Stalina”[1] (сталинские высотки) miał być Pałac Rad – imponujący gmach Rady Najwyższej ZSRR o łącznej wysokości 495 metrów, nie został on jednak ukończony.
Pomysłodawcą budowy w stolicy Związku Radzieckiego wieżowców łączących w sobie tradycyjną rosyjską architekturę ze wzorcami zaczerpniętymi od amerykańskich drapaczy chmur (głównie neogotyckich oraz w stylu art déco – np. Empire State Building) był Józef Stalin. 13 stycznia 1947 Rada Ministrów ZSRR przyjęła dekret o budowie w Moskwie ośmiu wieżowców upamiętniających obchodzone w tym roku 800-lecie powstania miasta (ostatecznie ukończono i oddano do użytku tylko siedem[2]). Wieżowce wpisują się w nurt socrealizmu. Ich charakterystyczną cechą jest poziomowana sylwetka, masywna u podstawy i zwężająca się kolejnymi partiami aż do smukłej iglicy, często zwieńczonej symbolem radzieckiej gwiazdy. Budynki zawierają elementy inspirowane rosyjskim barokiem lub angielskim neogotykiem. Po oddaniu do użytku siedmiu z ośmiu planowanych wieżowców dwa przeznaczono do celów administracyjnych (gmach Uniwersytetu Moskiewskiego i Ministerstwa Spraw Zagranicznych ZSRR[3]), dwa uczyniono hotelami (Leningradskaja i Ukraina), a trzy domami mieszkalnymi (na placu Kudryńskim, na placu Czerwonej Bramy i na Wybrzeżu Kotielniczeskim)[4].
W tym samym stylu zbudowano moskiewski Hotel Pekin oraz wieżowce w innych radzieckich miastach (Ryga i Kijów), wzniesiono je także w kilku miastach państw bloku wschodniego. Najwyższym z zagranicznych bliźniaczych budynków „Siedmiu Sióstr” jest warszawski Pałac Kultury i Nauki, gdzie do standardowego schematu dodano dekoracje zaczerpnięte z polskiego historyzmu (wykorzystano także część projektu nieukończonej „ósmej siostry” z Moskwy). Pałac przypomina także Wieżę Niepodległości – niezrealizowany projekt Juliusza Nagórskiego z 1934, brak jednak danych pozwalających stwierdzić wzorowanie się architektów na przedwojennym pomyśle[5][6]. Również w Berlinie miał powstać podobny budynek na miejscu tamtejszego zamku, jednak pomysłu nie zrealizowano.
Położenie w Moskwie
Rozmieszczenie stalinowskich wieżowców w Moskwie. Liczby objaśniono w spisie obok, przy czym 5 i 6 nie zbudowano (5 – planowany Pałac Rad)
W skład zespołu wchodzą [numery odnoszą się do mapki po prawej]:
Pomysłodawcą budowy Pałacu Rad, miejsca zjazdów delegatów ze wszystkich republik związkowych ZSRR był Siergiej Kirow, I Sekretarz KC Kompartii Azerbejdżanu. W 1931, sześć lat po rzuceniu pomysłu przez Kirowa, władze Związku Radzieckiego zdecydowały, że pałac stanie w Moskwie, w miejscu Soboru Chrystusa Zbawiciela, który specjalnie wyburzono. Ostatecznie przyjęto projekt Borisa Iofana, Władimira Szczuko i Władimira Gelfrejcha zakładający budowę pałacu w stylu socrealistycznym. Budynek miał łącznie liczyć 415 metrów wysokości i 100 pięter, miał wówczas stać się największym budynkiem na świecie. Na jego szczycie stanąć miał osiemdziesięciometrowy pomnik Włodzimierza Lenina[8].
Budowę Pałacu Rad rozpoczęto w 1937. Zdołano jedynie postawić fundamenty, dalsze prace przerwał wybuch wojny radziecko-niemieckiej. Rozebrano stalową konstrukcję budynku wykorzystaną do budowy fortyfikacji pod Moskwą. Po zakończeniu wojny nigdy nie wznowiono budowy pałacu wykorzystując w 1958 jego fundamenty do stworzenia Basenu Moskwa (ukończony w 1960), rok wcześniej przemianowano stację metra Dworiec Sowietow na Kropotkinskaja. Basen został zniszczony w 1994 w związku z podjętą w 1990 decyzją o odbudowie soboru (zakończona w roku 2000)[9].
Administracyjny budynek w Zarjadje
Administracyjny budynek w Zarjadje na radzieckim znaczku z 1950
Administracyjny budynek w Zarjadje miał być „ósmą siostrą” wybudowaną zgodnie z projektem Dmitrija Czeczulina, w której urzędować miało Ministerstwa Ciężkiej Inżynierii Mechanicznej. Zgodnie z projektem „ósma siostra” liczyć miała 275 metrów wysokości i 37 pięter, zakończenie prac przewidziano na rok 1954. Byłby więc to najwyższy z moskiewskich wieżowców Józefa Stalina. Budowa Administracyjnego budynku w Zarjadje ruszyła z opóźnieniem w stosunku do pozostałych drapaczy chmur, przebiegała także dużo wolniej niż planowano, czego powodem były warunki hydrogeologiczne, a także konieczność przygotowania ogromnego placu budowy. Do wiosny 1953 ukończono jedynie fundamenty[10][11].
W 1954 budowa została zawieszona przez rząd ZSRR czego powodem miał być brak poparcia Czeczulina dla działań Nikity Chruszczowa potępiających „ekscesy architektoniczne”. Z tego powodu powstała dotąd część konstrukcji została zdemontowana i przeznaczona do budowy innych obiektów. Na jego miejscu zgodnie z wolą Chruszczowa wybudowano Hotel Rossija zapisany do Księgi rekordów Guinnessa[12][13].
Część projektu wdrożono do wciąż powstającego Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie przez co budowla jest często nazywana „ósmą siostrą”. Określenie to stosuje się także wobec Pałacu Triumfu w Moskwie, budowlę wzorowaną na stylu wieżowców stalinowskich[14].
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
