Równia Szaflarska

Równia Szaflarska

Bloki

część Nowego Targu
Bloki na Generała Maczka
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	nowotarski
Miasto	Nowy Targ
Populacja (2013) • liczba ludności	16370[1]
Strefa numeracyjna	18
Tablice rejestracyjne	KNT
Położenie na mapie Nowego Targu
49°27′49″N 20°01′26″E

Równia Szaflarska – część miasta Nowego Targu w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim. Główny obszar budownictwa wielorodzinnego w mieście.

Nazwa

Rówień, albo Równia, to w gwarze podhalańskiej określenie stosunkowo płaskiego i dużego miejsca, najczęściej bezleśnego^[2], pojawiające się na przykład w nazwie zakopiańskiej Równi Krupowej. Nazwa Równi Szaflarskiej odnosi się do pobliskiej wsi Szaflary.

Potoczna nazwa Równi Szaflarskiej to Bloki. Określenie na blokach pojawia się w prasie lokalnej^[3][4].

Położenie

Równia Szaflarska to południowa część Nowego Targu w województwie małopolskim. Znajduje się na wysokości od 585 do 627 m n.p.m.^[5], między ul. Krakowską (częścią drogi krajowej nr 47, tzw. zakopianki) a korytem Białego Dunajca. Na południu sięga do granic miasta, a na północy jest ograniczona Aleją Tysiąclecia. Liczy około 16000 mieszkańców^[1]. Dominuje tu budownictwo wielorodzinne.

Ma połączenia autobusowe z centrum miasta, dworcem autobusowym, Borem i północnymi częściami miasta, w tym Kowańcem^[6].

Historia

Rozwój zabudowy na Równi Szaflarskiej w kolejnych dekadach

Przed II wojną światową obszar Równi Szaflarskiej zajmowały pola uprawne. Wytyczonych były jedynie kilka dróg (obecne ulice Na Równi, Szaflarska, Ku Studzionkom i Podtatrzańska), przy których znajdowało się kilkanaście zabudowań^[7].

Sytuacja zmieniła się w nowych warunkach politycznych po wojnie. Rozpoczęcie działalności w 1955 roku przez Nowotarskie Zakłady Obuwia (późniejsze Nowotarskie Zakłady Przemysłu Skórzanego "Podhale") spowodowało gwałtowny napływ ludności do Nowego Targu. W tym czasie miasto liczyło około 12 tysięcy mieszkańców, mieszkających głównie w niewielkich domach drewnianych i kamienicach zlokalizowanych w Rynku i okolicznych ulicach.

Początkowo pracownicy kombinatu byli dokwaterowywani przymusowo w istniejących budynkach. Budownictwo komunalne na osiedlu Świerczewskiego (obecnie Topolowym) nie było w stanie pomieścić przybywającej ludności. Zapadła decyzja o budowie nowych budynków, początkowo na osiedlu Bór i przy ul. Królowej Jadwigi.

Pierwszy budynek wielorodzinny na terenie Równi Szaflarskiej powstał w 1960 roku, przy Alei Tysiąclecia 40. W przeciwieństwie do pierwszych budynków, na os. Bór i przy ul. Królowej Jadwigi, które były budowane w technologii tradycyjnej, budynki na Równi Szaflarskiej były budowane w technologii KDK (tzw. "płyty żerańskiej"), pozwalającej na szybsze wznoszenie budynków. Do 1972 roku po zachodniej stronie ul. Szaflarskiej powstało ponad 20 budynków wielorodzinnych, a także budynki Szkoły Podstawowej nr 2, Technikum Mechanicznego, przedszkola i sklepów^[8].

W tym miejscu powinien znaleźć się wykres. Z przyczyn technicznych nie może zostać wyświetlony. Więcej informacji

Rozwój budownictwa mieszkaniowego na Równi Szaflarskiej^{[8][9][10][11][12][13][14]}

Blok na ul. generała Władysława Sikorskiego 1, oddany w roku 1986^[9]

W latach 1973–1982 wybudowano kolejne budynki wielorodzinne po wschodniej stronie ul. Szaflarskiej przy użyciu nowej technologii OWT (tzw. "wielkiej płyty"). W okresie tym powstało również osiedle domów jednorodzinnych (os. Witosa), a także nowe drogi, kotłownia, apteka i przychodnia. W latach 1976–1978 zbudowano pawilon handlowo-usługowy z klubem osiedlowym (obecny Spółdzielczy Dom Kultury).

Aleja Tysiąclecia oddzielająca starą część miasta od nowej

Bloki na ul. generała Władysława Sikorskiego 5 i 7 z 1986 i 1985 roku^[9]

Przełom lat 70. i 80. przyniósł początek kryzysu w budownictwie, w szczególności braki w materiałach. Okazało się również, że system OWT nie nadaje się dla warunków Podhala. Pozyskiwanie terenów pod budownictwo mieszkaniowe odbywało się na zasadzie przymusowych wywłaszczeń. Rozwój osiedli wzbudzał antagonizm między rodowitymi nowotarżanami, a głównie napływowymi mieszkańcami bloków. Aleja Tysiąclecia stała się linią dzielącą dwie grupy mieszkańców miasta.

Blok na ul. generała Władysława Sikorskiego 19, oddany w roku 1987^[9]

U schyłku PRL-u nastąpiło spowolnienie oddawania kolejnych budynków wielorodzinnych. W połowie lat 80. powstał jeszcze zespół handlowo-usługowy na pl. Evry, a w 1988 roku oddano do użytku Szkołę Podstawową nr 11. Zmiany ustrojowe doprowadziły do zaniechania wielu projektów, takich jak budowy basenu przy Szkole Podstawowej nr 11, jak również przedszkola, żłobka, czy przychodni przy ul. Szaflarskiej^[9]. Zarzucona została budowa nowej centralnej ciepłowni^[15][16] z ponad 70-metrowym kominem^[17].

Kościół św. Jana Pawła II w Nowym Targu

Ulica pomiędzy Polaną Szaflarską 3 i 4

Po wieloletniej przerwie, z inicjatywy prywatnego inwestora, w 2007 roku rozpoczęto budowę nowego osiedla budynków wielorodzinnych – Polany Szaflarskiej^[18], zakończoną w 2011^[11][12][13]. W 2011 roku ukończono również kościół św. Jana Pawła II – pierwszy kościół pasywny w Europie^[19][20]. W latach 2011–2014 wybudowano basen przy pl. Evry^[21][22]. W 2021 roku ruszyła budowa nowego odcinka ul. Sikorskiego, pełniącej rolę wschodniej obwodnicy Nowego Targu^[23]. W 2022 roku zakończyła się budowa bloku w ramach programu Mieszkanie Plus^[14].

Obiekty

Przy ul. Szaflarskiej 94 stoi, wpisana do rejestru zabytków, kapliczka Niepokalanego Poczęcia NMP^[24]. Nad Białym Dunajcem znajduje się Nowotarska Strefa Relaksu – miejsce aktywnego wypoczynku^[25][26], stworzone w ramach budżetu obywatelskiego 2016 roku^[27]. Miejsce to jest zagrożone planami budowy południowej obwodnicy Nowego Targu^[28]. W pobliżu znajduje się kładka pieszo-rowerowa nad Białym Dunajcem, prowadząca na teren lotniska i Boru na Czerwonem, wybudowana w latach 2008–2010^[29][30]. W 2021 roku przy ul. Sikorskiego utworzono miasteczko komunikacyjne^[31][32].

Sport

Basen miejski

Przy Alei Tysiąclecia znajduje się Miejska Hala Sportowa "Gorce", z boiskami, stadionem lekkoatletycznym i kortami tenisowymi^[33]. W pobliżu dostępne są również trasy do narciarstwa biegowego^[34].

Przypisy

1. Liczba uprawnionych do głosowania w okręgach wyborczych. nowytarg.pl, 2013. [dostęp 2013-01-27].
2. Rówień Krupowa. Burzliwa historia łąki w centrum Zakopanego. zakoplan.pl. [dostęp 2022-06-26].
3. Nowy Targ: tragedia na blokach. podhale24.pl. [dostęp 2022-06-26].
4. “Na blokach” leje się asfalt. nowytarg24.tv. [dostęp 2022-06-26].
5. Mapa wysokości nad poziomem morza. wysokosc.mapa.info.pl. [dostęp 2022-06-26].
6. Szaflarska Plac Evry. mzk.nowytarg.pl. [dostęp 2022-06-26].
7. Zdjęcia lotnicze, Nowy Targ – 1939 rok. fotopolska.eu. [dostęp 2022-06-26].
8. Nowotarska Spółdzielnia Mieszkaniowa w Nowym Targu w latach 1962–2012, część 1.. nsmnt.pl. [dostęp 2022-06-26].
9. Nowotarska Spółdzielnia Mieszkaniowa w Nowym Targu w latach 1962–2012, część 2.. nsmnt.pl. [dostęp 2022-06-26].
10. Nowotarska Spółdzielnia Mieszkaniowa w Nowym Targu w latach 1962–2012, część 3.. nsmnt.pl. [dostęp 2022-06-26].
11. Osiedle Polana Szaflarska 4 Nowy Targ. bryksy.pl. [dostęp 2022-06-26].
12. Osiedle Polana Szaflarska 1 i 2 Nowy Targ. bryksy.pl. [dostęp 2022-06-26].
13. Osiedle Polana Szaflarska 3 Nowy Targ. bryksy.pl. [dostęp 2022-06-26].
14. Inwestycja Mieszkanie Plus w Nowym Targu – zakończona (VIDEO). nowytarg24.tv. [dostęp 2022-06-26].
15. Pomysł na wykorzystanie niszczejącej ciepłowni. nowytarg24.tv. [dostęp 2022-06-29].
16. Burmistrz o możliwości wykorzystania obiektów niedokończonej ciepłowni: "Teren został przeznaczony pod usługi". podhale24.pl. [dostęp 2022-06-29].
17. Nowy Targ – komin centralnej ciepłowni. straznicyczasu.pl. [dostęp 2022-06-29].
18. Polana, Rówień czy Równia w nazwie dla nowego blokowego osiedla. nowytarg.pl. [dostęp 2022-06-26].
19. Aktywni wierni w pasywnym kościele. nowytarg.pl. [dostęp 2022-06-26].
20. Pomóc Naturze 2019 – W Nowym Targu – pierwszy pasywny kościół w Europie. youtube.com. [dostęp 2022-06-26].
21. Nowy Targ: rusza budowa basenu – umowa podpisana. podhale24.pl. [dostęp 2022-06-26].
22. W środę otwarcie basenu w Nowym Targu. podhale24.pl. [dostęp 2022-06-26].
23. Ruszyła budowa wschodniej obwodnicy Nowego Targu (zdjęcia). podhale24.pl. [dostęp 2022-06-26].
24. GMINNA EWIDENCJA ZABYTKÓW MIASTA NOWY TARG. nowytarg.pl. [dostęp 2022-06-26].
25. Nowotarska strefa relaksu. naddunajcem.eu. [dostęp 2022-06-26].
26. Nowotarska Strefa Relaksu – wzbogacana o kolejne elementy. nowytarg24.tv. [dostęp 2022-06-26].
27. Nowotarska Strefa Relaksu powstaje powoli. Unieważniono przetarg m.in. na "piracki statek". podhale24.pl. [dostęp 2022-06-26].
28. Nowy Targ. Walczą o zachowanie strefy relaksu nad Białym Dunajcem. Piszą petycje do drogowców ws. obwodnicy. zakopane.naszemiasto.pl. [dostęp 2022-06-26].
29. Kładka pieszo – rowerowa na potoku Biały Dunajec w Nowym Targu na wysokości ulicy Podtatrzańskiej – 2009. nowytarg.pl. [dostęp 2022-06-27].
30. Nowy Targ: pieszo-rowerowa kładka na Białym Dunajcu już otwarta. nowytarg.naszemiasto.pl. [dostęp 2022-06-27].
31. Dobiega końca budowa miasteczka ruchu drogowego. nowytarg.pl. [dostęp 2022-06-26].
32. Nowy Targ – z kolejną atrakcją dla rowerzystów. nowytarg24.tv. [dostęp 2022-06-26].
33. Hala Gorce w Nowym Targu. halagorce.nowytarg.pl. [dostęp 2022-06-26].
34. SZLAKI NARCIARSTWA BIEGOWEGO W NOWYM TARGU. nowytarg.pl. [dostęp 2022-06-26].