Roza Sarkisian

Roza Sarkisian

Data i miejsce urodzenia	20 stycznia 1987 Stepanakert
Zawód, zajęcie	reżyserka

Roza Sarkisian (ur. 20 stycznia 1987 w Stepanakert, Górski Karabach) – ukraińska reżyserka teatralna pochodząca z Charkowa^[1].

Życiorys

Absolwentka Wydziału Reżyserii Charkowskiego Państwowego Uniwersytetu Sztuki im. I.P. Kotlarewskiego (2012) i socjologii politycznej na Państwowym Uniwersytecie im. W.N. Karazina w Charkowie (2009).

Inicjatorka, dyrektorka artystyczna i reżyserka charkowskiego Teatru De Facto (2012–2017), z którym reżyserowała m.in. spektakl „Ja, mein Führer” wg Brigitte Schweiger, performans „WO(J)NA”, spektakl post-dokumentalny „Muzeum pokoju. Muzeum wojny”. Jej przedstawienia pokazywane były m.in. na festiwalach: GogolFest w Kijowie 2014 i 2016, Urban Exploration Lviv Fest 2014, GogolFest Start UP w Mariupolu 2017, Desant.UA 2017^[2] w Warszawie, ParadeFest 2018 w Charkowie.

W latach 2017–2019 główna reżyserka (odpowiedzialna za kształt artystyczny teatru) w Pierwszym Teatrze (Pierwszym Akademickim Ukraińskim Teatrze dla Dzieci i Młodzieży) we Lwowie. Od stycznia 2020–2021 – etatowa reżyserka Narodowego Akademickiego Teatru Dramatyczno-Muzycznego w Iwano-Frankiwsku.

Jej produkcje, poruszające tematy pamięci i tożsamości, politycznych manipulacji, nienormatywności i opresji społecznej, uznawane są przełomowe dla nowego ukraińskiego teatru^[3].

Laureatka stypendium Gaude Polonia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP w 2017 roku i konkursu British Council Ukraine Taking the Stage 2017.

Finalistka konkursu British Council Ukraine „Taking the Stage 2017” – w ramach tego projektu zrealizowała głośny spektakl „Psychosis 4.48”^[4] wg Sarah Kane. Laureatka stypendium Gaude Polonia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP w 2017 roku. Zdobywczyni nagrody „Osobowość roku 2018 miasta Lwowa” w kategorii teatr. Stypendystka Ministra Kultury Ukrainy w 2019 roku.

Współpracuje z polską dramaturżką Joanną Wichowską, z którą zrealizowała m.in. ukraińsko-polską koprodukcję „Mój dziad kopał. Mój ojciec kopał. A ja nie będę” (współreżyserka: Agnieszka Błońska, współdramaturg Dima Lewitski), „Piękne, piękne, piękne czasy”^[5][6][7] na motywach powieści Elfriede Jelinek „Wykluczeni” w Pierwszym Teatrze we Lwowie^[8], „DEMO. Praktyczny przewodnik dla początkujących” (współdramatużka Liuba Ilnytska), "H-effect", „Radio Mariia” w Teatrze Powszechnym w Warszawie (współdramatużka Krysia Bednarek)^[9][10][11].

Realizacje teatralne

• „Tak, mój Führerze” wg Brigitte Schweiger, Teatr DeFacto (2014)

• „Czasu nie ma. Za szybą”, site-specific theatre, wg Wołodymyr Śniegurczenko, Międzynarodowe Biennale Sztuki Współczesnej Non Stop Media 2014, Teatr DeFacto, Charków (2014)
• „WO(J)NA”, projekt-badanie „WAR. SHE”, Teatr DeFacto (2014)
• „Zabić kobietę”, badanie performatywne, festiwal GENDER/HORYZONTAL, projekt kuratorski Mariny Konevej „Dismorphophobia”, Stary Cyrk, Galeria Miejska, Charków (2015)
• „Muzeum Pokoju. Muzeum Wojny”, spektakl dokumentalny, wg D. i J. Gumenny, Teatr DeFacto (2015)

• „Mój dziad kopał. Mój ojciec kopał. A ja nie będę”, współreżyserka: Agnieszka Błońska, ukraińsko-polska koprodukcja (2016)^[12][13]
• „Psychosis 4.48”, na motywach dramatu Sarah Kane oraz wierszy Anne Sexton i Sylvii Plath, Kijowski Akademicki Teatr „Aktor” (2018)^{[4][14][15][16][17][18][19]}
• „Piękne, piękne, piękne czasy” wg Elfriede Jelinek, Pierwszy Teatr we Lwowie (2018)^[20][16][19]
• „Movchanka. Miasto, w którym nie chcę żyć”, gra performatywna z udziałem publiczności, koprodukcja z Centrum Edukacji Praw Człowieka we Lwowie (2019)
• „Macbeth” wg William Shakespeare, Lwowski Teatr Akademicki im. Łesi Ukrainki (2020)
• „H-Effect”, produkcja niezależna zrealizowana we współpracy z Internationale Heiner Müller Gesellschaft w Berlinie (2021)^[21][22][23]
• „DEMO. Praktyczny przewodnik dla początkujących”, Jam Factory Art Center (2021)^[24]
• „Plac Wolności”, instalacja performatywna, Bliscy Nieznajomi: Wschód и Teatr Polski w Poznaniu od 1875 (2021)^[21][17][25]
• „Radio Mariia”, Teatr Powszechny w Warszawie (2022)^{[26][27][28][29][30][31][32][33][34][35][36][37][38][39][40][41]}

Przypisy

1. TWÓRCY/художники: Україна [online], Teatr Polski w Poznaniu [dostęp 2019-09-16]  (pol.).
2. Teatr, który mówi wprost. Poznaj scenę z Ukrainy [online], cojestgrane24.wyborcza.pl [dostęp 2019-09-16]  (pol.).
3. Bliscy Nieznajomi: Wschód [online], Teatr Polski w Poznaniu [dostęp 2022-02-20]  (pol.).
4. WitoldW. Mrozek WitoldW., Sorom, shame, wstyd / Teatr / dwutygodnik.com [online], www.dwutygodnik.com [dostęp 2019-09-16]  (pol.).
5. Autor MonikaA.M. Krawczak Autor MonikaA.M., roza sarkisian [online], BYŁAM WIDZIAŁAM [dostęp 2020-06-12]  (pol.).
6. PIĘKNE, PIĘKNE, PIĘKNE CZASY / ПРЕКРАСНІ, ПРЕКРАСНІ, ПРЕКРАСНІ ЧАСИ [online], Teatr Polski w Poznaniu [dostęp 2019-09-16]  (pol.).
7. Festiwal Bliscy Nieznajomi. Takie jest zadanie sztuki – by nie było nam za wygodnie [online], poznan.wyborcza.pl [dostęp 2019-09-16]  (pol.).
8. BLISCY NIEZNAJOMI. Za drzwiami [online], kultura.poznan.pl [dostęp 2019-09-16]  (pol.).
9. Spektakl „Radio Mariia”„znieważa katolików”? Ordo Iuris zawiadamia prokuraturę [online], Newsweek.pl [dostęp 2022-01-24]  (pol.).
10. Upadnie Babilon? | Julia Sarzyńska [online], Czas Kultury [dostęp 2022-01-27]  (pol.).
11. InstytutI. Teatralny InstytutI., Śmierć Kościoła czy zmartwychwstanie | e-teatr.pl [online], Teatr w Polsce - polski wortal teatralny [dostęp 2022-02-07]  (pol.).
12. Mój dziad kopał. Mój ojciec kopał. A ja nie będę — Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego [online], www.instytut-teatralny.pl [dostęp 2022-01-24]  (pol.).
13. IzabelaI. Szymanska IzabelaI., Teatr, który mówi wprost. Poznaj scenę z Ukrainy [online], cojestgrane24.wyborcza.pl [dostęp 2017-11-03]  (pol.).
14. Ladies and Ladies [online], Didaskalia. Gazeta Teatralna [dostęp 2020-02-01]  (pol.).
15. PSYCHOSIS/ПСИХОЗ [online], Teatr Polski w Poznaniu [dostęp 2022-01-25]  (pol.).
16. MonikaM. Nawrocka-Leśnik MonikaM., W geście oporu [online], kultura.poznan.pl [dostęp 2019-09-10]  (pol.).
17. InstytutI. Teatralny InstytutI., StanisławS. Godlewski StanisławS., Poznań. Takie jest zadanie sztuki - by nie było nam za wygodnie | e-teatr.pl [online], Teatr w Polsce - polski wortal teatralny [dostęp 2019-09-14]  (pol.).
18. JuliaJ. Kowalska JuliaJ., Napisz prawdę, „Didaskalia” (154), 2019, s. 119–122, ISSN 2720-0043 [dostęp 2022-01-25]  (pol.).
19. Autor MonikaA.M. Krawczak Autor MonikaA.M., Bliscy Nieznajomi 2019. Ukraina [online], BYŁAM WIDZIAŁAM, 26 września 2019 [dostęp 2022-02-03]  (pol.).
20. MonikaM. Nawrocka-Leśnik MonikaM., Za drzwiami | e-teatr.pl [online], Teatr w Polsce - polski wortal teatralny [dostęp 2022-01-24]  (pol.).
21. Czuła kuratorka, czułe osoby tworzące [online], Didaskalia. Gazeta Teatralna [dostęp 2022-01-24]  (pol.).
22. POLISH DOCS: POLSKI PROJEKT NA CPH: FORUM - promocja polskich filmów dokumentalnych za granicą [online], Polish Docs [dostęp 2022-02-03]  (pol.).
23. MonikaM. Krawczak MonikaM., H-effect [online], BYŁAM WIDZIAŁAM, 15 października 2021 [dostęp 2021-10-15]  (pol.).
24. Вистава «Демо. Вправи для початківців» [online], Jam Factory [dostęp 2022-01-25]  (ang.).
25. Bliscy Nieznajomi: Wschód. „Plac Wolności” [online], Teatr Polski w Poznaniu, 8 września 2021 [dostęp 2022-02-03]  (pol.).
26. PrzemekP. Gulda PrzemekP., Pokazali Polskę bez Kościoła katolickiego. "Bezlitosna kpina z tego, co złe" [online], ksiazki.wp.pl, 14 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-24]  (pol.).
27. AnetaA. Kyzioł AnetaA., Recenzja spektaklu: „Radio Mariia”, reż. Roza Sarkisian [online], www.polityka.pl, 2022 [dostęp 2022-01-25]  (pol.).
28. a, Pod ostrzałem czołgu na baterie – o „Radiu Mariia” w reż. Rozy Sarkisian w Teatrze Powszechnym w Warszawie - DOMAGALAsieKULTURY [online], domagalasiekultury.pl [dostęp 2022-01-25]  (pol.).
29. RafałR. Węgrzyniak RafałR., ZWIASTUN DECHRYSTIANIZACJI POLSKI [online], Teatrologia info [dostęp 2022-01-25]  (pol.).
30. TomaszT. Miłkowski TomaszT., Fantazja antykatolicka [online], Dziennik Trybuna, 19 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-25]  (pol.).
31. KamaK. Pawlicka KamaK., Radio Mariia | e-teatr.pl [online], Teatr w Polsce - polski wortal teatralny [dostęp 2022-01-19]  (pol.).
32. JacekJ. Cieślak JacekJ., Spektakl o rocznicy likwidacji Kościoła Katolickiego [online], Rzeczpospolita [dostęp 2022-01-25]  (pol.).
33. WitoldW. Mrozek WitoldW., Polska po Kościele. W ten weekend wydarzyło się w teatrze coś bardzo ważnego [online], wyborcza.pl [dostęp 2022-01-24] .
34. MichałM. Centkowski MichałM., Jak daleko do normalności | e-teatr.pl [online], Teatr w Polsce - polski wortal teatralny [dostęp 2022-01-25]  (pol.).
35. RafałR. Turowski RafałR., Radio Mariia | e-teatr.pl [online], Teatr w Polsce - polski wortal teatralny [dostęp 2022-01-26]  (pol.).
36. JuliaJ. Sarzyńska JuliaJ., Upadnie Babilon? [online], Czas Kultury [dostęp 2022-01-26]  (pol.).
37. PiotrP. Morawski PiotrP., Granice wyobraźni / Teatr / dwutygodnik.com [online], www.dwutygodnik.com [dostęp 2022-01-28]  (pol.).
38. AgnieszkaA. Graff AgnieszkaA., Spektakl "Radio Mariia" niechybnie obrazi czyjeś "uczucia religijne", bo cały jest z owych uczuć kpiną [online], www.wysokieobcasy.pl [dostęp 2022-01-24] .
39. AnetaA. Kyzioł AnetaA., Klątwa Dziadów [online], www.polityka.pl, 2022 [dostęp 2022-02-18]  (pol.).
40. NIE MARYJA A MARIIA - Joanna Miksa [online], Liberté!, 14 marca 2022 [dostęp 2022-03-20]  (pol.).
41. A co, jeśli nie? [online], Miesięcznik Teatr [dostęp 2022-03-20]  (pol.).

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 274164539804732240003