Rodzina Kolejowa

Rodzina Kolejowa

Państwo	Polska
Siedziba	Warszawa, ul. Żulińskiego 9 (1938)
Data założenia	1934
Zakończenie działalności	1945
Rodzaj stowarzyszenia	stowarzyszenie samopomocowe
Zasięg	organizacja o zasięgu krajowym
Prezes	Robert Ceceniowski (1939)
Członkowie	175 000 (1938)
Powiązania	Związek Zawodowy Kolejarzy
brak współrzędnych

b. obiekt Rodziny Kolejowej w Makowie Podhalańskim – ob. Zakład Długoterminowej Opieki Medycznej Szpitala Specjalistycznego im. Ludwika Rydygiera w Krakowie

Tablica przy bramie do Sanatorium im. Aleksandry Piłsudskiej w Rabce

Rodzina Kolejowa – stowarzyszenie samopomocowe działające w środowisku rodzin pracowników PKP, utworzone w 1934 na bazie działających po I wojnie światowej komitetów pomocy pracownikom kolejowym, stopniowo przekształcanych, np. w Krakowie i Toruniu w lokalne struktury „Rodziny Kolejowej”. Stowarzyszenie zajmowało się działalnością wczasową (w Makowie Podhalańskim, Wiśle, Tatarowie, Rabce i Krynicy), prowadzeniem domów zdrowia, kolonii i półkolonii (m.in. w Rabce, Wielkiej Wsi obecnie Władysławowie, Helu, Zalesiu i Bełżcu), przedszkoli, świetlic, stołówek, funduszy zapomogowych, bibliotek, udzielania porad prawnych, działalnością oświatową z zakresu pszczelarstwa, warzywnictwa, sadownictwa i hodowli zwierząt, również wydawniczą (m.in. biuletyny pszczelarskie)^[1]. Szczególną opieką Rodzina Kolejowa objęła drużyny harcerskie. Dzięki składkom kolejarzy z całej Polski w wysokości 1% od poborów, utworzono Fundusz Rodziny Kolejowej. Aktywnych honorowano odznaką pamiątkową „Rodzina Kolejowa – za ofiarną pracę”. Pierwszym prezesem był ppłk Kazimierz Kominkowski, dyrektor biura personalnego ministerstwa komunikacji.

Stowarzyszenie działało też w ograniczonym zakresie w okresie okupacji niemieckiej prowadząc akcję pomocy i opieki nad rodzinami zaginionych, aresztowanych i zamordowanych kolejarzy, również stołówki i sklepy. Niekiedy działalność tę wspomagały zdelegalizowane komórki Związku Zawodowego Kolejarzy.

Po 1945 majątek stowarzyszenia przejął Związek Zawodowy Kolejarzy, niektóre obiekty, np. w Makowie, w 1993.

Prezesi

• ppłk Kazimierz Kominkowski (1934-1936^[2])^[3]
• Robert Ceceniowski (1939)^[4]

Obiekty stowarzyszenia

• sanatoria
  • Dziecięcy Szpital Uzdrowiskowo-Rehabilitacyjny Rodziny Kolejowej im. Aleksandry Piłsudskiej w Rabce, ul. Kościuszki 18, zał. w 1934 jako willa „Lotos”, rozbudowane w 1937, 160 miejsc, od 2005 w likwidacji^[5]
  • Zakład Przyrodoleczniczy w Aleksandrowie Kujawskim, zał. w 1904 jako koszary rosyjskiej brygady pogranicza, przejęty przez RK w 1934, obecnie część Kolejowego Szpitala Uzdrowiskowego Sp. z o.o. w Ciechocinku, 100 miejsc, w prywatyzacji
• domy wypoczynkowe
  • Maków Podhalański, zał. w 1934, 200 miejsc, obecnie Zakład Długoterminowej Opieki Medycznej Szpitala Specjalistycznego im. Ludwika Rydygiera w Krakowie
  • Krynica, zał. w 1927, 65 miejsc
  • Morszyn, zał. w 1937 jako pensjonat „Kasztelanka”, 47 miejsc
  • Tatarów, zał. 1930, 100 miejsc
  • Truskawiec, zał. w 1937, 3 obiekty na 50 miejsc, willa „Jozefówka”, willa nr 1, willa nr 2
  • Wisła, zał. w 1934, 140 miejsc; ośrodek „Pod Baranią”
• inne
  • Zakład wychowawczy dla sierot po kolejarzach w Maczkach, obecnie dzielnica Sosnowca
  • dom dziecka w Przemyślu
  • bursa w Wilnie
  • sala widowiskowa w Chojnicach, po II wojnie światowej „Dom Kolejarza"

Zobacz też

• Kolejowe związki zawodowe w Polsce

Bibliografia

• Sprawozdanie Zarządu Okręgu „Rodziny Kolejowej” w Radomiu za czas od 1.I do 31.XII 1936 roku, Zarząd Okręgu „Rodziny Kolejowej” Radom 1937, [w:] [1]
• Domy wypoczynkowe i zakłady lecznicze Rodziny Kolejowej, Rodzina Kolejowa Warszawa 1938, 23 s., [w:] [2]
• Dwudziestolecie komunikacji w Polsce odrodzonej, Ilustrowany Kurier Codzienny Warszawa 1939, 543 s.
• Joanna Zagdańska: Domy turystyczno-zdrowotne środowisk kolejarskich II Rzeczypospolitej Polskiej budowane i utrzymywane w systemie dobrowolnych opodatkowań, Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja 21, 2018, nr 1, s. 57-78, Wyższa Szkoła Turystyki i Języków Obcych Warszawa 2018

Przypisy

1. Pszczelarski kurs korespondencyjny, Wykład 1-12, „Rodzina Kolejowa” Warszawa 1935, 126 s.; Biuletyn gospodarczy 1-9, „Rodzina Kolejowa” Warszawa 1935, nr 7, [1]; [2] s., il.; 18; [4]; [4]; 33, [1]; 47, [1]; 91, [1]; 26, [1] s.; pełny kurs pszczelarstwa z dodatkowymi biuletynami o charakterze informacyjnym.
2. Kolejowe Przysposobienie Wojskowe nr 18/1936
3. dyrektor Biura Personalnego Ministerstwa Komunikacji
4. dyrektor Departamentu Handlowo-Taryfowego Ministerstwa Komunikacji
5. Joanna Zagdańska: Domy turystyczno-zdrowotne środowisk kolejarskich II Rzeczypospolitej Polskiej budowane i utrzymywane w systemie dobrowolnych opodatkowań, Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja 21, 2018, nr 1, Wyższa Szkoła Turystyki i Języków Obcych Warszawa 2018