Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu

Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (ang.: United Nations Framework Convention on Climate Change – UNFCCC lub FCCC) – umowa międzynarodowa określająca założenia międzynarodowej współpracy dotyczącej ograniczenia emisji gazów cieplarnianych odpowiedzialnych za zjawisko globalnego ocieplenia. Konwencja podpisana została podczas Konferencji Narodów Zjednoczonych na temat Środowiska i Rozwoju popularnie zwanej Szczytem Ziemi w 1992 w Rio de Janeiro.

Początkowo konwencja nie zawierała jakichkolwiek wiążących nakazów dotyczących ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Z czasem ustanowiono odpowiednie protokoły wprowadzające limity emisji. Najważniejszym jest protokół z Kioto z 1997 r., obecnie znany bardziej niż sama konwencja.

FCCC została podpisana 9 maja 1992, weszła w życie 21 marca 1994^[1][2]. Spisana w językach autentycznych angielskim, arabskim, chińskim, francuskim, hiszpańskim i rosyjskim (art. 26), depozytariuszem jest Sekretarz Generalny ONZ (art. 19). Zastrzeżenia są zabronione (art. 24), do rozstrzygania sporów właściwy jest Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości, chyba że strony rozwiążą spór w inny sposób (art. 14). Stronami jest 197 państw^[3]

Konferencje Stron (Conferences of the Parties)

Konferencja Stron jest najwyższym organem konwencji, uprawnionym do dokonywania przeglądów realizacji postanowień UNFCCC i związanych z konwencją instrumentów prawnych. Sesje zwyczajne Konferencji Stron zwoływane są co roku, w pierwszych dwóch tygodniach grudnia.

1995 – COP 1, Mandat berliński, Berlin

1996 – COP 2, Genewa, Szwajcaria

1997 – COP 3, Protokół z Kioto, Kioto, Japonia

Protokół z Kioto to uzupełnienie Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu i jednocześnie międzynarodowe porozumienie dotyczące globalnego ocieplenia. Został wynegocjowany na konferencji w Kioto w grudniu 1997. Traktat wszedł w życie 16 lutego 2005 roku, trzy miesiące po ratyfikowaniu go przez Rosję 18 listopada 2004.

1998 – COP 4, Buenos Aires, Argentyna

1999 – COP 5, Bonn, Niemcy

2000 – COP 6, Haga, Holandia

2001 – COP 7, Marrakesz, Maroko

2002 – COP 8, Nowe Delhi, Indie

2003 – COP 9, Mediolan, Włochy

2004 – COP 10, Buenos Aires

2005 – COP 11/MOP 1, Montreal, Kanada

COP 11 była także pierwszym spotkaniem stron Protokołu z Kioto (Meeting of the Parties – MOP 1) od czasu jego przyjęcia w 1997.

2006 – COP 12/MOP 2, Nairobi, Kenia

2007 – COP 13/MOP 3, Bali, Indonezja

Kraje zgodziły się na przygotowanie dokumentu, który będzie podstawą dyskusji w Kopenhadze w 2009 i zastąpi protokół z Kioto po roku 2012.

2008 – COP 14/MOP 4, Poznań, Polska

Konferencja COP-14 odbyła się w Poznaniu w dniach 1–12 grudnia 2008. Konferencja poprzedzała spotkanie w Kopenhadze w 2009 roku, na którym ma nastąpić podpisanie kolejnego protokołu dotyczącego adaptacji, zapobiegania, technologii i finansowania zmian klimatycznych. Na konferencję w Poznaniu przygotowano szereg propozycji dokumentów proponujących różne rozwiązania, jakie mają być rozważane w Kopenhadze. Dokumenty te były negocjowane w Poznaniu i mają być przygotowane ostatecznie w 2009 na konferencję w Kopenhadze. Istotnym tematem spotkania było poszukiwanie dodatkowych źródeł finansowania, sposobu organizacji adaptacji i zapobiegania zmianom klimatycznym oraz określenie w jaki sposób zobowiązać kraje do realizacji protokołu. Spotkanie w Poznaniu odbywało się podczas recesji gospodarczej w 2008 r., ale też w okresie zwiększonego zainteresowania odnawialnymi źródłami energii. Spotkanie odbywało się po opublikowaniu Czwartego Raportu IPCC w 2007 roku, w którym zawarto naukowe wnioski dotyczące fizycznych przyczyn zmian klimatu.

Konferencja w Poznaniu miała miejsce w sytuacji, w której w okresie od 1990-2006 emisja gazów cieplarnianych zmniejszyła się o 5%, głównie ze względu na recesję w krajach Europy Wschodniej w latach 1990. Mimo to od 2000 roku emisja gazów cieplarnianych w 41 najbardziej uprzemysłowionych krajach na świecie wzrosła o około 2,3%. Emisja w krajach, które ratyfikowały protokół z Kioto, wzrastała w tym okresie podobnie.

2009 – COP-15/MOP 5, Kopenhaga, Dania

Szczyt w Kopenhadze zakończył się fiaskiem. Nie przyjęto żadnych prawnie wiążących zobowiązań do ograniczenia emisji dwutlenku węgla, jednak podpisano niewiążącą Ugodę z Kopenhagi.

2010 – COP 16/MOP 6, Cancún, Meksyk

2011 – COP 17/MOP 7, Durban, RPA

2012 – COP 18/MOP 8, Doha, Katar

2013 – COP 19/MOP 9, Warszawa, Polska^[4]

2014 – COP 20/MOP 10, Lima

2015 – COP 21/MOP 11, Paryż

2016 – COP 22/MOP 12, Marrakesz^[5]

2017 – COP 23 Fiji, Bonn^[6]

Szczyt pod prezydencją Republiki Fidżi przy wsparciu rządu Niemiec^[7].

2018 – COP 24, Katowice^[8]

2019 – COP 25, Madryt^[9]

2021 – COP 26, Glasgow^[10]

2022 – COP 27, Szarm el-Szejk^[11]

2023 – COP 28, Dubaj

2024 – COP 29, Baku

2025 – COP 30, Belém do Pará

Sekretariat UNFCCC

Realizację postanowień konwencji koordynuje Sekretariat UNFCCC, którego siedziba mieści się w Bonn.

Sekretarze wykonawczy UNFCCC od momentu powołania Sekretariatu:

• Michael Zammit Cutajar (1995-2002) – reprezentant Malty^[12]
• Joke Waller-Hunter (2002-2005) – reprezentant Holandii^[13]
• Yvo de Boer (2006-2010) – reprezentant Holandii^[14]
• Christiana Figueres (2010-2016) – reprezentantka Kostaryki^[15]
• Patricia Espinosa Cantellano (2016-2022)^[16] – reprezentantka Meksyku
• Simon Stiell (od 2022) – reprezentant Grenady^[17]

Przypisy

1. Status of Ratification of the Convention.
2. Oświadczenie Rządowe z 15 września 1996 r. (Dz.U. 1996 nr 53, poz. 239).
3. United Nations Framework Convention on Climate Change
4. Szczyt klimatyczny w Warszawie, pl.wikinews.org, 2013.08.07 [data dostępu: 2017-06-02].
5. Marrakesh COP 22 (official website). [dostęp 2017-06-02]. (ang.).
6. COP23 Bonn. UNFCCC, newsroom.unfccc.int. [dostęp 2017-06-02]. (ang.).
7. About COP23. COP 23 Fiji, cop23.com.fj. [dostęp 2017-06-02]. (ang.).
8. Katowice Announced as Host Venue of UN Climate Change Conference COP 24 in 2018. UNFCCC, newsroom.unfccc.int, 2017-06-01. [dostęp 2017-06-02]. (ang.).
9. EdwinE. Bendyk EdwinE., Szczyt klimatyczny w Madrycie zawiódł ludzi i planetę [online], Wprost, 16 grudnia 2019 [dostęp 2020-07-14]  (pol.).
10. Glasgow COP 26 [online], ukcop26.org [dostęp 2022-01-23]  (ang.).strona główna serwisu
11. SHARM EL-SHEIKH CLIMATE CHANGE CONFERENCE - NOVEMBER 2022 [online] [dostęp 2023-01-31] .
12. Michael Zammit Cutajar. UNFCCC, unfccc.int. [dostęp 2017-06-02]. (ang.).
13. Joke Waller-Hunter Biography. UNFCCC, unfccc.int. [dostęp 2017-06-02]. (ang.).
14. Yvo de Boer. UNFCCC, unfccc.int. [dostęp 2017-06-02]. (ang.).
15. Christiana Figueres. UNFCCC, unfccc.int. [dostęp 2017-06-02]. (ang.).
16. Ban Ki-moon Selects Patricia Espinosa as New UNFCCC Executive Secretary. UNFCCC, unfccc.int, 2016-05-03. [dostęp 2017-06-02]. (ang.).
17. Executive Secretary [online], unfccc.int [dostęp 2023-01-31] .

Bibliografia

• Tekst ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu: Dz.U. z 1996 r. nr 53, poz. 238

Kontrola autorytatywna (United Nations treaty):

• VIAF: 186985968
• GND: 4376987-1
• LIBRIS: 42gjl4qn42kzck9
• NKC: ko2018979491, unn20221155505
• J9U: 987007289819705171

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: topic/United-Nations-Framework-Convention-on-Climate-Change, topic/Framework-Convention-on-Climate-Change
• БРЭ: 3493378
• SNL: FNs_klimakonvensjon