Mała społeczność iliryjska zamieszkiwała wyspę Hvar już w epoce żelaza w VI–V wieku p.n.e., a śladami po niej są m.in. pozostałości kamiennych kurhanów[4]. Na początku IV wieku p.n.e. (w 385[4] lub 384[2] roku p.n.e.), część wyspy, w tym równina Stari Grad, została zajęta przez Greków Jońskich z wyspy Paros na Morzu Egejskim, którzy założyli tu swoją kolonię o nazwie Faros (stgr.Φάρος), w miejscu której znajduje się współczesne miasto Stari Grad[4].
Kolonizatorzy dokonali podziału gruntów rolnych na 75 równych prostokątnych parceli o wymiarach 181 m × 905 m i powierzchni nieco ponad 16 ha[2][4]. Dzieliły się one na mniejsze kwadratowe działki o wymiarach 181 m × 181 m każda[4]. Taki system podziału ziemi nosi nazwę chora (stgr.χώρα)[1][4]. Granice pomiędzy poszczególnymi działkami wyznaczają kamienne mury o różnej wysokości, wykonane bez zaprawy murarskiej (tzw. suchy mur(inne języki)[5]), dobrze zachowane do czasów współczesnych, wyraźnie widoczne zwłaszcza z lotu ptaka[4].
Grecy wybudowali na równinie również liczne kamienne chaty(inne języki) nazywane na Hvarze trimi, także wzniesione z suchego kamienia bez użycia materiału wiążącego[6]. Pełniły one rolę schronienia w czasie niepogody dla ludzi, rzadziej dla zwierząt gospodarskich[6], przechowywano w nich również narzędzia[4]. Do nawadniania upraw, głównie winorośli i oliwek, używana była woda deszczowa gromadzona w kamiennych cysternach różnej wielkości, doprowadzana na pola małymi rynsztokami[3][4].
Stari Grad to żyzna równina mierząca ok. 6 km długości i 2 km szerokości położona w północno-zachodniej części wyspy Hvar, pomiędzy miastem Stari Grad na zachodzie a wsiami Jelsa i Vrboska na wschodzie[4]. Jej wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO fragment zajmuje powierzchnię 1 376,53 ha, a otacza go strefa buforowa mierząca 6 403,13 ha[3]. Żyzność równiny Stari Grad wynika z akumulacji lessu nawiewanego na ten obszar przez wiatr bora podczas zlodowacenia Würm(inne języki)[4].
Działalność rolnicza na równinie Stari Grad prowadzona jest nieprzerwanie do dnia dzisiejszego, choć z okresami mniejszej intensywności spowodowanymi np. wojnami czy inwazją filoksery na winnice pod koniec XIX wieku[4][3]. Według stanu z 2008 roku uprawiane było ok. 40% powierzchni równiny[4].
Galeria
Fundamenty starożytnej greckiej wieży strażniczej (2007)
Pozostałości rzymskiej willi wiejskiej (łac.villa rustica) Kupinovik, na pierwszym planie kamienna cysterna (2017)
Kaplica św. Kosmy i Damiana na skraju równiny (2005)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
