Różyńsk Wielki (gromada)

Różyńsk Wielki

gromada
1954–1973
Państwo	Polska
Województwo	olsztyńskie
Powiat	piski
Data powstania	4 października 1954
Data likwidacji	1 stycznia 1973
Siedziba	Różyńsk Wielki
Szczegółowy podział administracyjny (1954)
Liczba sołectw 13
Liczba reprezentantów
Liczba członków GRN (1954) 16
brak współrzędnych

Różyńsk Wielki – dawna gromada, czyli najmniejsza jednostka podziału terytorialnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w latach 1954–1972.

Gromady, z gromadzkimi radami narodowymi (GRN) jako organami władzy najniższego stopnia na wsi, funkcjonowały od reformy reorganizującej administrację wiejską przeprowadzonej jesienią 1954^[1] do momentu ich zniesienia z dniem 1 stycznia 1973^[2], tym samym wypierając organizację gminną w latach 1954–1972^[3][4].

Gromadę Różyńsk Wielki z siedzibą GRN w Różyńsku Wielkim (w obecnym brzmieniu Rożyńsk Wielki) utworzono – jako jedną z 8759 gromad na obszarze Polski^[3] – w powiecie piskim w woj. olsztyńskim na mocy uchwały nr 24 WRN w Olsztynie z dnia 4 października 1954. W skład jednostki weszły obszary dotychczasowych gromad^[5] Bzury, Czyprki, Dmusy, Dybowo, Guty Różyńskie, Krzywińskie, Kurczątki^[6], Jebramki, Marchewki, Nowaki, Olszewo, Różyńsk Wielki i Taczki ze zniesionej gminy Różyńsk Wielki w tymże powiecie^[7]. Dla gromady ustalono 16 członków gromadzkiej rady narodowej^[8].

31 grudnia 1959 z gromady Różyńsk Wielki wyłączono wsie Kurczątki i Marchewki oraz PGR Dybówko (odłączone od Dybowa), włączając je do nowo utworzonej gromady Grajewo w powiecie grajewskim w woj. białostockim^[9].

31 grudnia 1967 z gromady Różyńsk Wielki wyłączono część obszaru PGR Rakowo Małe (30 ha), włączając ją do gromady Drygały w tymże powiecie^[10].

Gromada przetrwała do końca 1972 roku, czyli do kolejnej reformy gminnej^[11]. Z dniem 1 stycznia 1973 miejscowości Bzury, Czyprki, Dybowo (z Borkami i Cierniami), Guty Różyńskie (z Wojtelami), Jebramki, Krzywińskie (z Kosinowem), Nowaki, Olszewo, Różyńsk Wielki (z Różyńskiem Małym) i Taczki (a więc cały obszar zniesionej gromady Różyńsk Wielki oprócz Dmusów) włączono do powiatu grajewskiego w woj. białostockim^[12], gdzie weszły w skład reaktywowanej gminy Prostki^[13].

Przypisy

1. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
2. Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
3. Podział administracyjny Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Warszawa: Urząd Rady Ministrów – Biuro do spraw Prezydiów Rad Narodowych, 1956. Brak numerów stron w książce
4. Mała Encyklopedia Powszechna PWN. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959. Brak numerów stron w książce
5. Gromady istniały także po II wojnie światowej jako jednostka pomocnicza gmin.
6. Obecnie Kurzątki
7. Uchwała Nr 24 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 4 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu piskiego; w ramach Zarządzenia Nr 13 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 30 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 4 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 20 grudnia 1954 r., Nr. 11, Poz. 50)
8. Uchwała Nr XLVIII/252 Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Piszu z dnia 5 października 1954 r. w przedmiocie ustalenia liczby członków gromadzkich rad narodowych (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 9 października 1954 r., Nr. 9, Poz. 36)
9. Dz.U. z 1959 r. nr 65, poz. 389
10. Uchwała Nr XIV/60/67 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 7 października 1967 r. w sprawie zmiany granic niektórych gromad na terenie województwa olsztyńskiego (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 15 listopada 1967 r., Nr. 13, Poz. 103)
11. Wykaz miast, osiedli i gromad: stan z dn. 1 I 1971 r., Cz. 1. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny – Biuro Spisów, 1971. Brak numerów stron w książce
12. Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 322
13. Uchwała Nr XXI/72/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 9 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie białostockim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 2 stycznia 1973, Nr 1, Poz. 1).