Pyrwa profesionalna futbolna liga (bułg.Първа професионална футболна лига) – najwyższa w hierarchii klasa męskichligowych rozgrywekpiłkarskich w Bułgarii, będąca jednocześnie najwyższym szczeblem centralnym (I poziom ligowy), utworzona w 1924 roku i od samego początku zarządzana przez Bułgarski Związek Piłki Nożnej (BFS). Zmagania w jej ramach toczą się cyklicznie (co sezon) i przeznaczone są dla 16 najlepszych krajowych klubów piłkarskich. Jej triumfator zostaje Mistrzem Bułgarii, zaś najsłabsze drużyny są relegowane do Wtoroj PFL (II ligi bułgarskiej).
Historia
Mistrzostwa Bułgarii w piłce nożnej rozgrywane są od 1924 roku. Na początku rozgrywki nazywały się Dyrżawno pyrwenstwo (bułg. Държавно първенство) z wyjątkiem lat 1937–1940 kiedy nosiła nazwę Nacionałna futbołna diwizija (bułg. Републиканска футболна дивизия). Od 1945 do 1948 liga nazywała się Republikansko pyrwenstwo (bułg. Републиканско първенство), a potem Republikanska futbołna diwizija (bułg. Републиканско първенство). W latach 1950–2000 funkcjonowała pod nazwą A Republikanska futbołna grupa (bułg. „А” Републиканска футболна група), a w latach 2000–2003 jako Wissza profesionałna futbołna liga (bułg. Висша професионална футболна лига). W latach 2003–2016 nazywała się A Profesionałna futbołna grupa (bułg. „А” Професионална футболна група), w skrócie A PFG (bułg. А ПФГ)[1]. Rozgrywki Pyrwa profesionalna futbolna liga (bułg. Първа професионална футболна лига) startowały w sezonie 2016/17[2].
System rozgrywek
Obecny format ligi zakładający rozgrywki w dwie rundy obowiązuje od sezonu 2014/15.
Rozgrywki składają się z 26 kolejek spotkań rozgrywanych pomiędzy drużynami systemem kołowym. Każda para drużyn rozgrywa ze sobą dwa mecze – jeden w roli gospodarza, drugi jako goście. Po dwóch rundach rozgrywek zespoły z miejsc 1-6 walczą w trzeciej rundzie o mistrzostwo i europejskie puchary, a zespoły z miejsc 7-14 o utrzymanie w lidze. Pierwsza szóstka rozgrywa ze sobą mecze – u siebie oraz na wyjeździe. Dolna ósemka również rozgrywa ze sobą mecze – u siebie oraz na wyjeździe. Od sezonu 2015/16 w lidze występuje 14 zespołów. W przeszłości liczba ta wynosiła od 5 do 28. Drużyna zwycięska za wygrany mecz otrzymuje 3 punkty (do sezonu 1992/93 2 punkty), 1 za remis oraz 0 za porażkę.
Po rozegraniu dwóch rund systemem kołowym zespoły dzielą się na dwie grupy. Pierwszą jest grupa mistrzowska, w której sześć pierwszych drużyn regularnego sezonu rozgrywa 10 meczów w systemie kołowym o tytuł Mistrza Bułgarii w piłce nożnej. Mistrz Bułgarii kwalifikuje się do eliminacji Ligi Mistrzów UEFA. Druga oraz trzecia drużyna zdobywają możliwość gry w Lidze Europy UEFA. Również zwycięzca Pucharu Bułgarii startuje w eliminacjach do Ligi Europy lub, w przypadku, w którym zdobywca krajowego pucharu zajmie pierwsze miejsce w lidze – możliwość gry w eliminacjach do Ligi Europy otrzymuje również czwarta drużyna klasyfikacji końcowej.
Kolejna grupa zostaje utworzona z zespołów, które w sezonie zasadniczym zajęły miejsca od 7 do 14. Drużyny z tej grupy rywalizują o play-off Ligi Europy w dwóch kolejnych podgrupach i rozgrywają po 10 meczów w systemie kołowym. Zwycięzcy podgrup spotykają się w dwumeczu, w celu wyłonienia drużyny, której będzie przysługiwać prawo do zmierzenia się z czwartą lub piątą drużyną grupy mistrzowskiej o rundę kwalifikacyjną rozgrywek Ligi Europy.
Dwie najgorsze drużyny z dwóch podgrup oraz druga i trzecia drużyny z Wtoroj PFL (pierwsza drużyna ma zapewniony awans do najwyższej klasy) następnie walczą w barażach play-off o utrzymanie w najwyższej lidze. Najsłabsza drużyna barażów spada do Wtoroj PFL.
W przypadku zdobycia tej samej liczby punktów, klasyfikacja końcowa ustalana jest na podstawie wyniku dwumeczu pomiędzy drużynami, w następnej kolejności, w przypadku remisu – na podstawie różnicy bramek w pojedynku bezpośrednim, następnie na podstawie ogólnego bilansu bramkowego osiągniętego w sezonie, większej liczby bramek zdobytych oraz w ostateczności za pomocą losowania.
Najmniej zwycięstw w jednym sezonie – Torpedo Ruse (na 22 mecze w rozgrywkach 1951) i Rakowski Ruse (na 30 meczów w rozgrywkach 1996-97) – ani jedno zwycięstwo
Najwięcej porażek w jednym sezonie – Rakowski Ruse (29 na 30 meczów w rozgrywkach 1996-97)
Najmniej porażek w jednym sezonie – Spartak Sofia (na 22 mecze w rozgrywkach 1951), Lewski Sofia (na 18 meczów w rozgrywkach 1948-49) i CDNA Sofia (na 11 meczów w rozgrywkach 1958) – ani jedna porażka
Najwięcej goli zdobytych w jednym sezonie – CSKA Septemwrijsko Zname Sofia (95 bramek w 34 meczach w rozgrywkach 1971-72)
Najmniej goli zdobytych w jednym sezonie – Rakowski Ruse (na 30 meczów w rozgrywkach 1996-97), Torpedo Ruse (na 22 mecze w rozgrywkach 1951) i Czerno More Warna (na 11 meczów w rozgrywkach 1968) – po 8 bramek
Najwięcej goli straconych w jednym sezonie – Rakowski Ruse (110 bramek w 30 meczach w rozgrywkach 1996-97)
Najmniej goli straconych w jednym sezonie – CDNA Sofia (na 22 mecze w rozgrywkach 1951) i Spartak Sofia (na 22 mecze w rozgrywkach 1951) – po 7 bramek
Największe zwycięstwo – CSKA Sofia-Torpedo Ruse 12:0 w rozgrywkach 1951
Indywidualne
Najwięcej tytułów mistrza kraju – Manoł Manołow z CSKA Sofia (12)
Najwięcej goli w jednym sezonie – Christo Stoiczkow (38 dla CSKA Sofia w rozgrywkach 1989-90)
Najwięcej goli w jednym meczu – Petyr Michajłow (dla CSKA Sofia w meczu z Torpedo Ruse w rozgrywkach 1951), Iwo Georgiew (dla Spartaka Warna w meczu ze Spartakiem Płowdiw w rozgrywkach 1995-96) i Todor Pramatarow (dla Sławii Sofia w meczu z Rakowskim Ruse w rozgrywkach 1996-97) – po 6 bramek.
