Przytuły (województwo podlaskie)

Przytuły

wieś
Przytuły
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	łomżyński
Gmina	Przytuły
Liczba ludności (2021)	185[2][3]
Strefa numeracyjna	86
Kod pocztowy	18-423[4]
Tablice rejestracyjne	BLM
SIMC	0404230[5]
Położenie na mapie gminy Przytuły Przytuły
Położenie na mapie Polski Przytuły
Położenie na mapie województwa podlaskiego Przytuły
Położenie na mapie powiatu łomżyńskiego Przytuły
53°22′02″N 22°18′34″E[1]

Przytuły – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie łomżyńskim, w gminie Przytuły^[5][6].

Miejscowość jest siedzibą gminy Przytuły.

Integralne części wsi Przytuły^[5]^[6]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0404246	Parcele	część wsi

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Krzyża Świętego w Przytułach^[7].

Historia

Wieś królewska położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie radziłowskim ziemi wiskiej województwa mazowieckiego^[8].

Początki wsi Przytuły sięgają pierwszej ćwierci czternastego wieku. W 1422 roku książę Janusz I nadał Kiełczowi herbu Kościesza wójtostwo we wsi książęcej, która od jego imienia przyjęła nazwę Kiełczewo i tak była początkowo nazywana. W 1436 r. książę Władysław wystawił akt fundacji kościoła w Przytułach, swojej książęcej wsi. W 1506 roku w Przytułach odbył się sejmik ziemi wiskiej, gdzie została zawarta ugoda między bartnikami i szlachtą wiską, zezwalająca szlachcie na wykup barci w swoich dobrach pod określonymi warunkami. Rzeka Przytulanka, która przepływa przez Przytuły, aż do 1481 roku nazywana była Kubrą

Parafia w Przytułach jest jedną z najstarszych w powiecie łomżyńskim erygowana została w pierwszej połowie XV wieku. Pierwszy drewniany kościół spłonął w 1656 roku, drugi rozebrano w 1770 roku, a trzeci przetrwał aż do 1941 roku, kiedy to został zniszczony podczas działań wojennych. Obecny kościół pw. Świętego Krzyża budowano w latach 1950 - 1960.

Elementem atrakcyjności turystycznej gminy są lasy. Stanowią one głównie bazę rekreacji związaną z grzybobraniem oraz zbiorami runa leśnego. Trudnością w turystycznym wykorzystaniu lasów jest ich prywatna struktura własności. Potencjał turystyczny stanowią występujące w gminie zabytki oraz stanowiska archeologiczne^[9].

W latach 1921–1939 wieś i osada młyńska leżała w województwie białostockim, w powiecie kolneńskim (od 1932 w powiecie łomżyńskim), w gminie Przytuły.

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku wieś i osadę młyńską zamieszkiwały 262 osoby, 225 było wyznania rzymskokatolickiego, a 37 mojżeszowego. Jednocześnie 260 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, 2 żydowską. Było tu 38 budynków mieszkalnych^[10]. Miejscowość należała do miejscowej parafii rzymskokatolickiej w m. Przytuły. Podlegała pod Sąd Grodzki w Stawiskach i Okręgowy w Łomży^[11].

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa łomżyńskiego.

W miejscowości znajduje się kościół, który jest siedzibą parafii Krzyża Świętego. W strukturze kościoła rzymskokatolickiego parafia należy do metropolii białostockiej, diecezji łomżyńskiej, dekanatu Jedwabne.

Zobacz też

• Przytuły
• Przytuły-Kolonia, Przytuły-Las

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 112452
2. Wieś Przytuły w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-03-17] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
3. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1047 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
5. GUS. Wyszukiwarka TERYT
6. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
7. Opis parafii na stronie diecezji
8. Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
9. Gmina Przytuły [online], www.wrotapodlasia.pl [dostęp 2021-04-01]  (pol.).
10. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 46 .
11. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 1396 .

Linki zewnętrzne

• Przytuły (3), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 240 .