W 1930 roku dwaj ginekolodzy Raphael Kurzrok i Charles C. Lieb odkryli, że macica ludzka po kontakcie z nasieniem mężczyzny kurczy się silnie i rozkurcza[1]. Ulf von Euler, laureat nagrody Nobla, badając odkryte przez Kurzroka i Lieba zjawisko wywnioskował, że skurcze macicy wywołuje produkowana przez gruczoł krokowy niezidentyfikowana substancja. Euler nazwał tę substancję prostaglandyną od łacińskiego określenia gruczołu krokowego glandula prostatae (obecnie wiadomo, że Euler był w błędzie, ponieważ prostaglandyny produkowane są przez pęcherzyki nasienne). Około 1945 Bergström i współpracownicy wyizolowali z nasienia dwie prostaglandyny nazywając je PGE i PGF.
izomeraza – swoiste komórkowo i tkankowo enzymy odpowiadające za wytwarzanie poszczególnych PGyn.
COX
Prostaglandyny syntetyzowane są przez enzym zwany cyklooksygenazą (COX). Istnieją trzy formy enzymu COX: COX-1 i COX-2 i COX-3.
Formy te syntetyzują prostagladyny, ale ich funkcja jest nieco inna:
prostaglandyny COX-1 – między innymi chronią błonę wyściełającą żołądek, zmniejszając wytwarzanie kwasu żołądkowego, regulując wydzielanie śluzu oraz prawidłowe ukrwienie żołądka
prostaglandyny COX-2 – uczestniczą w procesach zapalnych i przyczyniają się do powstania bólu, gorączki i obrzęków
prostaglandyny COX-3 – występują w OUN, są izoformą COX-1
Działanie biologiczne
Prostaglandyny działają w miejscu wytwarzania lub wydzielane są do krwi. Nie są nigdzie magazynowane, a ich czas połowicznego rozpadu jest stosunkowo krótki, dochodzący maksymalnie do kilku minut. Dlatego działają parakrynnie – są hormonami lokalnymi.
Działanie jest silne i różnorodne, często przeciwstawne:
pobudzenie lub hamowanie skurczy mięśni gładkich:
macicy
przewodu pokarmowego
przewodu oddechowego
naczyń krwionośnych
hamowanie wydzielania soku żołądkowego
pobudzenie ruchliwości plemników
należą do mediatorów odczynu zapalnego; kwas acetylosalicylowy, czyli aspiryna, w wyniku inhibicji cyklooksygenazy zmniejsza produkcję prostaglandyn zmniejszając przez to stan zapalny
Z dotychczasowych badań wynika, że mogą stać się mało toksycznymi wielokierunkowymi lekami oraz hormonalnymi stymulatorami i mediatorami fizjologii rozrodu.
↑RaphaelR.KurzrokRaphaelR., Charles C.Ch.C.LiebCharles C.Ch.C., Biochemical Studies of Human Semen.∗ II. The Action of Semen on the Human Uterus., „Proceedings of the Society for Experimental Biology and Medicine”, 2016, DOI: 10.3181/00379727-28-5265(ang.).
