Gruczoł krokowy

Budowa gruczołu krokowego

Gruczoł krokowy, stercz, prostata (łac. prostata, od starogreckiego προστάτης prostátēs, strażnik^[1]) – nieparzysty narząd mięśniowo-gruczołowy będący częścią męskiego układu płciowego^[2]. Wydzielina prostaty to mętna, biaława ciecz o charakterystycznym zapachu (to ona nadaje zapach spermie), stanowiąca nośnik plemników. Odczyn wydzieliny jest, w zależności od badań, podawany jako lekko kwasowy (pH 6,1- 6,5) albo lekko zasadowy (pH 7,31)^[3].

Składa się z dwóch płatów: lewego i prawego, połączonych węziną. Niestale występuje płat środkowy^[4]. Kształt prostaty jest porównywany do kształtu kasztana jadalnego (spłaszczony stożek). Gruczoł ten jest otoczony mocną torebką z mięśni gładkich, które kurczą się podczas ejakulacji.

Stercz znajduje się poniżej pęcherza moczowego w miednicy mniejszej. Przez jego miąższ przebiega część sterczowa cewki moczowej, dlatego gdy dochodzi do jego rozrostu, wskutek mechanicznego ucisku cewki moczowej pojawiają się problemy z oddawaniem moczu oraz inkontynencja.

Tylna część stercza przylega bezpośrednio do odbytnicy. Silny ucisk w tej okolicy wywołuje gwałtowne uczucie parcia na mocz oraz niekiedy pieczenie w okolicy żołędzi. Masaż prostaty wykonywany zarówno ze względów lekarskich (badanie per rectum), jak i erotycznych, prowadzi do czasowego podwyższenia stężenia swoistego antygenu sterczowego (PSA), co może skutkować oznaczeniem nieprawidłowego poziomu w badaniu laboratoryjnym.

Przypisy

1. Online Etymology Dictionary [online], etymonline.com [dostęp 2017-07-10]  (ang.).
2. krokowy gruczoł, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2010-10-22] .
3. W.R.W.R. Fair W.R.W.R., J.J.J.J. Cordonnier J.J.J.J., The pH of prostatic fluid: a reappraisal and therapeutic implications, „The Journal of Urology”, 120 (6), 1978, s. 695–698, DOI: 10.1016/s0022-5347(17)57333-4, ISSN 0022-5347, PMID: 32404 [dostęp 2019-07-13] .
4. Zygmunt Urbanowicz: Mała encyklopedia anatomii człowieka. Lublin: Wydawnictwo Czelej, 2003, s. 553. ISBN 83-89309-09-2.

Zobacz hasło prostata w Wikisłowniku

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Kontrola autorytatywna (rodzaj narządu):

• LCCN: sh85107605
• GND: 4175973-4
• NDL: 00576258
• BnF: 11933867p
• BNCF: 23241
• NKC: ph124653
• J9U: 987007541096605171

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3927554
• Treccani: prostata