Fragment wykładu wygłoszonego 19 stycznia 1841 roku
Prelekcje paryskie – cykl wykładów Adama Mickiewicza na temat literatury słowiańskiej w Collège de France w Paryżu w latach 1840-1844 (cztery roczne kursy). Wykłady zostały spisane przez słuchaczy i wydane jeszcze za życia Mickiewicza. Przetłumaczono je na wiele języków. Mickiewicz redagował pierwsze wydania i opatrywał je przedmowami.
Historia prelekcji paryskich
Mickiewicz objął w Collège katedrę języków słowiańskich w 1840 roku. Jego wykłady cieszyły się sławą i popularnością głównie wśród Słowian i Francuzów. W roku 1841 Mickiewicz związał się z reprezentantem nurtu polskiego mesjanizmu – Andrzejem Towiańskim, co miało wpływ na treść prelekcji. Czteroletni kurs od połowy zaczął być mniej historią literatury, a bardziej propagandą mesjanizmu. Wywoływał ogromne kontrowersje. W 1844 roku władze francuskie zawiesiły Mickiewicza w czynnościach profesora z powodu politycznej wymowy wykładów (wychwalanie Napoleona) oraz propagowania towianizmu.
Treść prelekcji paryskich
W wykładach Mickiewicz wygłosił autorską i bogatą historię kultury Słowian. Nie ograniczał się do historii literatury, ale mówił o historii filozofii, języka, religii czy historii politycznej. Skomentował ideę dramatu słowiańskiego. Przeprowadził wiele błyskotliwych analiz literackich. Jednocześnie głosił misję Słowian, szczególnie Polaków i Francuzów, co czyniło go przedstawicielem mesjanizmu polskiego. Uważał, że świat czeka rychła odmiana i powtórne zejście Chrystusa na Ziemię. Może ona dojść do skutku dzięki ofierze, jaką złożyli Polacy oraz ich cierpieniu. Krytykował Kościół katolicki za sprzeniewierzenie się zasadom chrześcijaństwa.
Bibliografia
Adam Mickiewicz, Literatura słowiańska, w: Dzieła, tomy XVIII–XI, red. Zbigniew Jerzy Nowak, Zofia Stefanowska, Maria Prussak, Czesław Zgorzelski, Warszawa 1998.
Adam Mickiewicz, Prelekcje Paryskie, wybór i oprac. Marta Piwińska, Kraków 1997.
