Pomocnik (Chimaphila) – rodzaj roślin należących do rodziny wrzosowatych (Ericaceae). Obejmuje 5 gatunków[5][4]. Zasięg rodzaju obejmuje wszystkie kontynenty na półkuli północnej pod wpływem klimatu umiarkowanego. 2n = 26[5].
Rozmieszczenie geograficzne
Rodzaj występuje w Europie, Azji i Ameryce Północnej. Na wszystkich tych kontynentach rośnie pomocnik baldaszkowyCh. umbellata. W Azji wschodniej obecne są dwa gatunki (Ch. japonica i Ch. monticola). Także dwa gatunki rosną w Ameryce Północnej – Ch. menziesii występuje w zachodniej części kontynentu, a Ch. maculata we wschodniej oraz w Ameryce Środkowej[4]. Jedynym przedstawicielem rodzaju we florze Polski jest pomocnik baldaszkowy[6].
Morfologia
Pokrój
Niewielkie (do 20 cm wysokości) byliny płożące lub wzniesione[5][7]. Rośliny nagie lub owłosione[7].
Zimozielone, ogonkowe, wyrastają na łodydze skrętolegle lub w nibyokółkach po 2–6. Blaszka skórzasta i naga, lancetowata, jajowata lub łopatkowata, całobrzega lub piłkowana, czasem plamiasta[7].
Wyrastają pojedynczo lub częściej skupione po kilka w baldachogrono lub pozorny baldach na szczytach pędów. Szypułki kwiatowe są nagie do owłosionych, w czasie owocowania są prosto wzniesione. Kielich składa się z 5 jajowatych lub zaokrąglonych działek, zrośniętych tylko u nasady. Płatków korony jest 5, są one wolne, barwy białej lub różowej, często fioletowo nabiegłe. Pręcików jest 10. Zalążnia jest pięciokomorowa, ale z niepełnymi przegrodami. Szyjka słupka pojedyncza[7].
Wzniesione torebki zawierające ok. tysiąca drobnych, oskrzydlonych nasion[7].
Systematyka
Pozycja systematyczna
Należy do plemienia Pyroleae, podrodziny Monotropoideae[8], rodziny wrzosowatychEricaceae[2]. W obrębie plemienia Pyroleae rodzaj zajmuje pozycję siostrzaną względem rodzaju gruszycznikMoneses, z którym łączą go liczne synapomorfie – pojedyncze kwiaty, podobnie zbudowane ziarna pyłku, budowa anatomiczna słupka, podobnie funkcjonująca szypułka kwiatowa i otwierające się owoce, ta sama liczba chromosomów (x = 13). Ta para rodzajów jest siostrzana względem rodzaju gruszyczkaPyrola, a te trzy rodzaje razem tworzą grupę siostrzaną względem rodzaju gruszynkaOrthilia – bazalnego w obrębie plemienia Pyroleae[9].
↑Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
↑ abcdChimaphila Pursh. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-06-05].
↑ abcChimaphila. Flora of China. [dostęp 2008-12-12]. (ang.).
↑ZbigniewZ.MirekZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 59, ISBN 978-83-62975-45-7.
↑ abcdeCraig C. Freeman: Chimaphila Pursh. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-06-05].
↑Genus Chimaphila Pursh. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-06-05].
