Państwa posiadające broń jądrową

Państwa posiadające broń jądrową – istnieje dziewięć państw na świecie posiadających broń jądrową. Pięć spośród nich jest określanych jako „państwa nuklearne” (ang. nuclear-weapon states) w układzie o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej (Non Proliferation Treaty). Tymi państwami są: Stany Zjednoczone, Rosja, Wielka Brytania, Francja i Chińska Republika Ludowa^[1].

     NPT – państwa posiadające broń jądrową zgodnie z ustaleniami międzynarodowymi (Chiny, Francja, Rosja, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone)

     Inne państwa posiadające broń jądrową (Indie, Pakistan, Korea Północna)

     Państwa nieoficjalnie będące posiadaczami broni jądrowej (Izrael)

     Państwa NATO lub CSTO objęte polityką udostępniania broni jądrowej (Belgia, Niemcy, Holandia, Włochy, Turcja, Białoruś)

     Kraje posiadające broń jądrową w przeszłości (Kazachstan, Ukraina, RPA)

Od kiedy w 1970 wszedł w życie układ o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej, trzy państwa nie wzięły w nim udziału i przeprowadzały testy jądrowe: Indie, Pakistan, oraz Korea Północna. Korea była członkiem układu o nierozprzestrzenianiu, jednak wystąpiła w 2003 roku. Ponadto nieoficjalnym posiadaczem broni jądrowej jest także Izrael. Według Sztokholmskiego Międzynarodowego Instytutu Badań nad Pokojem Izrael posiada około 80 głowic jądrowych. Z kolei według Bulletin of the Atomic Scientists w 2014 na całym świecie znajdowało się około 10 144 głowic^[2]. Jest to suma niemal siedmiokrotnie niższa, niż pod koniec lat 80. XX wieku, kiedy na świecie w użyciu było około 70 tysięcy, z czego 45 tysięcy należało do Związku Radzieckiego.

Państwami, które w przeszłości posiadały broń jądrową, są Południowa Afryka, Ukraina, Białoruś i Kazachstan. Trzy ostatnie kraje odziedziczyły głowice po rozpadzie Związku Radzieckiego w 1991. RPA posiadała broń jądrową, ale zrezygnowała z niej w 1994 po przystąpieniu do układu o nierozprzestrzenianiu broni nuklearnej. III Rzesza próbowała w czasie II wojny światowej wyprodukować broń jądrową, jednak próby te skończyły się niepowodzeniem. Pierwszym krajem dysponującym siłą nuklearną stały się Stany Zjednoczone w 1945. Ponadto pięć państw należących do NATO (Niemcy, Włochy, Turcja, Belgia i Holandia) należy do programu o nazwie Nuclear Sharing, który przewiduje przechowywanie amerykańskich głowic na terenie tych państw. Jedno państwo CSTO (Białoruś) przechowuje na swoim terenie głowice rosyjskie.

Liczba głowic

Poniżej przedstawiono stan na lata 2021–2024:

Państwo	Liczba wszystkich głowic jądrowych	Rok pierwszej próby nuklearnej	Traktat o całkowitym zakazie prób z bronią jądrową
Pierwsze pięć państw nuklearnych, które przyjęły program jądrowy przed wejściem w życie NPT
Rosja	5580[3]	1949 („RDS-1”)	Sygnatariusz (ratyfikowana, ale później cofnięta ratyfikacja)[4]
Stany Zjednoczone	5044[5]	1945 („Trinity”)	Sygnatariusz
Chińska Republika Ludowa	500[6][7][8][9]	1964 („596”)	Sygnatariusz
Francja	290[6][7][10]	1960 („Gerboise bleue”)	Ratyfikowany
Wielka Brytania	225[6][7][8]	1952 („Operacja Huragan”)	Ratyfikowany
Państwa, które nie podpisały NPT, czyli układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej
Pakistan	170[6][8][11]	1998 („Chagai-I”)	Niesygnatariusz
Indie	172[6][7][8][12]	1974 („Smiling Buddha”)	Niesygnatariusz
Korea Północna	50[6][7][8][13]	2006	Niesygnatariusz
Państwa które oficjalnie nie dysponują bronią jądrową, ale w rzeczywistości ją posiadają
Izrael	90[6][8][14]	1960–1979	Sygnatariusz

Liczba głowic w szerszej perspektywie czasowej

Zestawienie potencjału jądrowego USA i ZSRR/Rosji w latach 1945–2006

Liczba głowic jądrowych na lata 1945–2018

Państwo	1945	1950	1955	1960	1965	1970	1975	1980	1985	1990	1995	2000	2005	2013	2018
Stany Zjednoczone	3	299	2 422	18 638	31 139	26 008	27 519	24 104	23 368	21 392	10 904	10 577	8 360	7 700	6800
Związek Radziecki/Rosja	0	5	200	1 605	6 129	11 643	19 055	30 062	39 197	37 000	27 000	21 500	17 000	8 500	7700
Wielka Brytania	0		14	42	436	394	492	492	422	422	422	281	281	225	215
Francja	0				32	36	188	250	360	505	500	470	350	300	300
Chińska Republika Ludowa	0				5	75	180	205	243	232	234	232	235	250	280
Izrael	0					8	20	31	42	53	63	72	80	80	80
Indie	0							1	3	7	14	28	44	90-110	130-140
Południowa Afryka	0								3	6	0
Pakistan	0									4	13	28	38	100-120	140-150
Korea Północna	0												8	6-8	10-20

Dawni posiadacze broni jądrowej

• Ukraina – po uzyskaniu niepodległości Ukraina posiadała ponad 5 tysięcy głowic. Wszystkie zostały przesłane do Rosji w 1996 na podstawie układu budapesztańskiego^[15].
• Białoruś – po uzyskaniu niepodległości Białoruś posiadała około 800 głowic. Wszystkie zostały przekazane Rosji w 1996. Białoruś była od 1992 członkiem układu o nierozprzestrzenianiu broni^[16], do lutego 2022 roku, kiedy to przeprowadzono referendum konstytucyjne, w wyniku którego ustał jej status niejądrowy^{[potrzebny przypis]}.
• Kazachstan – po 1991 Kazachstan posiadał około 1800 głowic. Wszystkie zostały przekazane Rosji w 1995. Kazachstan jest członkiem układu o nierozprzestrzenianiu broni^[17].
• Południowa Afryka – w 1967 RPA przystąpiła do programu nuklearnego. Nie jest pewne, czy władze tego państwa przeprowadziły testy jądrowe. 22 września 1979 doszło do incydentu Vela. Wówczas z satelity VELA 6911 zaobserwowano silny rozbłysk nad Oceanem Indyjskim w pobliżu Wysp Księcia Edwarda. Prawdopodobnie była to próba jądrowa RPA lub Izraela, lecz nie ma dostatecznych dowodów na potwierdzenie tej tezy. Krytycy^[którzy?] twierdzą, że Południowa Afryka nie posiadała do listopada 1979 tak potężnego arsenału, aby wywołać tak silny błysk na oceanie. W latach 80. RPA dysponowała sześcioma głowicami. Na początku lat 90. RPA zrezygnowała z posiadania broni jądrowej. Od 1991 należy do układu o nierozprzestrzenianiu broni nuklearnej^[18].

Zobacz też

• udostępnianie broni jądrowej w ramach NATO
• Car-bomba
• irański program nuklearny
• lista wybuchów jądrowych 1945-1955

Przypisy

1. Status of World Nuclear Forces | [online], fas.org [dostęp 2017-11-19]  (ang.).
2. Policzono tylko aktywne głowice, czyli takie które gotowe są do użycia w trybie awaryjnym. Nie uwzględniono głowic rezerwowych.
3. Russian nuclear weapons, 2023 [online], Bulletin of the Atomic Scientists, 2023  (ang.).
4. Putin revokes Russian ratification of global nuclear test ban treaty [online], Reuters, 2 listopada 2023  (ang.).
5. United States nuclear weapons, 2023 [online], Bulletin of the Atomic Scientists, 2023  (ang.).
6. World Nuclear Forces, SIPRI yearbook 2020 [online], Stockholm International Peace Research Institute, styczeń 2020 .
7. FAS World Nuclear Forces [online], Federation of American Scientists, kwiecień 2020 .
8. Nuclear Weapons: Who Has What at a Glance. Arms Control Association, lipiec 2019. Cytat: India, Israel, and Pakistan never signed the NPT and possess nuclear arsenals.
9. Chinese nuclear weapons, 2023 [online], Bulletin of the Atomic Scientists, 2023  (ang.).
10. French nuclear weapons, 2023 [online], Bulletin of the Atomic Scientists, 2023  (ang.).
11. Pakistani nuclear weapons, 2021 [online], Bulletin of the Atomic Scientists, 2021  (ang.).
12. Indian nuclear weapons, 2023 [online], Bulletin of the Atomic Scientists, 2023  (ang.).
13. North Korean nuclear weapons, 2022 [online], Bulletin of the Atomic Scientists, 2022  (ang.).
14. Israeli nuclear weapons, 2021 [online], Bulletin of the Atomic Scientists, 2021  (ang.).
15. Joint Statement by the United States and Ukraine | whitehouse.gov [online], www.whitehouse.gov [dostęp 2017-11-19]  (ang.).
16. Belarus Special Weapons [online], fas.org [dostęp 2017-11-19] .
17. Kazakhstan Special Weapons [online], fas.org [dostęp 2017-11-19] .
18. Nuclear Weapons Program – South Africa [online], fas.org [dostęp 2017-11-19] .

Bibliografia

• Stephen I. Schwartz, ed., Atomic Audit: The Costs and Consequences of U.S. Nuclear Weapons Since 1940 (Washington, D.C.: Brookings Institution Press, 1998).
• Holloway, David (1994). Stalin and the bomb: The Soviet Union and atomic energy, 1939-1956. New Haven, CT: Yale University Press.
• Gowing, Margaret (1974). Independence and deterrence: Britain and atomic energy, 1945-1952. London: Macmillan.
• John Wilson Lewis and Xue Litai, China Builds the Bomb (Stanford, Calif.: Stanford University Press, 1988).
• George Perkovich, India’s Nuclear Bomb: The Impact on Global Proliferation (Berkeley: University of California Press, 1999).
• William C. Martel (1998). „Why Ukraine gave up nuclear weapons: nonproliferation incentives and disincentives”. In Barry R. Schneider, William L. Dowdy. Pulling Back from the Nuclear Brink: Reducing and Countering Nuclear Threats. Psychology Press.
• The Long Shadow: Nuclear Weapons and Security in 21st Century Asia by Muthiah Alagappa (NUS Press, 2009).

Encyklopedie internetowe (grupa):

• SNL: atommakt