Park Izabeli i Jarogniewa Drwęskich w Poznaniu

Park Izabeli i Jarogniewa Drwęskich

nr rej. A-274 z 3 stycznia 1985
Park Drwęskich (kwiecień 2010, przed rewitalizacją)
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Miejscowość	Poznań
Dzielnica	Osiedle Wilda
Powierzchnia	4,54 ha
Data założenia	pocz. XX w., 1959
Położenie na mapie Poznania Park Izabeli i Jarogniewa Drwęskich
Położenie na mapie Polski Park Izabeli i Jarogniewa Drwęskich
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Park Izabeli i Jarogniewa Drwęskich
52°23′59,8″N 16°55′26,1″E

Park Drwęskich – widok na ośnieżoną górkę saneczkową od strony ulicy Królowej Jadwigi (grudzień 2023)

Park Drwęskich – widok w kierunku Andersia Tower (kwiecień 2010)

Park Izabeli i Jarogniewa Drwęskich (dawniej: Tamberloch, Park Livoniusa, Park Lubuski) – zabytkowy park w Poznaniu, zlokalizowany w kwartale ulic: Królowej Jadwigi – Górna Wilda – Niedziałkowskiego – Topolowa – Wierzbięcice (północna Wilda), na obszarze jednostki pomocniczej Osiedle Wilda.

Historia

Park ma powierzchnię 4,54 ha i powstał w 1959 z przekształcenia dawnego cmentarza ewangelickiej parafii św. Pawła, pochodzącego z 1865. Częściowo tereny te miały charakter parkowy (poza cmentarzem) już od 1908, kiedy to wytyczono pierwszą aleję z dębami szypułkowymi^[1]. Wcześniej była tu ciesząca się złą sławą dolinka o nazwie Tamberloch. Miejsce to, na przedpolu Bramy Rycerskiej, przypominało głęboki dół porośnięty krzewami i drzewami, pełen zagłębień i przekopów. Wydobywano tu piasek, czego następnie zaniechano. Teren (pomiędzy dwoma cmentarzami) opanowały różnego rodzaju osoby wykluczone społecznie, w tym złodzieje. Po zmroku mieszkańcy miasta starali się omijać to miejsce. Dolinka została zasypana w początku XX wieku, a teren nazwano Parkiem Livoniusa. Rozbijały się tu cyrki i lunaparki^[2].

Park ozdobiony jest małą architekturą, charakterystyczną dla założeń parkowych lat 50. XX w., w tym trejażem. Interesująca jest zwłaszcza organizacja skarpy od ul. Królowej Jadwigi (z 1912) – najbardziej charakterystyczny element parku. Zimą jest to popularne miejsce zjazdów na sankach. W parku rośnie wiele starych, okazałych drzew. Od strony zachodniej stoi Pomnik Powstańców Wielkopolskich. W pobliżu znajdują się: dawny dworzec PKS, Andersia Tower, Stary Browar, Budynek Spar- und Bauverein, Izba Rzemieślnicza, Dom Żołnierza oraz dawne Leprozorium św. Łazarza.

W latach 2019–2021 park zrewitalizowano kosztem 5,6 miliona złotych: zmieniono nawierzchnię ścieżek oraz zbudowano na nowo schody, wymieniono latarnie, ławki i małą architekturę. Zamontowano stojaki rowerowe, zawieszono skrzynki lęgowe i rozmieszczono hotele dla owadów. Zbudowano dwa place zabaw dla dzieci. Zasadzono m.in. klony czerwone, grusze, śliwy wiśniowe, cisy pospolite, różaneczniki i tawuły japońskie. Umocniono i obsadzono trawą skarpę od ul. Niedziałkowskiego^[3].

Kurtyna Kozakiewicza

Niezrealizowanym, kontrowersyjnym projektem dla parku była tzw. Kurtyna Kozakiewicza. Koncepcja została zamówiona u artysty w 2006 przez Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych w Poznaniu. Artysta miał zaproponować projekt dla dowolnego miejsca w mieście. Wybrał park Drwęskich, dla którego wymyślił całkowicie nową koncepcję organizacji przestrzeni. Park, odcięty od centrum miasta dwupasmową arterią ulicy Królowej Jadwigi, pozostaje nieco na uboczu i służy głównie mieszkańcom okolicznych budynków. Składowymi elementami koncepcji były:

• zielony wał ziemny wzdłuż ul. Królowej Jadwigi, separujący park od arterii samochodowej (po protestach konserwatora zabytków, zamiast wału artysta zaproponował ażurową kurtynę, porośniętą trawą od strony parku i przepuszczającą światło); kurtyna miałaby mieć około 150 metrów długości i około 2-2,5 metra wysokości, tworząc we wnętrzu parku nasłonecznioną kotlinę – miejsce wypoczynku i rekreacji,
• ekspresyjne, łamane schody, będące jednocześnie amfiteatralnymi siedziskami, integrujące lokalną społeczność,
• źródło i wodospad wzdłuż jednej z alejek.

Projekt kurtyny wywołał duże kontrowersje wśród architektów, urbanistów i mieszkańców Poznania. Miejski konserwator zabytków, Maria Strzałko, ostatecznie nie zgodziła się na realizację tego zamierzenia. Decyzję uzasadniła nadmierną ingerencją w Ring Stübbena (część koncepcji Dzielnicy Cesarskiej), który w zamierzeniach miał stanowić promenadę. Kurtyna, według Marii Strzałko, nadmiernie dzieliłaby przestrzeń miejską i naruszała ideę Ringu. Po negatywnej decyzji, w poznańskich mediach rozgorzała długotrwała dyskusja na temat projektu Kozakiewicza. Według dra Tomasza Ratajczaka, historyka sztuki, kurtyna podzieliłaby przestrzeń, która winna być otwarta, a idea nasłonecznionej kotliny w klimacie Polski nie jest możliwa do realizacji. Projekt przyrównał do budowy w centrum miasta ekranu dźwiękochłonnego. Okoliczne realizacje wysokościowe (Andersia Tower, Hotel Poznań) wskazał natomiast jako wcześniejsze błędne ingerencje w Ring Stübbena, których nie należy powielać. Z kolei dr Krzysztof Kalitko, znawca architektury, określił projekt jako niosący ogromny potencjał artystycznej wrażliwości, rozumienia funkcji i zalet tego miejsca Poznania. Obecną funkcję parku określił jako zredukowaną do przyulicznego pasa zieleni, nie zachęcającego do wizyt. Projekt Kozakiewicza byłby według niego stymulatorem zmian w tej części śródmieścia. Kurtyna Kozakiewicza, choć wzbudziła ożywione dyskusje, nigdy nie została zrealizowana.

Nazwa

Obecna nazwa parku, nadana w 2003 roku^[4], upamiętnia pierwszego po odzyskaniu niepodległości prezydenta Poznania – Jarogniewa Drwęskiego (1918–1921) oraz jego małżonkę Izabelę z Amrogowiczów, nawiązując do istniejącego w dwudziestoleciu międzywojennym pobliskiego placu Drwęskiego, na którym następnie zbudowano dworzec autobusowy (stary). Odbywały się tam niektóre wystawy I Targu Poznańskiego w 1921^[1]. Park położony jest na terenie dawnego Bastionu Grolman, będącego częścią Twierdzy Poznań.

Kontynuacją ciągu parkowego na północ jest Park Karola Marcinkowskiego.

Przypisy

1. Jacek Y. Łuczak, Spacerownik Poznański, Biblioteka Gazety Wyborczej, Agora, Warszawa, 2013, s.210, ISBN 978-83-268-0055-9
2. Maria i Lech Trzeciakowscy, W dziewiętnastowiecznym Poznaniu, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, 1987, s.139, ISBN 83-210-0540-3
3. Błażej Dąbkowski, Po dwóch latach prac, poznaniacy znów mogą spacerować po parku Drwęskich, w: Głos Wielkopolski, 5.2.2021, s. 05
4. Uchwała nr XXII/156/IV/2003 Rady Miasta Poznania z dnia 24 czerwca 2003 r. w sprawie nadania nazwy parkowi. [online], Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Poznania [dostęp 2021-03-26]  (pol.).

Bibliografia

• Poznań – atlas aglomeracji 1:15.000, wyd. CartoMedia/Pietruska & Mierkiewicz, Poznań, 2008, ISBN 978-83-7445-018-8
• WłodzimierzW. Łęcki WłodzimierzW., PiotrP. Maluśkiewicz PiotrP., Poznań od A do Z, Poznań: KAW, 1986, s. 102, ISBN 83-03-01260-6, OCLC 835895412 .
• Praca zbiorowa, Poznań – spis zabytków architektury, Wydawnictwo Miejskie, Poznań, 2004, s.49, ISBN 83-89525-07-0
• – o parku (dostęp 22.3.2010)