PROFILBARU.COM

PWS-102 Rekin
	Dane podstawowe
Państwo	Polska
Producent	Podlaska Wytwórnia Samolotów
Konstruktor	Wacław Czerwiński
Typ	szybowiec
Załoga	1
	Historia
Data oblotu	18 maja 1939
Lata produkcji	1939
Liczba egz.	3
	Dane techniczne
	Wymiary
Rozpiętość	19 m
Wydłużenie	18,7
Długość	7,32 m
Wysokość	1,65 m
Powierzchnia nośna	19,3 m²
	Masa
Własna	260 kg
Użyteczna	90 kg
Startowa	350 kg
	Osiągi
Prędkość minimalna	42 km/h
Prędkość ekonomiczna	58 km/h
Prędkość optymalna	76 km/h
Prędkość dopuszczalna	300 km/h
Prędkość min. opadania	0,65 m/s przy 58 km/h
Doskonałość maks.	29,5 przy 76 km/h
Współczynnik obciążenia konstrukcji	18,1 kg/m²
	Dane operacyjne
	Użytkownicy
	Polska, ZSRS
	Multimedia w Wikimedia Commons

PWS-102 Rekin – szybowiec wyczynowy produkcji polskiej. Zaprojektowany i budowany w okresie międzywojennym w Podlaskiej Wytwórni Samolotów. Następca PWS-101.

Historia

Inżynier Wacław Czerwiński, przy współudziale Józefa Niespała, w grudniu 1937 roku rozpoczął projektowanie nowego szybowca wyczynowego. Na bazie doświadczeń wynikających z eksploatacji PWS-101 do końca czerwca 1938 roku został opracowany projekt nowego szybowca. W stosunku do pierwowzoru zmieniono kształt kadłuba na kroplowy, kabina pilota została wpisana w jego obrys, płat i statecznik poziomy otrzymały obrys eliptyczny^[1]. Całkowicie innowacyjnym rozwiązaniem był system automatycznego łączenia napędów lotek, klap i sterów podczas montażu szybowca^[2].

Prototyp, oznaczony jako PWS-102 Rekin, został ukończony na początku 1939 roku w Lwowskich Warsztatach Lotniczych, po drobnych poprawkach budowa została ostatecznie ukończona w marcu^[3]. Prototyp otrzymał znaki rejestracyjne SP-1126^[4] i 18 maja 1939 roku został oblatany na lotnisku w Skniłowie przez Zbigniewa Żabskiego^[5].

W maju 1939 roku na tym szybowcu Witold Kasprzyk wziął udział w zlocie ISTUS we Lwowie^[4], gdzie zajął piąte miejsce^[6].

W czerwcu 1939 roku szybowiec przeszedł próby w Instytucie Technicznym Lotnictwa w Warszawie. Na podstawie uzyskanych wyników inż. Józef Niespał opracował lotki o powiększonej cięciwie i rozpiętości, które zastosowano w wersji rozwojowej oznaczonej jako PWS-102 bis. Lwowskie Warsztaty Lotnicze otrzymały zamówienie na pięć egzemplarzy seryjnych^[3]. Pierwszy egzemplarz, o numerze fabrycznym 147 i znakach rejestracyjnych SP-1360^[a], został ukończony w sierpniu^[1].

Po wybuchu II wojny światowej prototyp PWS-102 został ewakuowany z Warszawy do Lwowa, gdzie został przejęty, wraz z SP-1360, przez lotnictwo radzieckie. Budowę drugiego egzemplarza seryjnego ukończono na wiosnę 1940 roku. Wszystkie trzy egzemplarze PWS-102 Rekin zostały przetransportowane do Moskwy i były tam użytkowane^[3].

Konstrukcja

Jednomiejscowy szybowiec wyczynowy w układzie wolnonośnego górnopłatu^[7].

Kadłub o przekroju eliptycznym o konstrukcji półskorupowej, kabina pilota została wpisana całkowicie w jego obrys. Osłona kabiny dwuczęściowa, ze stałym wiatrochronem i zdejmowaną osłoną ze szkła organicznego. Fotel pilota przestawny w locie, dostosowany do spadochronu plecowego. Pedały przestawne wyłącznie na ziemi. Z przodu kadłuba znajdował się hak do startu z lin gumowych i zaczep do lotów na holu.

Płat dwudzielny o obrysie trapezowo-eliptycznym. W widoku z przodu miał kształt spłaszczonego M. Miał konstrukcję dwudźwigarową, ze skrzynkowym dźwigarem głównym i dźwigarkiem pomocniczym. Profil płata miał u nasady grubość 13%, na końcu skrzydła 7,5%. Wyposażony w szczelinowe lotki i dwudzielne, szczelinowe klapy. Pokrycie płata wykonane ze sklejki, klap i lotek płócienne. Napęd lotek linkowy, klap popychaczowy.

Podwozie jednotorowe złożone z podkadłubowej jesionowej płozy amortyzowanej dętką, płoza ogonowa drewniana, amortyzowana piłkami tenisowymi. Do startów na holu stosowano odrzucane dwukołowe wózki^[4].

Usterzenie klasyczne, wolnonośne. Statecznik poziomy dwudzielny, o obrysie eliptycznym, pionowy stanowił integralną część kadłuba. Napęd sterów linkowy.

Malowanie

Prototyp był malowany w całości na kolor kremowy, z czarnymi znakami rejestracyjnymi. Na stateczniku pionowym znajdował się napis PWS-102 i logo LWL.

Przypisy

↑ ^a ^b Andrzej Glass 1976 ↓, s. 400.
↑ Martin Simons 2014 ↓, s. 215.
↑ ^a ^b ^c PWS-102 „Rekin”, 1939. samolotypolskie.pl. [dostęp 2019-10-11]. (pol.).
↑ ^a ^b ^c Jerzy B. Cynk 1971 ↓, s. 706.
↑ Jerzy Jędrzejewski 2014 ↓, s. 735.
↑ Henryk Krasnodębski: Międzynarodowy Zlot Szybowcowy we Lwowie. „Skrzydlata Polska”. 6/1939, s. 185-186, czerwiec 1939. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
↑ Andrzej Glass 1976 ↓, s. 402.

Uwagi

↑ Literatura lotnicza podaje numer SP-1361, natomiast na zachowanych zdjęciach widoczny jest numer SP-1360

Bibliografia

Jerzy B. Cynk: Polish aircraft 1893-1939. London: Putman & Company, 1971. ISBN 0-370-00085-4. OCLC 831346721.
Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1976. OCLC 830596725.
Jerzy Jędrzejewski: Polscy piloci doświadczalni. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe Instytutu Lotnictwa, 2014. ISBN 978-83-63539-05-4. OCLC 883576680.
Martin Simons: Sailplanes. Königswinter: EQIP Werbung & Verlag GmgH, 2014. ISBN 3-9806773-4-6. OCLC 57596076.