Maria Konopnicka
utwór dla dzieci
Warszawa
polski
1896
Michał Arct
O krasnoludkach i o sierotce Marysi – baśń literacka Marii Konopnickiej wydana w 1896 w Warszawie przez Michała Arcta.
W 2018 Biblioteka Narodowa pozyskała kompletny egzemplarz pierwszego wydania książki[1]. Widnieje na nim data „1896”, jednak książka ukazała się w wydawnictwie Michała Arcta jeszcze przed Bożym Narodzeniem w 1895, by mogła być prezentem świątecznym[1]. Pierwsze wydanie ozdobione zostało dwunastoma całostronicowymi ilustracjami[1]. Od 2024 egzemplarz jest częścią wystawy stałej w Pałacu Rzeczypospolitej[1].
Utwór pisany jest prozą poetycką z obszernymi wierszowanymi fragmentami. Jego akcja rozgrywa się w świecie mityczno-baśniowym a zarazem realnym; w następstwie pór roku – od wiosny do jesieni. Bohaterami baśni jest gromada krasnoludków, którymi rządzi król Błystek. Krasnoludki, które zimę spędziły pod ziemią, wychodzą wiosną na powierzchnię i spotykają ludzi. Pomagają ubogiej gęsiarce, sierotce Marysi, odnaleźć jej zagubione gąski. Udaje im się też wyciągnąć rodzinę ubogiego chłopa Skrobka z biedy. Jesienią powracają znowu pod ziemię[2].
W baśni tej występują zdarzenia i postacie fantastyczne, jak i całkiem realne. Jest w niej zawarta pochwała pracy ludzkiej oraz kult symboliki ziemi i rolnictwa.
Na baśń składa się kilka równoległych wątków: