Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Niziny (województwo podkarpackie)

Niziny
wieś
Ilustracja
Cerkiew w drugim dziesięcioleciu XX wieku
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

przemyski

Gmina

Orły

Liczba ludności (2020)

987[2]

Strefa numeracyjna

16

Kod pocztowy

37-716[3]

Tablice rejestracyjne

RPR

SIMC

0607506[4]

Położenie na mapie gminy Orły
Mapa konturowa gminy Orły, po prawej znajduje się punkt z opisem „Niziny”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Niziny”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Niziny”
Położenie na mapie powiatu przemyskiego
Mapa konturowa powiatu przemyskiego, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Niziny”
Ziemia49°52′48″N 22°52′47″E/49,880000 22,879722[1]

Niziny (Dusowce do 1977 i w latach 1981–1986) – wieś sołecka w Polsce, w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Orły[4].

Opis

Miejscowość położona jest na skraju Pogórza Przemyskiego, na obszarze bezleśnym, w odległości około 14 kilometrów na północ od Przemyśla, 21 kilometrów na południowy wschód od Jarosławia i 8 kilometrów od Radymna. Jest jedną z większych położonych w gminie Orły.

Leży nad Sanem, nad którym była przerzucona trójprzęsłowa kładka pieszo-rowerowa o długości 176,85 m (najdłuższe przęsło 114,25 cm)[5], umożliwiająca mieszkańcom z pobliskich Chałupek Dusowskich dotarcie do kościoła parafialnego, sklepów i szkoły oraz przystanków komunikacyjnych[6]. Była ona jedną z najdłuższych tego typu budowli w Polsce[7], stanowiąc także atrakcję turystyczną Wschodniego Szlaku Rowerowego Green Velo oraz podkarpackiego fragmentu Drogi św. Jakuba „Via Regia” między Korczową a Pilznem[8].

Do 2023 kładka wisząca nad Sanem, z której mogli korzystać jedynie piesi i rowerzyści, była jedynym połączeniem wsi Niziny w gminie Orły z wsią Chałupki Dusowskie w gminie Stubno. 1 sierpnia 2022 obok kładki w Nizinach ruszyła budowa mostu drogowego o długości 139 m z dwiema jezdniami o łącznej szerokości 6 m i nośności 40 ton. W marcu 2023 rozpoczęto stawianie drugiego przęsła, a już 22 września 2023 minister infrastruktury Andrzej Adamczyk dokonał uroczystego otwarcia mostu, przy udziale przedstawicieli woj. podkarpackiego, powiatu przemyskiego, gmin współdziałających i mieszkańców. Aktu poświęcenia dokonał Metropolita Przemyski abp Adam Szal. Otwarty most umożliwia połączenie drogowe gmin Orły i Stubno, dojazd do autostrady A4 (drogą krajową nr 77) oraz do przejść granicznych w Medyce i Korczowej[9]. Po otwarciu mostu kładkę pieszo-rowerową rozebrano[10].

We wsi znajduje się przystanek kolejowy Niziny na linii kolejowej nr 91 Kraków GłównyMedyka. Przez wieś przebiegają dwie drogi powiatowe, PrzemyślRadymno nr 1820 R i Orły – Niziny nr 2108 R[11]. Nowo wybudowany most w Nizinach połączył drogą wewnętrzną Nakło - Chałupki Dusowskie w gminie Stubno[12].

Miejscowość jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy, w dekanacie Żurawica, archidiecezji przemyskiej[13]. We wsi działa klub piłkarski LKS Niziny założony w 2012. W sezonie 2024/2025 klub gra w klasie B grupa Przemyśl[14].

W Nizinach znajduje się Publiczna Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej[15] oraz Wiejski Dom Kultury z miejscowymi organizacjami pożytku publicznego. Od 1949 działa, wyposażona w specjalistyczny sprzęt, jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, która 12 maja 2024 r. obchodziła swoje 75-lecie istnienia. Przed Remizą odsłonięto pomnik św. Floriana ufundowany przez mieszkańców miejscowości Niziny[16].

Części wsi

Integralne części wsi Niziny[4][17]
SIMC Nazwa Rodzaj
0607512 Ulica Pańska część wsi

W przestrzeni publicznej wsi funkcjonują części bez identyfikatora SIMC: Zatorze, Centrum Wieś /ul. Kolejowa/, Osiedle /ul Ogrodowa/, Niziny nad Sanem.

Historia

Pierwszą wzmianką o wsi jest dekret o lokacji na prawie niemieckim czterech wsi około Przemyśla: Większej Zurawicy, Mniejszej Zurawicy, Dusowiec i Zurawy pieczętowany 18 listopada 1387 przez Jana Odrowąża ze Sprowy (zm. 1395/1398) sekretarza króla Władysława Jagiełły[18]. Według red. Kazimierza Rymuta [1935-2006] językoznawcy z PAN w Krakowie, nazwy Dusowce, Duszowce , Duszowice notowane są od 1419 r.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego podaje, że w 1881 wieś zamieszkiwało 6 katolików 732 grekokatolików i 10 izraelitów. Grekokatolicy mieli we wsi cerkiew parafialną pod wezwaniem Opieki Bogurodzicy, zbudowaną w 1641, a katolicy należeli do parafii w Wyszatyczach[19]. W 1945 dotychczasowi mieszkańcy zostali wysiedleni na wschód, a wieś spalona. Ocalała jedynie drewniana cerkiew. Cerkiew zawaliła się na początku lat 50. XX wieku i została rozebrana[20]. Część ikonostasu zachowała się i jest przechowywana i eksponowana w Muzeum Archidiecezji Przemyskiej (Ikony ze zbiorów Muzeum Kamienica Orsettich w Jarosławiu).[potrzebny przypis] Do dzisiaj zachowały się 2 cmentarze greckokatolickie (drugi po prawej stronie Sanu), duży kamień przycerkiewny i Krzyż Pańszczyźniany z 1848 roku (postawiony na pamiątkę zniesienia pańszczyzny w Galicji przez Cesarza Ferdynanda I Habsburga). Wieś odbudowywano począwszy od obiektów użytku publicznego i urbanizowano. Intensywna zabudowa wsi Dusowce [ ob. Niziny ] pochodzi w okresie po 1948 roku.

W 1947 wieś została zasiedlona przez osadników z Handzlówki[21]. Z czasem dołączali kolejni z powiatów łańcuckiego, rzeszowskiego i przeworskiego. Zwieńczeniem odbudowy i osadnictwa wsi są pomniki-jubilaci: 10-, 50-, i 70-lecia. Obok tychże stoi obelisk z tablicą – laurem uhonorowania zasług mieszkańców w odbudowie wsi i kraju[22]. W 1977 roku dokonano zmiany nazwy wsi z Dusowce na Niziny[23]. Posłużono się nazwą - używaną potocznie częścią nad Sanem. Kolejna zmiana miała miejsce w 1986 roku[24]. W Nizinach wybudowano biologiczną oczyszczalnię ścieków o przepustowości 225 m³ obsługującą także sąsiednie miejscowości[25].

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie przemyskim.

Przypisy

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 14 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 87636
  2. Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 4 [dostęp 2022-01-22]
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 815 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT.
  5. Kładki, przewodnik, Niziny [online], footbridge.pl [dostęp 2020-07-29].
  6. Strona miejscowości Niziny [online], Strona miejscowości Niziny [dostęp 2020-07-29] (pol.).
  7. Technologiczne aspekty budowy betonowych mostów podwieszonych [online], dnibetonu.com [dostęp 2022-06-13] (pol.).
  8. ViaRegia. Etap 1a2 [online], camino.net.pl [dostęp 2020-07-29] (pol.).
  9. Portal nowiny24.pl Budowa ważnego mostu na Sanie koło Przemyśla. Opublikowano 10 marca 2023
  10. Otwarcie mostu na rzece San
  11. Wykaz przystanków zlokalizowanych w ciągu dróg powiatowych.
  12. Emilia MISZEWSKA-URBAŃSKA i inni, BADANIE ZGODNOŚCI KONCEPCJI REKREACYJNO-TURYSTYCZNEGO OTWARCIA DROGI WODNEJ OŚWIĘCIM – KRAKÓW Z ZASADAMI ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU, „Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture”, 2016, DOI10.7862/rb.2016.165, ISSN 2300-5130 [dostęp 2024-12-17].
  13. Strona parafii.
  14. Klub na portalu 90minut.pl.
  15. Strona szkoły podstawowej.
  16. Portal nowiny24.pl
  17. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  18. Jan Odrowąż H. Odrowąż. ipsb.nina.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-26)].. Polski Słownik Biograficzny – tom 23 werset 24–28.
  19. Dusowce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 231.
  20. Cerkiewnik Polski, katalog cerkwi.
  21. Strona wsi.
  22. Gmina Orły. 70-lecie osadnictwa Dusowce-Niziny.
  23. Zarządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 9 sierpnia 1977 r. w sprawie zmiany nazw niektórych miejscowości w województwach: krośnieńskim, nowosądeckim, przemyskim, rzeszowskim i tarnobrzeskim. [online], prawo.pl [dostęp 2024-09-24] (pol.).
  24. Zarządzenie Ministra - Szefa Urzędu Rady Ministrów z dnia 24 marca 1986 r. w sprawie ustalenia i zmiany nazw niektórych miejscowości w województwach: bialskopodlaskim, ciechanowskim, katowickim, opolskim, przemyskim, siedleckim i szczecińskim. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2024-09-24].
  25. Wykaz oczyszczalni w województwie podkarpackim. poz.15. wios.rzeszow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-09)]..

Linki zewnętrzne

Prefix: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Portal di Ensiklopedia Dunia

Kembali kehalaman sebelumnya