New York Dolls – amerykański zespół rockowy działający w Nowym Jorku w latach 1971–1975 i ponownie od 2004. W pierwszym okresie działalności muzycy nagrali dwie płyty, które później wywarły duży wpływ na kształtowanie się muzyki punkrockowej, a image członków zespołu jeszcze w latach 80. znajdował odbicie w wizerunku wykonawców z kręgu nowej fali oraz glam metalu. New York Dolls zapoczątkowali również działalność sceny nowojorskiej na którą złożyły się zespoły: m.in. Ramones, Blondie, Television czy Talking Heads[1].
W 2004 trzech członków oryginalnego składu: wokalista David Johansen, gitarzysta Sylvain Sylvain i basista Arthur Kane wznowiło działalność (Kane wkrótce zmarł), która trwa do dziś – nagrywając w ostatnich latach dwa kolejne albumy studyjne.
Historia
1971–1975: Pierwszy etap
Początki zespołu sięgają 1968, kiedy gitarzysta Sylvain Sylvain i perkusista Billy Murcia zaczęli grać w zespole The Pox. Gdy ich frontman zrezygnował z gry obaj zajęli się handlem odzieżą na jednej z nowojorskich ulic naprzeciwko warsztatu lalkowego noszącego nazwę „New York Doll Hospital”. Gdy w 1970 zaczęli ponownie grać werbując do zespołu Johnny’ego Thundersa w roli basisty to miejsce zainspirowało nazwę dla zespołu. Kiedy Sylvain wyjechał na kilka miesięcy do Londynu – drogi Thundersa i Murcii na pewien czas rozeszły się[2].
Thunders trafił do grupy Actress (w dzielnicy Bronx) prowadzonej przez basistę Arthura Kane’a i gitarzystę Ricka Rivetsa. W nowym zespole pełnił obowiązki wokalisty i gitarzysty rytmicznego. Wkrótce za jego sugestią przyjęto również Murcię (w 2000 wytwórnia Get Back Records wydała nagrania Actress jako Actress: Birth of the New York Dolls). Kiedy rola frontmana przestała mu odpowiadać – w składzie pojawił się wokalista David Johansen[2]. W tym składzie New York Dolls zagrali swój pierwszy występ w wigilię 1971 roku w schronisku dla bezdomnych „Endicott Hotel”. Kilka miesięcy później Ricka Rivetsa (który utworzył grupę The Brats) zastąpił Sylvain Sylvain[2].
Kiedy New York Dolls mieli już menedżera i przyciągnęli pewne zainteresowanie przemysłu muzycznego – Rod Stewart zaprosił ich, aby otworzyli jego występy w Londynie (wówczas glam–rockowej stolicy). W czasie pobytu w Wielkiej Brytanii zmarł Murcia (7 listopada1972), co uniemożliwiło zespołowi granie kolejnych koncertów i muzycy musieli wracać do Nowego Jorku (w tym czasie New York Dolls nie posiadał jeszcze kontraktu płytowego)[2]. Po powrocie urządzili przesłuchanie perkusistów. Wybór padł na Jerry’ego Nolana i w marcu 1973 Paul Nelson z firmy Mercury Records podpisał z nimi kontrakt[2].
Debiutancki album pt. New York Dolls wyprodukowany przez Todda Ryndgrena[5] został wydany w sierpniu 1973 roku. Sprzedaż płyty była powolna zwłaszcza w USA[2], gdzie glam rock nie cieszył się zbyt wielką popularnością.
New York Dolls, 1973
Publiczność amerykańska miała podzielone zdanie na temat New York Dolls – ankiety magazynu Creem ukazały ich jako najlepszą i najgorszą grupę 1973 roku. Zespół w tym czasie koncertował w USA, a później pojawił się również w Europie. Pokazano ich w brytyjskiej telewizji BBC w programie „Old Grey Whistle Test”, gdzie prowadzący dziennikarz Bob Harris naśmiewał się z nich nazywając „kpiną z rocka”[6]. Choć Harris i dużo „starej gwardii” wśród dziennikarzy oraz krytyków pozostawało nieugiętych[6], to młodzi fani w całej Wielkiej Brytanii nie zgodzili się z tym, a prosta muzyka New York Dolls była wymieniana jako główny czynnik w rodzącym się kilka lat później nurcie punkrockowym.
Do produkcji kolejnego albumu Too Much Too Soon (1974) kwintet wybrał producenta w osobie George’a Mortona, który w połowie lat 60. produkował nagrania The Shangri-Las. Krótko po ukazaniu się płyty na rynku firma Mercury Records opuściła zespół. W 1975 muzycy pogrążeni w narkotykowych nałogach i personalnych sprzeczkach zatrudnili jako menedżera Malcolma McLarena, który miał pomóc im wyjść na prostą. Prowokacyjne pomysły, które później urządzał z Sex Pistols zniszczyły wizerunek New York Dolls (muzycy występowali w czerwonych skórach z radziecką flagą w tle)[2][7].
Era Malcolma McLarena została uchwycona na koncertowym albumie Red Patent Leather wydanym dopiero w 1984 przez firmę Fan Club. We wkładce oprócz Johansena, Thundersa, Sylvaina, Kane’a i Nolana pojawia się nazwisko Petera Jordana, któremu przypisany jest „drugi bas”. Płyta zawiera wiele piosenek, które były prawdopodobnie przeznaczone na trzeci album. Niektóre z tych utworów zostały później wykorzystane przez Johansena i Sylvaina w ich solowych projektach.
Latem 1975 podczas trasy koncertowej po Florydzie zespół opuścili Thunders i Nolan (na czas dokończenia trasy Thundersa zastąpił Blackie Lawless). Utwory New York Dolls bez ich udziału można znaleźć na bootlegu „Tokio Dolls Live” (Fan Club Records 1986) zawierającym nagrania z japońskiego koncertu w sierpniu 1975. Do Johansena, Sylvaina i Jordana dołączyli: klawiszowiec Chris Robinson[3] oraz perkusista Tony Machine. Niewiele później zespół przestał istnieć.
1975–2004: Przerwa
Po odejściu z New York Dolls Thunders i Nolan utworzyli razem z basistą Richardem Hellem (ex–Television) zespół The Heartbreakers, z którym wzięli udział m.in. w brytyjskiej trasie „Anarchy Tour” w grudniu 1976 u boku Sex Pistols, The Clash i The Damned. Heartbreakers nagrali tylko jeden album i w 1978 przerwali działalność[8].
W tym samym roku Thunders nagrał płytę So Alone, którą rozpoczął karierę solową trwającą całe lata 80. Później na krótko przyłączył się do ex–gitarzysty MC 5 Wayne’a Kramera w grupie Gang War. Zmarł w Nowym Orleanie23 kwietnia1991[9] wskutek przedawkowania metadonu[10].
David Johansen kontynuował karierę jako solista nagrywając kilka albumów solowych pod własnym nazwiskiem, a także jako Buster Poindexter[13]. Później współpracował m.in. z jazzmanem Big Jayem McNeelym i bluesmanem Hubertem Sumlinem[4].
Sylvain Sylvain po rozpadzie New York Dolls również rozpoczął karierę solową – nagrał kilka albumów m.in. z utworzona przez siebie grupą The Criminals. Później pracował jako taksówkarz w Nowym Jorku. Na początku lat 90. przeprowadził się do Los Angeles, gdzie nagrał album „Sleep Baby Doll”[14](reedycja tego albumu wydana jest jako „New York A Go Go”) z towarzyszeniem m.in. Franka Infante'a (ex–Blondie) oraz Boba Andrewsa (ex – Generation X)[15].
od 2004: Powrót
Morrissey, który w latach 70. prowadził fanclub New York Dolls w Wielkiej Brytanii pełniąc w 2004 roku funkcję opiekuna festiwalu w Meltdown doprowadził do zejścia się trzech żyjących członków zespołu: Johansena, Sylvaina i Kane’a. Grupa zagrała w składzie uzupełnionym o gitarzystę Steve’a Conte’a i perkusistę Gary’ego Powella. W tym czasie powstał też film dokumentalny New York Doll (2005 reż. Greg Whiteley) ukazujący powrót New York Dolls na scenę jako kontrast z punktem widzenia Arthura Kane’a, który wcześniej nawrócił się do Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (mormoni)[16]. Zespół zagrał jeszcze na kilku brytyjskich festiwalach, po czym plany dalszej działalności przerwała śmierć Kane’a 13 lipca2004[17].
W lipcu 2005 Johansen i Sylvain zapowiedzieli dalszą działalność oraz nowy album studyjny One Day It Will Please Us to Remember Even This, który ukazał się 25 lipca 2006. Oprócz Johansena i Sylwaina udział w nagraniach wzięli: gitarzysta Steve Conti, basista Sami Yaffa (ex–Hanoi Rocks i JetBoy), perkusista Brian Delaney i klawiszowiec Brian Koonin (dawny członek zespołu Johansena). Rok 2006 przeszedł muzykom pod znakiem koncertów. W 2007 New York Dolls odwiedzili m.in. Australię i Nową Zelandię występując tam u boku m.in. Pixies, Pet Shop Boys, Gnarls Barkley, Becka, Jarvis Cocker i Phoenix[2]. W listopadzie 2008 muzycy zapowiedzieli nowy album, który ukazał się 5 maja2009 pt. Cause I Sez So. Płyta została nagrana przy pomocy producenta Todda Rundgrena (tak jak w przypadku debiutanckiej płyty)[7][5].
Krytyk muzyczny Ira Robbins napisał: „(New York Dolls) w pojedynkę zaczęli grać na lokalnej scenie, a później dopiero pojawili się Ramones, Blondie, Television, Talking Heads i inni. Klasyczny przypadek: całość jest czymś więcej niż sumą części – Dolls byli czymś więcej niż tylko zespołem. Ich oddana publiczność stała się wkładem do szalki Petriego, którą stanowiła scena. Ona naśladowała swoich idoli i utworzyła cztery grupy na ich wizerunek”[1]
Wielbicielami New York Dolls są także Morrissey z The Smiths oraz Michael Stipe i Peter Buck z R.E.M. Morrissey zanim rozpoczął swoją karierę muzyczną napisał o nich książkę: New York Dolls – Babylon Books (Manchester, 1981)[7]
↑JeremyJ.SimmondsJeremyJ., The Encyclopedia of Dead Rock Stars: Heroin, Handguns, and Ham Sandwiches, JeremyJ.Simmonds, wyd. Rev. ed, Chicago, Ill.: Chicago Review Press, 2008, s. 274, ISBN 1-55652-754-3, OCLC182735382.
.jpg)
