Nadzwyczajny Komisarz Oszczędnościowy

Nadzwyczajny Komisarz Oszczędnościowy – stanowisko służbowe przy Prezesie Rady Ministrów, powołane celem przeprowadzenia koniecznych oszczędności w administracji państwowej oraz w zakładach i przedsiębiorstwach państwowych, połączonych z reorganizacją i uproszczeniem urzędowania.

Powołanie Komisarza

Na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 marca 1923 r. o ustanowieniu Nadzwyczajnego Komisarza Oszczędnościowego powołano Komisarza[1].

Na podstawie rozporządzenia Prezydenta RP z 1924 r. o ustanowieniu Nadzwyczajnego Komisarza Oszczędnościowego powołano Komisarza[2]. Ustanowienie Komisarza pozostawało w ścisłym związku z ustawą z 1924 r. o naprawie Skarbu Państwa i reformie walutowej[3]. Nadzwyczajnego Komisarza Oszczędnościowego powoływał Prezydent RP na wniosek Rady Ministrów. Komisarz służbowo podlegał Prezesowi Rady Ministrów i brał udział w posiedzeniach Rady Ministrów w sprawach, które wchodziły w zakres jego działania.

Komisarzem w latach 1923–1926 był wojewoda lubelski Stanisław Moskalewski .

Działalność komisarza

Najważniejszym celem ministra skarbu Władysława Grabskiego było zrównoważenie budżetu i zatrzymanie hiperinflacji, a następnie ustanowienie polskiej waluty. Pierwszym komisarzem został wojewoda lubelski Stanisław Moskalewski, który odpowiadał za cięcia budżetowe. Działania rządu polegały m.in. na przyspieszeniu płatności podatku majątkowego, zwolnieniu ok. 29 tys. urzędników i wstrzymania subsydiów dla kolei[4].

Uprawnienia Komisarza

Nadzwyczajnemu Komisarzowi Oszczędnościowemu przysługiwało prawo badania pod względem administracyjnym i finansowym ustroju i zakresu działania wszystkich urzędów oraz zakładów i przedsiębiorstw państwowych. Ponadto Komisarzowi przysługiwało prawo powoływania rzeczoznawców z grona urzędników i spośród fachowców, w celu pełnienia funkcji komisarzy oszczędnościowych w poszczególnych urzędach i przedsiębiorstwach. Powoływanie rzeczoznawców z grona urzędników następowało w drodze służbowej, za pośrednictwem władzy służbowej urzędnika.

Decyzje Komisarza

Decyzje Nadzwyczajnego Komisarza Oszczędnościowego otrzymywały moc obowiązującą w chwili wyrażenia zgody przez zainteresowanego ministra oraz Ministra Skarbu. W razie sprzeciwu ze strony zainteresowanego ministra względnie Ministra Skarbu dotyczących spraw, które wymagałoby zmiany ustaw lub rozporządzeń, wówczas Komisarz przedstawiał swoje wnioski Prezesowi Rady Ministrów.

Państwowa Rada Oszczędnościowa

Komisarz w planie działań zapowiadał m.in. uproszczenie systemu biurowego i zwiększenie wydajności pracy urzędów. Ponieważ uprawnienia komisarza pozwalające badać działalność urzędów, zakładów i przedsiębiorstw państwowych. Komisarz uczestnicząc w niektórych posiedzeniach Rady Ministrów, miał prawo do wydawania własnych decyzji. Politycy i prasa wyrażali zaniepokojenie tą sytuacją, co doprowadziło do utworzenia doradczego ciała kolegialnego – Państwowej Rady Oszczędnościowej[5].

Na podstawie rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 1924 r. o Państwowej Radzie Oszczędnościowej ustanowiono Radę[6]. Radę powołano w celu wydawania opinii w przedłożonych przez Komisarza sprawach, dotyczących zamierzonych akcji w kierunku zastosowania oszczędności w wydatkach państwowych. Akcja polegała na reorganizacji urzędów oraz uproszczeniu urzędowania. Rada miała możliwość stawiania wniosków z własnej inicjatywy.

W skład Państwowej Rady Oszczędnościowej weszli posłowie, profesorowie oraz najwyżsi urzędnicy szczebla centralnego: P. Drzewiecki, Kazimierz Fudakowski, Karol Lutostański, J. Moraczewski, Stanisław Osiecki, Idzi Radziszewski, Paweł Ramocki, Roman Rybarski, Antoni Rząd, T. Sułkowski, Ludwik Tołłoczko oraz T. Tomaszewski. Na pierwszym posiedzeniu Rady zdecydowano o utworzeniu kilku podkomisji, z których jedna miała podjąć zagadnienie organizacji pracy w administracji. Gremium spotkało się jednak tylko trzy razy, nie wypracowując ostatecznie żadnych konkretnych wniosków[5].

Posiedzenia Rady

W posiedzeniach Rady brali udział z głosem doradczym:

  • komisarze oszczędnościowi z poszczególnych resortów,
  • delegaci właściwego ministra o ile sprawy omawiane sprawy przez Radę, które dotyczyły tych ministerstw,
  • zaproszeni przez Komisarza rzeczoznawcy,
  • delegat Najwyższej Izby Kontroli.

Przewodniczącym Rady był Komisarz.

Okręgowe komisje oszczędnościowe

Na podstawie rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w porozumieniu z Ministrem Skarbu z 1924 r. o ustanowieniu okręgowych komisji oszczędnościowych powołano okręgowe komisje[7].

Do zakresu działania okręgowych komisji oszczędnościowych należało w szczególności:

  • przedstawianie Komisarzowi wniosków w zakresie przeprowadzania koniecznych oszczędności, jak również reorganizacji i uproszenia urzędowania i metod pracy w administracji państwowej oraz zakładach i przedsiębiorstwach państwowych,
  • czuwanie nad wykonaniem zarządzeń wydanych przez Komisarza.

Okręgowym komisjom przysługiwało prawo badania pod względem administracyjnym oraz finansowym ustroju i zakresu działania wszystkich urzędów administracyjnych II i I instancji oraz zakładów i przedsiębiorstw państwowych.

Skład komisji

W skład komisji wchodzili:

  • delegat Ministra Skarbu jako przewodniczący,
  • delegat wojewody,
  • czterech członków spośród rzeczoznawców,
  • delegat ministra, którego zakres działania był rozpatrywany.

Przypisy

  1. ↑ Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 marca 1923 r. o ustanowieniu Nadzwyczajnego Komisarza Oszczędnościowego [online], Monitor Polski. Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej. 1923.03.31 R.6 nr 75 [dostęp 2024-08-11].
  2. ↑ Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 28 stycznia 1924 r. o ustanowieniu Nadzwyczajnego Komisarza Oszczędnościowego. Dz.U. z 1924 r. nr 11, poz. 93
  3. ↑ Ustawa z dnia 11 stycznia 1924 r. o naprawie Skarbu Państwa i reformie walutowej. Dz.U. z 1924 r. nr 4, poz. 28
  4. ↑ Piotr Ruciński, Demokratyczny rząd zmiany. O drugim gabinecie Władysława Grabskiego (1923–1925). Sanacja budżetu, Bank Polski i reforma monetarna [online], przystanekhistoria.pl [dostęp 2024-07-16].
  5. ↑ a b Marcin Smoczyński, Racjonalizacja biurowości w działaniach komisji dla usprawnienia administracji publicznej w II Rzeczypospolitej. Nadzwyczajny Komisarz Oszczędnościowy i Państwowa Rada Oszczędnościowa [online], Dzieje biurokracji tom X (2019) [dostęp 2024-08-22].
  6. ↑ Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 4 lutego 1924 r. o Państwowej Radzie Oszczędnościowej. Dz.U. z 1924 r. nr 13, poz. 118
  7. ↑ Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w porozumieniu z Ministrem Skarbu z dnia 29 grudnia 1924 r. o ustanowieniu okręgowych komisji oszczędnościowych. Dz.U. z 1924 r. nr 115, poz. 1033

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!