NRP Douro (1935)

NRP Douro

Bliźniacza jednostka „Douro” – „Lima” w 1933 r.
Klasa	niszczyciel
Typ	Douro
Historia
Stocznia	Estaleiro Real de Lisboa(inne języki), Lizbona
Położenie stępki	3 sierpnia 1934
Wodowanie	16 sierpnia 1935
Marinha Portuguesa
Wejście do służby	11 lutego 1936
Wycofanie ze służby	grudzień 1959
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa: 1219 ton pełna: 1563 t
Długość	całkowita: 98,45 metra 93,57 m między pionami
Szerokość	9,45 m
Zanurzenie	3,35 m
Napęd
2 zespoły turbin parowych Parsonsa o łącznej mocy 33 000 KM 3 kotły Yarrow 2 śruby
Prędkość	36 węzłów
Zasięg	3500 Mm przy prędkości 15 węzłów
Uzbrojenie
4 działa kal. 120 mm (4 x I) 3 działka plot. kal. 40 mm (3 x I) 2 mbg (12 bomb głębinowych) 20 min
Wyrzutnie torpedowe	8 × 533 mm (2 x IV)
Załoga	127

NRP Douro – portugalski niszczyciel z dwudziestolecia międzywojennego, jedna z siedmiu jednostek typu Douro. Okręt został zwodowany 16 sierpnia 1935 roku w stoczni Estaleiro Real de Lisboa(inne języki) w Lizbonie, a w skład Marinha Portuguesa wszedł 11 lutego 1936 roku. Jednostka, modernizowana w latach 40. XX wieku, została skreślona z listy floty w grudniu 1959 roku.

Projekt i budowa

NRP^[a] „Douro” był jednym z pięciu portugalskich niszczycieli typu Douro (po sprzedaży jednostki prototypowej Kolumbii zwanego też typem Vouga), które zamówiono na podstawie 10-letniego planu rozbudowy floty z 1930 roku^[1][2]. Projekt okrętu powstał w 1931 roku w brytyjskiej stoczni Yarrow Shipbuilders(inne języki), która na mocy podpisanego 12 czerwca 1931 roku kontraktu zbudowała dwie jednostki i wyprodukowała siłownie dla wszystkich niszczycieli^[3] [4]. Stocznia wzorowała się na wprowadzonym do służby w 1927 roku brytyjskim niszczycielu HMS „Ambuscade”(inne języki), lekko modyfikując uzbrojenie i przystosowując okręt do stawiania min^[1][3] .

„Douro” zbudowany został w stoczni Estaleiro Real de Lisboa(inne języki) w Lizbonie (numer budowy stoczni Yarrow 1655), przejmując nazwę po sprzedanym Kolumbii niszczycielu^[3] [4]. Stępkę okrętu położono 3 sierpnia 1934 roku, został zwodowany 16 sierpnia 1935 roku, a ukończono go 11 lutego 1936 roku^[4][5][b]. Jednostka otrzymała tradycyjną dla niszczycieli portugalskich nazwę, pochodzącą od rzek – w tym przypadku rzeki Douro oraz oznaczenie burtowe „DR”^[1][3] .

Dane taktyczno-techniczne

„Douro” był średniej wielkości niszczycielem, z klasyczną dla niszczycieli okresu międzywojennego architekturą – uskokiem kadłuba w ⅓ długości, odkrytym od góry pomostem bojowym, dwoma kominami i dwoma masztami^[4]. Długość całkowita wynosiła 98,45 metra (93,57 metra między pionami), szerokość 9,45 metra i średnie zanurzenie 3,35 metra^[4][5]. Wysokość metacentryczna wynosiła 4,93 metra^[4]. Wyporność standardowa wynosiła 1219 ton, a pełna 1563 tony^[4][5][c]. Okręt napędzany był przez umieszczone na śródokręciu dwa zestawy turbin parowych systemu Parsonsa(inne języki) z przekładniami Curtissa o łącznej mocy 33 000 KM, do których parę (o ciśnieniu 28 at) dostarczały trzy wodnorurkowe kotły Yarrow^[3] [6]. Dwa wały napędowe poruszały dwoma trójłopatowymi śrubami, obracającymi się na zewnątrz od płaszczyzny symetrii okrętu^[6]. Prędkość maksymalna wynosiła 36 węzłów^[5][7]. Okręt zabierał 296 ton mazutu (maksymalnie 345 ton), co zapewniało zasięg maksymalny 3500 Mm przy prędkości ekonomicznej 15 węzłów^[3] [5][d].

Głównym uzbrojeniem artyleryjskim były cztery pojedyncze działa kalibru 120 mm (4,7 cala) Vickers–Armstrong Mark IX L/45, osłonięte maskami przeciwodłamkowymi (jedno na pokładzie dziobowym, jedno w superpozycji na nadbudówce dziobowej, jedno na pokładzie rufowym i jedno na nadbudówce rufowej, także w superpozycji), z zapasem 140 sztuk amunicji o masie 22,7 kg na lufę^[8]. Masa całkowita działa wynosiła 3400 kg, długość 5,6 metra, szybkostrzelność 12 strz./min, prędkość wylotowa pocisku 915 m/s, a maksymalna donośność 19 500 metrów (przy kącie podniesienia lufy 45°)^[8]. Broń przeciwlotniczą stanowiły trzy pojedyncze dwufuntowe działka przeciwlotnicze Vickers kal. 40 mm Mark VIII L/39, z zapasem 1500 pocisków o masie 0,916 kg na lufę, umieszczone na rufowym pokładzie ochronnym (dwa) i między kominami (jedno)^[3] [8]. Masa działka wynosiła 279 kg, prędkość wylotowa pocisku 610 m/s, maksymalny kąt podniesienia lufy 85°, donośność maksymalna 7160 metrów, a pułap 4300 metrów^[8]. Uzbrojenie uzupełniały dwa poczwórne aparaty torpedowe kal. 533 mm (21 cali), dwa miotacze bomb głębinowych z zapasem 12 bomb oraz 20 min^[3] [5].

Zarówno broń artyleryjska, jak i torpedowa dysponowały systemami kierowania ogniem, wspomagane dwoma dalmierzami Vickersa, umieszczonymi na dachu pomostu: o bazie 3 metrów dla dział kal. 120 mm i 4-metrowym dla działek przeciwlotniczych^[8]. Wyposażenie uzupełniały trzy reflektory, system sygnalizacji podwodnej, echosonda, żyrokompas, radiostacja, dwie szalupy, kuter roboczy oraz dwie tratwy ratunkowe^[9].

W momencie wejścia do służby załoga okrętu składała się ze 127 oficerów, podoficerów i marynarzy^[10].

Służba

21 października 1937 roku „Douro” zderzył się w Alicante z brytyjskim statkiem „Nela”, podczas operacji osłaniającej ewakuację obywateli portugalskich z ogarniętej wojną domową Hiszpanii, uszkadzając reling^[10]. Przed wybuchem II wojny światowej „Douro” (wraz z bliźniaczymi jednostkami „Vouga” i „Tejo”) stacjonował w Lizbonie^[11]. Po wybuchu działań wojennych, mimo neutralności, okręt wraz z innymi niszczycielami uczestniczył w patrolach wzdłuż wybrzeża oraz pomiędzy Azorami i Maderą^[11].

W latach 1943–1944 dokonano wzmocnienia uzbrojenia przeciwlotniczego okrętu, montując trzy pojedyncze działka Oerlikon 20 mm L/70 (dwa po bokach pomostu, a jedno za drugim kominem), jak również dodano na rufie dwie zrzutnie bomb głębinowych i zamontowano ASDIC ^[12][3] . 14 sierpnia 1945 roku nieopodal Setúbal „Douro” staranował i zatopił statek wielorybniczy^[11]. W latach 1946–1949 w Wielkiej Brytanii przeprowadzono kolejną, poważną modernizację jednostki (na mocy kontraktu na remont pięciu bliźniaczych niszczycieli o łącznej wartości 1,4 mln £, podpisanego ze stoczniami Yarrow i Vickers–Armstrong): wzmocniono przedni maszt, usunięto przedni poczwórny aparat torpedowy (przenosząc na jego miejsce działko kal. 40 mm, uprzednio umieszczone między kominami), wyremontowano kotły i turbiny, skrócono tylny komin, usunięto 3-metrowy dalmierz, zamontowano natomiast radionamiernik, radary Typ 293 i 291M, dalocelownik artyleryjski Typ 285P4 oraz 10 tratw ratunkowych^[13]. W wyniku modernizacji wyporność standardowa wzrosła do 1238 ton (pełna do 1563 ton)^[4][14], a liczebność załogi do 184 osób^[15].

W 1951 lub 1952 roku okręt otrzymał nowy numer taktyczny NATO – D332^[16][e].

Okręt został skreślony z listy floty grudniu 1959 roku, po 23 latach służby^[14][17].

Uwagi

1. NRP – Navio da República Portuguesa – Okręt Republiki Portugalii.
2. Gogin 2018 ↓  podaje, że wodowanie odbyło się 15 sierpnia 1934 roku.
3. Według projektu wyporność pełna miała wynieść 1621 ton^[4].
4. McMurtrie 1941 ↓, s. 379 podaje, że zasięg wynosił 5400 Mm przy prędkości 15 węzłów, Blackman 1953 ↓, s. 288, że 4000 Mm (bez podania prędkości), zaś Malinowski, Myszor i Palasek 2012 ↓, s. 100, że 540 Mm przy prędkości 15 węzłów (prawdopodobnie błędnie).
5. Gogin 2018 ↓  podaje, że okręt otrzymał numer taktyczny D332 w 1956 roku.

Przypisy

1. Malinowski, Myszor i Palasek 2012 ↓, s. 96.
2. Blackman 1953 ↓, s. 288.
3. Gogin 2018 ↓.
4. Malinowski, Myszor i Palasek 2012 ↓, s. 97.
5. Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 397.
6. Malinowski, Myszor i Palasek 2012 ↓, s. 98.
7. McMurtrie 1941 ↓, s. 379.
8. Malinowski, Myszor i Palasek 2012 ↓, s. 100.
9. Malinowski, Myszor i Palasek 2012 ↓, s. 100-101.
10. Malinowski, Myszor i Palasek 2012 ↓, s. 101.
11. Malinowski, Myszor i Palasek 2012 ↓, s. 102.
12. Malinowski, Myszor i Palasek 2012 ↓, s. 103.
13. Malinowski, Myszor i Palasek 2012 ↓, s. 103-104.
14. Gardiner i Chumbley 1996 ↓, s. 317.
15. Malinowski, Myszor i Palasek 2012 ↓, s. 104.
16. Malinowski, Myszor i Palasek 2012 ↓, s. 104-105.
17. Malinowski, Myszor i Palasek 2012 ↓, s. 105.

Bibliografia

• Raymond Blackman (red.): Jane’s Fighting Ships 1953-1954. London: Sampson Low, Marston & Co., 1953. (ang.).
• Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
• Robert Gardiner, Stephen Chumbley: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1947-1995. Annapolis: Naval Institute Press, 1996. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
• Ivan Gogin: DOURO destroyers (1933-1936). Navypedia. [dostęp 2018-05-06]. (ang.).
• Jarosław Malinowski, Oskar Myszor, Jarosław Palasek. Portugalskie niszczyciele typu „Vouga”. „Okręty Wojenne”. Nr specjalny 41, 2012. Wydawnictwo Okręty Wojenne, Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X. 
• Francis E. McMurtrie (red.): Jane’s Fighting Ships 1940. London: Sampson Low, Marston & Co., 1941. (ang.).