Muzeum Lubuskie zostało otwarte 8 września 1945 i było pierwszą placówką muzealną otwartą po II wojnie światowej na Ziemiach Odzyskanych[1]. Pomysłodawcą jego powstania był starosta Florian Kroenke. Przed wojną w Landsbergu istniało działające od 1884 muzeum, którego zbiory zostały zniszczone lub rozproszone. Innym powodem powstania muzeum było zbieranie i chronienie zabytków przed zniszczeniem i szabrownikami[1]. Muzeum nosiło nazwę Muzeum Ziemi Lubuskiej w Gorzowie[2]. W 1950 roku centrum ziemi lubuskiej staje się Zielona Góra i nazwę "Muzeum ziemi lubuskiej" przejmuje tamtejsze muzeum[2].
W 1975 po powstaniu województwa gorzowskiego muzeum uzyskało status Muzeum Okręgowego[1]. Nowy dyrektor Zdzisław Linkowski utworzył działy: Archeologii, Sztuki Dawnej, Sztuki Współczesnej, Historii Regionu, Etnologii, Techniki i Żeglugi Warciańskiej, Oświatowy, Gabinet Numizmatyczny i Medalierski oraz Arboretum[1].
Podczas obchodów 55-lecia we wrześniu 2000 zmieniono nazwę na: Muzeum Lubuskie im. Jana Dekerta[3].
Lokalizacja
Początkowo muzeum mieściło się w nieistniejącej obecnie 5-pokojowej willi przy ul. Warszawskiej 33. 18 listopada 1947 przeniosło się do Willi Schroedera i tu mieści się do dziś[1].
Pieta (warsztat nieznany, ok. 1500 r.)Sala Henryka Rodakowskiego
Zespół Willowo-Ogrodowy
Willa pierwotnie była rezydencją fabrykanta Gustava Schroedera, przedstawiciela dawnej elity miejscowej, radcy handlowego, byłego właściciela fabryk. Powstała w latach 1903–1904 na wcześniej zakupionej parceli na Santockim Przedmieściu (przy Zechowerstrasse 16 obecnie Warszawskiej 35). Projekt powstał w 1902 w biurze projektowym Reimarus & Hetzel w Charlottenburgu. Dwukondygnacyjny budynek nakryty dachem mansardowym i piętrowa oficyna połączona z garażem i stajnią, wzniesione zostały w stylu eklektycznym, nazywanym też neobarokiemberlińskim. Twórcy tego zespołu rezydencjonalnego z parkiem (ok. 4ha) umiejętnie wykorzystali ukształtowanie terenu stanowiącego południowy stokmoreny od ulicy do wzgórza określanego jako szaniec, którego ozdobą był pawilon widokowy. Obecnie zespół ten tworzy zwarty organizm będący jednym z ciekawszych i największych tego typu założeń w tej części kraju.
W willi prezentowane są następujące wystawy stałe: Konwisarstwo, Skarbczyk, Gabinet rycin, Dawna sztuka zdobnicza, Wnętrza w stylu biedermeier, Henryk Rodakowski „Album Pałahickie” - cykl jedenastu akwarel przedstawiających chłopów i Żydów z Pałahicz w Sali Henryka Rodakowskiego[6], Sala portretowa, Sień herbowa.
Rajmund Ziemski - Czerwony znak (1955)
Spichlerz
Muzeum „Spichlerz”
Mieści się na południowym nabrzeżu rzeki Warty na przyczółku Mostu Staromiejskiego. Jest najstarszym i największym budynkiem gorzowskiego muzeum - powstał w 1723. Datowanie budynku znajduje potwierdzenie w odpisach akt urzędów prowiantowych, zachowanych w Berlińskiej Bibliotece Państwowej. Zgodnie z zatwierdzonym przez Fryderyka Wilhelma raportem szefa Generalnego Komisariatu Wojennego, sygnowanym przez króla 2 września 1722, w Gorzowie rozpoczęto budowę nowego magazynu zbożowego na 2 tysiące wispli zboża (ok. 1200 ton).
22 października 1976 władze konserwatorskie wpisały Spichlerz do rejestru zabytków. Gruntowny remont miał miejsce w latach 1980 – 88, po czym 31 stycznia 1989 obiekt przekazano oficjalnie na cele Muzeum Lubuskiego. Ponowny remont Spichlerza miał miejsce w latach 2010–2011. Jest to najstarszy zachowany zabytek architektury w mieście, po katedrze i murach obronnych.
Związany był z żeglugą i handlem na szlakach wodnych Warty, Noteci i Odry. Spichlerz jest wysokiej klasy zabytkiem sztuki ciesielskiej. Jedynie parter posiada murowane ściany zewnętrzne, pozostałe kondygnacje zbudowane są z drewna. Konstrukcja budynku opiera się na masywnych drewnianych słupach spoczywających na murowanych arkadach zagłębionych w gruncie. Ściany zewnętrzne spichlerza zbudowano w technice ryglowej, co nadaje budynkowi specyficzny charakter. W Spichlerzu można obejrzeć wystawy stałe takie jak: „Dzieje Gorzowa. Od pradziejów do współczesności”, „W kręgu Arsenału 1955” ukazująca polskie malarstwo współczesne sprzeciwiające się obowiązującemu wówczas socrealizmowi, między innymi: Barbary Jonscher, Rajmunda Ziemskiego[7], „Galeria malarstwa Jana Korcza” oraz wystawy czasowe.
Zagroda Młyńska
Zagroda Młyńska w Bogdańcu
W Bogdańcu nad potokiemBogdanka, wzdłuż ulicy Leśnej, ulokowane są trzy zabytkowe młyny. W najstarszym, z 1826, mieści się Muzeum. Młyn został wzniesiony w konstrukcji ryglowej, zwanej też szkieletową, nakryty jest wysokim dachem naczółkowym. Początkowo napędzany był kołem wodnym przez płynącą obok Bogdankę, potem silnikiem spalinowym, a od 1936 posiadał napęd elektryczny. W najlepszym swoim okresie dwie pary walców mełły 4000 kilogramów zboża. Używany był do 1984, kiedy to ówczesny naczelnik gminy, przekazał młyn na rzecz Muzeum w Gorzowie. Można tutaj obejrzeć mieszkanie młynarza, narzędzia związane z przetwórstwem zboża i wypiekiem chleba, wystawy czasowe oraz oryginalne wyposażenie młyna. Bardzo dużym zainteresowaniem zwiedzających cieszy się kolekcja 146 maszynek i młynków z różnych krajów europejskich. Oprócz młyna można obejrzeć ekspozycje muzealne znajdujące się w budynkach gospodarczych i na dziedzińcu. Turyści zobaczą tutaj środki transportu wiejskiego, różnego rodzaju maszyny i sprzęty rolnicze, a także wyeksponowane wiejskie warsztaty: gręplarnię do czyszczenia owczej wełny i maglarnię oraz kuźnia. Przy Muzeum jest sad, w którym wyeksponowano zabytkowe kieraty, a także zorganizowano wystawę uli kłodowych.
Muzeum Grodu Santok (Gród Santocki)
Muzeum Grodu Santok
Santok jest obecnie wsią gminną o charakterystycznym układzie tzw. ulicówki z przepięknymi widokami na zlewisko Warty i Noteci, swymi korzeniami sięga VIII wieku – czasów powstania najstarszego grodu. Zainteresowanie grodziskiem w Santoku spowodowało odsłonięcie jego fragmentów w wyniku prac ziemnych, w celu poszerzenie koryta Warty. Było to w latach osiemdziesiątych XIX wieku, ale pierwsze badania wykopaliskowe przeprowadzone zostały przez Berlińskie Państwowe Muzeum Prehistoryczne dopiero w latach 1932–1934. Po drugiej wojnie światowej dwukrotnie prowadzono na grodzisku prace archeologiczne: w latach 1958–1965 i w 1997–1999. Prowadzili je naukowcy z Instytutu Historii Kultury Materialnej PAN z Poznania (obecnie Instytut Archeologii i Etnologii PAN). W czerwcu 1978 otwarto w Santoku Muzeum Grodu, a wraz z nim wystawę archeologiczną, na której pokazano jego historię w oparciu o zabytki z badań wykopaliskowych z lat 1958–1965. W 2004 dokonano generalnego remontu budynku muzealnego, zaś w lutym 2005 otwarto wystawę „Dzieje Grodu w Santoku”. Wystawa ta, podobnie jak poprzednia, to ekspozycja archeologiczna oparta na znaleziskach pozyskanych z badań powojennych, ale poszerzona o dostępny zbiór zabytków poniemieckich.
Jarosław Lewczuk, Błażej Skaziński, Bożena Grabowska: Zabytki północnej części województwa lubuskiego. Gorzów Wlkp.: WUOZ, 2004. ISBN 83-921289-0-7. Brak numerów stron w książce
.jpg)
.jpg)
