Morświn

Ten artykuł dotyczy rodzaju ssaków. Zobacz też: inne znaczenia słowa morświn.
Morświn
Phocoena
G. Cuvier, 1816[1]
Ilustracja
Morświn zwyczajny (P. phocoena)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

parzystokopytne

Podrząd

Whippomorpha

Infrarząd

walenie

Parvordo

zębowce

Nadrodzina

Delphinoidea

Rodzina

morświnowate

Rodzaj

morświn

Typ nomenklatoryczny

Delphinus phocoena Linnaeus, 1758

Synonimy
Gatunki

4 gatunki – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Morświn[9] (Phocoena) – rodzaj wodnych ssaków z rodziny morświnowatych (Phocoenidae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące we wszystkich oceanach świata[10][11][12].

Morfologia

Długość ciała 152–224 cm; masa ciała 30–115 kg[11][13].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1816 roku francuski przyrodnik Georges Cuvier w publikacji swojego autorstwa poświęconej królestwu zwierząt[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) morświn zwyczajny (P. phocoena).

Etymologia

  • Phocoena (Phocena, Phocaena, Phaoecana): gr. φωκαινα phocaina ‘morświn’[14].
  • Acanthodelphis: gr. ακανθα akantha ‘kolec, cierń’, od ακη akē ‘punkt’; δελφις delphis, δελφινος delphinos ‘delfin’[15]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Phocoena spinipinnis Burmeister, 1865.
  • Australophocoena: łac. australis ‘południowy’, od auster, austri ‘południe’; rodzaj Phocoena G. Cuvier, 1817[8]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Phocoena dioptrica Lahille, 1912.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[16][13][10]:

Grafika Gatunek Autor i rok opisu Nazwa zwyczajowa[9] Podgatunki[11][10][13] Rozmieszczenie geograficzne[11][10][13] Podstawowe wymiary[11][13][b] Status
IUCN[17]
Phocoena phocoena (Linnaeus, 1758) morświn zwyczajny 3 podgatunki wody przybrzeżne północnego Oceanu Atlantyckiego i północnego Oceanu Spokojnego, odizolowane populacje w Morzu Czarnym, Azowskim i Marmara (zabłąkone osobniki spotykane niekiedy w Morzu Egejskim) DC: 130–200 cm
MC: 45–75 kg 		 LC 
Phocoena dioptrica Lahille, 1912 morświn okularowy gatunek monotypowy okołobiegunowy i w dużej mierze oceaniczny na półkuli południowej (od południa do 64°34′ szerokości geograficznej południowej), we wschodniej Ameryce Południowej od północy do południowej Brazylii DC: 150–225 cm
MC: 50–115 kg 		 LC 
Phocoena spinipinnis Burmeister, 1865 morświn czarny gatunek monotypowy wody przybrzeżne Ameryki Południowej, od północnego Peru (5° szerokości geograficznej południowej) na południe do przylądka Horn, wzdłuż wybrzeża Oceanu Atlantyckiego do południowej Brazylii (28°50′ szerokości geograficznej południowej) DC: 150–200 cm
MC: 50–105 kg 		 NT 
Phocoena sinus K.S. Norris & McFarland, 1958 morświn kalifornijski gatunek monotypowy endemit Meksyku (północna część Zatoki Kalifornijskiej; gatunek ten ma najmniejszy znany zasięg występowania wśród morskich waleni) DC: 120–150 cm
MC: 30–48 kg 		 CR 

Kategorie IUCN:  LC  – gatunek najmniejszej troski,  NT  – gatunek bliski zagrożenia,  CR  – gatunek krytycznie zagrożony.

Uwagi

  1. ↑ a b c d e Niepoprawna późniejsza pisownia Phocoena G. Cuvier, 1817.
  2. ↑ DC – długość ciała; MC – masa ciała

Przypisy

  1. ↑ a b G. Cuvier: Le règne animal distribué d’après son organisation: pour servir de base a l’histoire naturelle des animaux et d’introduction a l’anatomie comparée. T. 1. Paris: Chez Déterville, 1817, s. 279. (fr.).
  2. ↑ A.G. Desmarest: Dauphin, Delphinus. W: C.S. Sonnini (red.): Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle, appliquée aux arts, à l’agriculture, à l’économie rurale et domestique, à la médecine, etc. Wyd. Nouv. éd. presqu’ entièrement refondue et considérablement angmentée. T. 9. Paris: Chez Deterville, 1817, s. 163. (fr.).
  3. ↑ J.E. Gray. On the Natural Arrangement of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 310, 1821. (ang.). 
  4. ↑ J.E. Gray: Spicilegia Zoologica Or Original Figures and Short Systematic Descriptions of New and Unfigured Animals. Cz. 1. London: Treüttel, Würtz and Co., 1828, s. 2. (ang.).
  5. ↑ J.E. Gray: Catalogue of seals and whales in the British Museum. London: The Trustees, 1866, s. 304-305. (ang.).
  6. ↑ H.Ch. Robinson & C.B. Kloss. Results of an expedition to Korinchi Peak, Sumatra, – 1: Mammals. „Journal of the Federated Malay States Museums”. 8 (2), s. 79, 1918. (ang.). 
  7. ↑ G.M. Allen. The black finless porpoise, Meomeris. „Bulletin of the Museum of Comparative Zoology at Harvard College”. 65 (7), s. 239, 1923. (ang.). 
  8. ↑ a b L.G. Barnes. Evolution, taxonomy and antitropical distribution of the porpoises (Phocoenidae, Mammalia). „Marine Mammal Science”. 1 (2), s. 149-163, 1985. DOI: 10.1111/j.1748-7692.1985.tb00003.x. (ang.). 
  9. ↑ a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 190. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  10. ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 302. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  11. ↑ a b c d e T. Jefferson: Family Phocoenidae (Porpoises). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 542–543. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).
  12. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Phocoena. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-04-04]. (ang.).
  13. ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 584. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  14. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 533.
  15. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 72.
  16. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-09-08]. (ang.).
  17. ↑ Taxonomy: Phocoena – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-09-08]. (ang.).

Bibliografia

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!