Międzynarodowa organizacja rządowa

Międzynarodowa organizacja rządowa (ang. International Governmental Organizatons – IGOs) – związek przynajmniej trzech państw powoływany umową międzynarodową w celu realizacji celów statutowych. Podstawy prawne ich funkcjonowania stanowi prawo międzynarodowe.

Podmiotowość prawnomiędzynarodowa

Organizacje międzyrządowe posiadają podmiotowość prawnomiędzynarodową^[1]. Umożliwia im to zawieranie umów międzynarodowych, bycie stroną przed międzynarodowymi organami sprawiedliwości, uczestnictwo w konferencjach międzynarodowych oraz utrzymywania stosunków zbliżonych do stosunków dyplomatycznych^[1]. Podmiotowość prawnomiędzynarodowa organizacji rządowych nie jest jednak pełna – ograniczona jest treścią umów międzynarodowych oraz statusem tych organizacji względem państw – państwa dysponują bowiem własnym terytorium i ludnością^[1]. Najszerszy zakres podmiotowości przysługuje Organizacji Narodów Zjednoczonych^[1]. Została ona stwierdzona w opinii doradczej MTS-u w sprawie hrabiego Bernadotte – zaznaczono jednocześnie, że podmioty prawa niekoniecznie są identyczne, jeśli chodzi o ich charakter i zakres uprawnień^[2].

Klasyfikacja i liczebność

Poniższa klasyfikacja wraz z przykładami organizacji międzynarodowych opiera się na klasyfikacji dokonanej przez Yearbook of International Organization w 2000 roku (dane z okresu 1999-2000)^[3]:

• Konwencjonalne organizacje rządowe – 263
  • federacje organizacji międzynarodowych – 1 – Organizacja Narodów Zjednoczonych
  • organizacje o członkostwie uniwersalnym – 34 – np. Organizacje wyspecjalizowane ONZ
  • organizacje międzykontynentalne – 37 – np. Międzynarodowe Biuro Wystaw Światowych, Biuro Rolne Narodów Wspólnoty
  • organizacje regionalne o ograniczonym członkostwie – 191 – np. Rada Europy
• Pozostałe organizacje międzyrządowe – 1823
  • organizacje wydzielające się lub półautonomiczne – 725 – np. Konferencja Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju
  • organizacje specjalistyczne – 706 – np. Zorganizowany Globalny System Usług
  • organizacje narodowe zorientowane międzynarodowo – 59 – np. część wspólnych przedsięwzięć w ramach dawnej RWPG
  • organizacje nieaktywne lub rozwiązywane – 333

Zobacz też

• uczestnicy stosunków międzynarodowych
• organizacja międzynarodowa
• międzynarodowa organizacja pozarządowa
• organizacja ponadnarodowa

Przypisy

1. Organizacje międzynarodowe. W: Remigiusz Bierzanek, Janusz Symonides: Prawo międzynarodowe publiczne. Wyd. 8. Warszawa: LexisNexis, 2008, s. 290. ISBN 978-83-7334-294-1.
2. Organizacje międzynarodowe. W: Remigiusz Bierzanek, Janusz Symonides: Prawo międzynarodowe publiczne. Wyd. 8. Warszawa: LexisNexis, 2008, s. 291. ISBN 978-83-7334-294-1.
3. Teresa Łoś-Nowak: Organizacje międzynarodowe – ewolucja w kierunku samodzielności w polityce i stosunkach międzynarodowych. W: Teresa Łoś-Nowak: Organizacje w stosunkach międzynarodowych. Istota – mechanizmy działania – zasięg. Wyd. 4. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2004, s. 38–39. ISBN 83-229-2520-4.

Bibliografia

• Teresa Łoś-Nowak: Organizacje w stosunkach międzynarodowych. Istota – mechanizmy działania – zasięg. Wyd. 4. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2004. ISBN 83-229-2520-4. Brak numerów stron w książce
• Organizacje międzynarodowe. W: Remigiusz Bierzanek, Janusz Symonides: Prawo międzynarodowe publiczne. Wyd. 8. Warszawa: LexisNexis, 2008, s. 285–336. ISBN 978-83-7334-294-1.

Encyklopedie internetowe (typ organizacji):

• Britannica: topic/international-governmental-organization