Międzynarodowa Unia Towarzystw Gleboznawczych
International Union of Soil Sciences
Prezydent
|
Takashi Kosaki (2019-2020)
|
Utworzenie
|
19 maja 1924 jako ISSS
|
Strona internetowa
|
Międzynarodowa Unia Towarzystw Gleboznawczych (Międzynarodowa Unia Gleboznawcza, ang. International Union of Soil Sciences - IUSS) – międzynarodowa, pozarządowa organizacja non-profit zrzeszająca krajowe lub regionalne organizacje zajmujące się naukami o glebie. Za cel postawiła sobie ona promowanie wszystkich gałęzi gleboznawstwa oraz wspieranie na całym świecie naukowców badających gleby.
Organizacja powstała w 1924 r. w Rzymie jako Międzynarodowe Towarzystwo Gleboznawcze - ang. International Society of Soil Science (ISSS). W 1998 zdecydowano o przekształceniu ISSS w unię regionalnych towarzystw gleboznawczych, z odmienną strukturą i nazwą - IUSS[1]. Proces ten zakończył się formalnie w 2002 r.
W 2014 r. IUSS zrzeszało 86 krajowych i regionalnych organizacji gleboznawczych z całego świata, do których należało ok. 55 000 naukowców, a także indywidualnych członków z 57 krajów (w których nie działa organizacja będąca członkiem IUSS)[2].
Członkiem IUSS reprezentującym polskich gleboznawców jest Polskie Towarzystwo Gleboznawcze[3]. ISSS/IUSS od 1993 r. jest członkiem Międzynarodowej Rady Nauki (ICSU)[4], z którą utrzymuje relacje od 1972 r.[5]
Cele i działalność
Głównym celem działania organizacji jest wspieranie wszystkich gałęzi nauk o glebie i zastosowań gleboznawstwa, promowanie kontaktów pomiędzy naukowcami i innymi osobami zaangażowanymi w badania i wykorzystanie gleb, a także stymulowanie badań naukowych i wykorzystania ich efektów dla ogólnego dobra[2][5].
IUSS spełnia swe cele poprzez integrowanie i reprezentowanie środowiska gleboznawców przed innymi organizacjami (w tym ONZ i jej agendami), decydentami i społeczeństwem. Wydaje ona własne publikacje (w formie monografii, jak i periodyków), a także współpracuje z komercyjnymi czasopismami naukowymi o tematyce gleboznawczej. Za wybitne osiągnięcia w zakresie badań podstawowych przyznaje nagrodę Dokuczajewa, a za osiągnięcia w badaniach stosowanych – nagrodę Liebiga. Co cztery lata jest organizowany Międzynarodowy Kongres Gleboznawczy, by naukowcy z całego świata mogli zaprezentować najważniejsze osiągnięcia i dyskutować nad planami na przyszłość[1][6].
Struktura
Na czele organizacji stoi prezydent, zazwyczaj wybierany na cztery lata i pochodzący z kraju gdzie ma się odbyć najbliższy kongres. Do władz należą również wiceprezydent, skarbnik, sekretarz i poprzedni prezydent. Z sześciu komisji powstałych w 1924 r. struktura organizacji rozrosła się do czterech działów (ang. Divisions) grupujących dwadzieścia dwie komisje (ang. Commissions). Oprócz tego aktywne są niezależne grupy robocze (ang. Working Groups).
Dział 1 - Gleba w czasie i przestrzeni (ang. Soils in space and time)
- 1.1 Morfologia i mikromorfologia gleb (ang. Soil morphology and micromorphology)
- 1.2 Geografia gleb (ang. Soil geography)
- 1.3 Geneza gleb (ang. Soil genesis)
- 1.4 Klasyfikacja gleb (ang. Soil classification)
- 1.5 Metryka gleb (ang. Pedometrics)
- 1.6 Paleopedologia (ang. Paleopedology)
Dział 2 - Właściwości i procesy glebowe (ang. Soil properties and processes)
- 2.1 Fizyka gleb (ang. Soil physics)
- 2.2 Chemia gleb (ang. Soil chemistry)
- 2.3 Biologia gleb (ang. Soil biology)
- 2.4 Mineralogia gleb (ang. Soil mineralogy)
- 2.5 Chemiczne, fizyczne i biologiczne reakcje międzyfazowe w glebie (ang. Soil chemical, physical and biological interfacial reactions)
Dział 3 - Użytkowanie i zarządzanie glebami (ang. Soil use and management)
- 3.1 Ocena i zagospodarowanie gleb (ang. Soil evaluation and land use planning)
- 3.2 Ochrona gleby i wody (ang. Soil and water conservation)
- 3.3 Żyzność gleby i odżywianie roślin (ang. Soil fertility and plant nutrition)
- 3.4 Inżynieria i technologia gleb (ang. Soil engineering and technology)
- 3.5 Kontrola degradacji gleby, remediacja i rekultywacja (ang. Soil degradation control, remediation, and reclamation)
- 3.6 Gleby słone (ang. Salt-affected soils)
Dział 4 - Rola gleb w społeczeństwie i środowisku naturalnym (ang. The role of soils in sustaining society and the environment)
- 4.1 Gleba i środowisko (ang. Soil and the environment)
- 4.2 Gleba, bezpieczeństwo żywności i zdrowie człowieka (ang. Soil, food security, and human health)
- 4.3 Gleba i zmiana użytkowania gruntów (ang. Soil and land use change)
- 4.4 Edukacja i świadomość sołeczna gleb (ang. Soil education and public awareness)
- 4.5 Historia, filozofia i socjologia gleboznawstwa (ang. History, philosophy, and sociology of soil science)[7]
Historia
Decyzja o powołaniu międzynarodowego stowarzyszenia zrzeszającego gleboznawców zapadła w czerwcu 1923 r. podczas wstępnego spotkania w Zurychu, przed mającym się odbyć w następnym roku kongresem. Międzynarodowe Towarzystwo Gleboznawcze – ang. International Society of Soil Science (ISSS) zostało powołane do życia 19 maja 1924 r., ostatniego dnia Czwartej Międzynarodowej Konferencji Gleboznawczej (ang. Fourth International Conference of Pedology) w Rzymie. Ustalono wstępne zasady działania organizacji i powołano sześć komisji mających koordynować pracę w ramach Towarzystwa: I. Fizyki gleby (ang. Soil physics); II. Chemii gleby (ang. Soil chemistry); III. Biologii gleby (ang. Soil biology); IV. Nazewnictwa i klasyfikacji gleb (ang. Nomenclature and classification of soils); V. Kartografii gleby (ang. Soil cartography); VI. Fizjologii roślin w nawiązaniu do gleboznawstwa (ang. Plant physiology in relation to pedology). Organizacja opierała się na indywidualnym członkostwie poszczególnych gleboznawców. Pierwszym Prezydentem ISSS został Amerykanin - J.G. Lipman, a pierwszy kongres ISSS miał się odbyć w Stanach Zjednoczonych.
Spełnianie swych celów, czyli integrowanie prac gleboznawców z całego świata, wyznaczanie trendów i unifikowanie metod i nomenklatury odbywało się poprzez prace w komisjach oraz w trakcie odbywających się co kilka lat międzynarodowych kongresów.
II wojna światowa spowodowała przerwę w działalności ISSS. Dopiero w 1950 r. organizacja podjęła działalność. Systematycznie zwiększała się liczba członków, która w 1974 r. wynosiła 3958, zaś w 1998 r. – 7042 osoby.
Oprócz działalności publikacyjnej i współpracy z czasopismami naukowymi jednym z największych osiągnięć ISSS jest opracowanie i opublikowanie Mapy Gleb Świata[1].
Od lat 60. XX w. pod egidą FAO, UNESCO i Międzynarodowego Towarzystwa Gleboznawczego (ISSS) pracowano nad międzynarodową nomenklaturą, systematyką i mapami przedstawiającymi zasoby glebowe świata, które miały być kompromisem pomiędzy różnymi szkołami. Efektem tych prac była drukowana w pierwszej połowie lat 70. Mapa gleb świata (Soil Map of the World) w skali 1:5 mln.[8] zawierająca w legendzie 106 jednostek glebowych, które grupowały się w 26 odpowiedników typów gleb. Opracowanie to było milowym krokiem w zrozumieniu zróżnicowania zasobów glebowych świata przez przedstawicieli różnych szkół w gleboznawstwie. W 1988 r. ukazała się jej zrewidowana wersja[9]. Była ona wykorzystywanej m.in. przez agencje ONZ i została uznana przez gleboznawców za pierwszą międzynarodową klasyfikację gleb. Opierała się ona w znacznej mierze na podejściu geograficzno-genetycznym i w miarę możliwości wykorzystywała tradycyjne nazwy zaczerpnięte z systematyk narodowych[10].
Pierwsza wersja klasyfikacji gleb WRB (ang. World Reference Base for Soil Resources — Klasyfikacja Zasobów Glebowych Świata)[11], następcy legendy do Mapy Gleb Świata, została opublikowana pod patronatem ISSS, ISRIC i FAO w 1998 r. i została zarekomendowana przez ISSS jako oficjalne źródło terminologii dotyczącej klasyfikacji gleb. W następnych latach WRB została przetłumaczona na 13 języków, stała się oficjalnym systemem klasyfikacji gleb Komisji Europejskiej, a także wywarła istotny wpływ na wiele systematyk regionalnych[12]. Kolejne wersje ukazały się w 2006 i 2014 r.[13]
By lepiej reprezentować środowisko gleboznawców od 1972 r. ISSS nawiązało relacje z Międzynarodową Rady Nauki (ICSU), zaś od 1993 r. jest jej pełnoprawnym członkiem.
Sytuacja, w której ISSS było stowarzyszeniem indywidualnych gleboznawców z całego świata tworzyła pewne problemy. Towarzystwo wkładało dużo wysiłku w utrzymanie kontaktu pomiędzy swoimi członkami, którzy stanowili poniżej 20% czynnych badaczy gleb, a narodowe towarzystwa gleboznawcze, zrzeszające znacznie większą ilość członków, formalnie nie były członkami ISSS i nie mogły dać wkładu w działalność organizacji. Po 10 latach dyskusji i konsultacji z narodowymi towarzystwami gleboznawczymi podczas kongresu w Montpellier w 1998 r. ogłoszono (przegłosowane wcześniej korespondencyjnie przez członków ISSS) statut, strukturę i nazwę nowej organizacji - International Union of Soil Sciences (IUSS). Okres pomiędzy 1998 r. a kongresem w Bangkoku w 2002 r. był okresem przejściowym, potrzebnym do rozpoczęcia prac w nowej formule, pod nowym szyldem[1].
Lista Międzynarodowych Kongresów Gleboznawczych ISSS/IUSS oraz Prezydentów ISSS/IUSS
Nr
|
Rok
|
Lokalizacja
|
Kadencja
|
Prezydent
|
Kongres ISSS/IUSS[1]
|
Prezydent ISSS/IUSS[14]
|
22
|
2022
|
Glasgow
|
|
|
|
|
|
2021-2022
|
Laura Bertha Reyes Sánchez
|
21
|
2018
|
Rio de Janeiro
|
2019–2020
|
Takashi Kosaki
|
|
|
|
2016-2018
|
Rattan Lal
|
20
|
2014
|
Czedżu
|
2014-2016
|
Rainer Horn
|
19
|
2010
|
Brisbane
|
2010-2014
|
Jae E. Yang
|
18
|
2006
|
Filadelfia
|
2006-2010
|
R.S. Swift
|
17
|
2002
|
Bangkok
|
2002-2006
|
D.L. Sparks
|
16
|
1998
|
Montpellier
|
1998-2002
|
S. Theerawong
|
15
|
1994
|
Acapulco
|
1994-1998
|
A. Ruellan
|
14
|
1990
|
Kioto
|
1990-1994
|
A.A. Santelises
|
13
|
1986
|
Hamburg
|
1986-1990
|
A. Tanaka
|
12
|
1982
|
Nowe Delhi
|
1982-1986
|
K.H. Hartge
|
11
|
1978
|
Alberta
|
1978-1982
|
J.S. Kanwar
|
10
|
1974
|
Moskwa
|
1974-1978
|
C.F. Bentley
|
9
|
1968
|
Adelaide
|
1968-1974
|
V.A. Kovda
|
8
|
1964
|
Bukareszt
|
1964-1968
|
E.G. Hallsworth
|
7
|
1960
|
Madison
|
1960-1964
|
N.C. Cernescu
|
6
|
1956
|
Paryż
|
1956-1960
|
R. Bradfield
|
5
|
1954
|
Léopoldville
|
1954-1956
|
A. Oudin
|
4
|
1950
|
Amsterdam
|
1950-1954
|
R. Tavernier
|
|
|
|
1950
|
C.H. Edelman
|
3
|
1935
|
Oksford
|
|
|
2
|
1930
|
Leningrad
|
1930-1935
|
J. Russell
|
1
|
1927
|
Waszyngton
|
1927-1930
|
K. Gedroiz
|
|
|
|
1924-1927
|
J.G. Lipman
|
Przypisy
- ↑ a b c d e Hans van Baren, A.E. Hartemink, P.B. Tinker. 75 years The International Society of Soil Science. „Geoderma”. 96, s. 1-18, 2000. Elsevier. ISSN 0016-7061. [dostęp 2016-05-29]. (ang.).
- ↑ a b Cezary Kabała. 90 lecie Międzynarodowej Unii Gleboznawczej (IUSS). „Czarna Ziemia”. 11, czerwiec 2014. Polskie Towarzystwo Gleboznawcze. [dostęp 2016-05-29].
- ↑ Piotr Skłodowski, Józef Chojnicki: Zarys historii Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego. PTGleb.. [dostęp 2016-05-30].
- ↑ About the IUSS. General Information. IUSS. [dostęp 2016-05-30]. (ang.).
- ↑ a b IUSS, International Union of Soil Sciences - Detailed information. Międzynarodowa Rada Nauki - ICSU. [dostęp 2016-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-19)]. (ang.).
- ↑ About the IUSS. Why join the IUSS?. IUSS. [dostęp 2016-05-30]. (ang.).
- ↑ Organisation & People. IUSS. [dostęp 2016-05-30]. (ang.).
- ↑ FAO/UNSCO: Soil map of the world (1:5 mln). Paris: UNESCO, 1971, 1974. (ang.).Sprawdź autora:1. Brak numerów stron w książce
- ↑ FAO. FAO/UNESCO soil map of the world. Revised legend, with corrections and updates.. „World Soil Resources Report”, 1988. Rome: FAO. (ang.). Sprawdź autora:1.brak numeru strony
- ↑ Renata Bednarek, Zbigniew Prusinkiewicz: Geografia gleb. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997, s. 13-33. ISBN 83-01-12247-1.
- ↑ World reference base for soil resources. Rome: FAO, 1998, seria: World Soil Resources Reports No. 84. ISBN 92-5-104141-5. (ang.). Brak numerów stron w książce
- ↑ IUSS Working Group WRB: World reference base for soil resources 2014. International soil classification system for naming soils and creating legends for soil maps.. Rome: FAO, 2014, seria: World Soil Resources Reports No. 106. ISBN 978-92-5-108370-3. ISBN 978-92-5-108369-7. (ang.).Sprawdź autora:1.
- ↑ Przemysław Charzyński, Cezary Kabała: Klasyfikacja Zasobów Glebowych Świata 2006. Aktualizacja 2007. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2009. ISBN 978-83-231-2425-2. (pol.).
- ↑ About the IUSS. Past officers. IUSS. [dostęp 2016-05-30]. (ang.).