XII
Kodeks minuskułowy
654
cztery Ewangelie
grecki
11,8 × 9 cm
tekst bizantyjski
Biblioteka Jagiellońska
Minuskuł 654 (wedle numeracji Gregory-Aland), ε 182 (w numeracji von Sodena) – rękopis Nowego Testamentu, pisany minuskułą na pergaminie w języku greckim. Paleograficznie datowany jest na wiek XII[1]. Na liście Scrivenera rękopis znajduje się pod numerem 641[2].
Kodeks zawiera tekst czterech Ewangelii z pewnymi lukami (Mateusz 1,1-20; 3,12-4,15; Marek 16,1-20; Jan 19,3-21,25)[3].
Kodeks składa się ze 179 pergaminowych kart (11,8 na 9 cm). Tekst pisany jest w jednej kolumnie na stronę, 25 linii w kolumnie[1].
Tekst podzielony został według rozdziałów (gr. κεφαλαια), których numery umieszczone zostały na lewym marginesie tekstu, a ich tytuły (τιτλοι) na górnym marginesie. Nie stosuje podziału według mniejszych jednostek - Sekcji Ammoniusza, z odniesieniami do Kanonów Euzebiusza[3].
Grecki tekst kodeksu przekazuje tekst bizantyjski. Kurt Aland nie zaklasyfikował go do żadnej kategorii rękopisów Nowego Testamentu[4].
Tekst kodeksu nie był badany według tzw. Claremont Profile Method (trzy rozdziały w Ewangelii Łukasza 1; 10; 20)[5].
Kodeks datowany jest obecnie na wiek XII[1]. Został przywieziony z Synaju do Berlina przez Heinricha Brugscha wraz z kodeksem 653 i 658. Rękopis przechowywany był w Berlinie (Konig. Bibl. Gr. Oktavo 4)[2][3].
W 1876 roku faksymile jednej strony kodeksu opublikował Wilhelm Wattenbach. W 1887 roku rękopis widział Gregory[3].
Kiedy pod koniec 1943 roku wzrosła częstotliwość bombardowań Berlina, Pruska Biblioteka Narodowa wysłała część swoich zbiorów (wśród nich minuskuł 654) z Berlina na Śląsk, dla ich bezpiecznego przechowania. W rezultacie powojennych zmian granic zbiory te znalazły się w Polsce i zostały przewiezione do Biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego[6].
Kodeks przechowywany jest obecnie w Bibliotece Jagiellońskiej (Fonds der Berliner Hss., Graec. Octavo 4) w Krakowie[1].