Michał Gedeon Hieronim Radziwiłł herbu Trąby (ur. 24 września 1778 w Warszawie, zm. 24 maja 1850 w Warszawie) – książę, generał wojsk polskich, uczestnik insurekcji kościuszkowskiej, wojen napoleońskich. Naczelny Wódz w powstaniu listopadowym, senator-wojewoda Królestwa Polskiego (kongresowego) od 1825 roku[1], senator-kasztelan Królestwa Polskiego w 1822 roku[2].
Biografia
Brał udział w insurekcji kościuszkowskiej. W 1806 roku wstąpił do Legii Północnej. 18 stycznia 1807 awansował na pułkownika i objął dowództwo Legii po gen. Zajączku. Uczestniczył w kampanii 1807. 1 kwietnia 1808, po wcieleniu Legii do 5 i 6 pp Księstwa Warszawskiego, objął dowództwo 5 pp, a 11 grudnia 1811 r. awansował na gen. bryg. Brał udział w Inwazji na Rosję w 1812 roku, a w 1813 r. znajdował się w obronie Gdańska.
W 1815 otrzymał w wianie od żony Aleksandry majątek Szpanów pod Równem na Wołyniu, który odziedziczył po nim urodzony w Szpanowie syn – Karol Andrzej Radziwiłł. Szpanów pozostał w rękach Radziwiłłów do wybuchu II wojny światowej.
W armii Królestwa Kongresowego przydzielony został do 1 dywizji piechoty jako generał nadliczbowy i awansowany na generała dywizji; lecz już 27 grudnia 1815 otrzymał dymisję. W 1828 roku był członkiem Sądu Sejmowego, mającego osądzić osoby oskarżone o zdradę stanu[3]. Po wybuchu powstania listopadowego powołany do Rady Administracyjnej. W powstaniu listopadowym, został 20 stycznia 1831 wybrany przez Sejm na naczelnego wodza; funkcję tę sprawował do 26 lutego 1831. Jako senator podpisał 25 stycznia 1831 roku akt detronizacji Mikołaja I Romanowa[4]. Po upadku powstania został zesłany do Jarosławia, gdzie był więziony przez Rosjan do 1836.
Był odznaczony krzyżem kawalerskim Orderu Virtuti Militari[5] (1808), francuskimi krzyżami kawalerskim i oficerskim Orderu Legii Honorowej (1807 i 1813), rosyjską komandorią Krzyża Maltańskiego[6] i bawarskim Orderem św. Huberta[7],
Życie prywatne
Był synem Michała Hieronima, wojewody wileńskiego, ordynata na Klecku, Nieświeżu i Ołyce oraz Heleny z Przeździeckich. W 1815 roku wziął ślub z Aleksandrą Radziwiłłową z domu Stecką herbu Radwan, miał z nią trójkę dzieci, Michalinę (1816-1883), Karola (1821-1886) i Zygmunta (1822-1892)[8].
Przypisy
- ↑ Andrzej Biernat, Ireneusz Ihnatowicz, Vademecum do badań nad historią XIX i XX wieku, Warszawa 2003, s. 478.
- ↑ Diarjusz Senatu z roku 1830–1831, wydał Stefan Pomarański, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 454.
- ↑ Tadeusz Bieczyński, Sąd sejmowy 1827-1829 na przestępców stanu. Urzędowe akta, Poznań 1873, s. IX, 50.
- ↑ Dyarusz Sejmu z R. 1830–1831, wydał Michał Rostworowski, T. I, Kraków 1907, s. 244.
- ↑ Xięga Pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830; zawierająca spis imienny dowódzców i sztabs-oficerów tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii Polskiej w tymż roku krzyżem wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych, Lwów 1881, s. 47.
- ↑ Zbigniew Zacharewicz i Władysław Zajewski: Radziwiłł Michał Gedeon (wg metryki Michał Hieronim Karol). [w:] Polski Słownik Biograficzny t. XXX/1987 [on-line]. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2019-03-13].
- ↑ Stanisław Łoza, Order domowy rycerski pw. świętego Huberta, w: Broń i Barwa, 1935, r. II, nr 3, s. 63.
- ↑ Michał Gedeon Hieronim ks. Radziwiłł na Nieświeżu h. Trąby [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2020-12-15] .
Linki zewnętrzne
.jpg)
