PROFILBARU.COM

Melchior Stanisław Sawicki
	; Cholewa
Rodzina	Sawiccy herbu Cholewa
Data śmierci	4 stycznia 1668
Żona	Anna Piekarska, c. Krzysztofa
Dzieci	Antoni Sawicki SJ; Karol Piotr Sawicki SJ; Dominik Kazimierz Sawicki; Krzysztof Marcin Sawicki; Katarzyna, ż. J. J. Szujskiego; Emercjanna OSSS

Melchior Stanisław Sawicki herbu Cholewa^[1] (zm. 4 stycznia 1668)^[a] – wojewoda brzeskolitewski w latach 1666–1668, kasztelan brzeskolitewski w latach 1652–1666, stolnik drohicki już w 1649 roku, łowczy mielnicki w 1647 roku, sekretarz pieczęci mniejszej litewskiej w 1645 roku, sekretarz Jego Królewskiej Mości, starosta grodzieński w 1650 roku^[2], ekonom kobryński w latach 1666-1668^[3], uczony i poeta.

Życiorys

Był synem zapewne Albrychta oraz Katarzyny Pukszcianki Klausgiełowiczówny. Jego ojciec, starościc^[b] mielnicki, przeniósł się z Podlasia na Żmudź. Melchior (Melcher) Stanisław Sawicki zdobył gruntowne wykształcenie na Akademii Wileńskiej uwieńczone tytułem doktora teologii.

W 1648 roku podpisał elekcję Jana II Kazimierza Wazy z Księstwa Żmudzkiego^[4], jako deputat podpisał jego pacta conventa^[5].

Kolejno łowczy mielnicki, starosta grodzieński i kasztelan brzeski (1652-1666) z nominacji króla Jana Kazimierza.

Poseł sejmiku mielnickiego na sejm 1649/1650 roku, poseł na sejm 1650 roku^[6].

W 1655 r. Sawicki bronił zamku w Brześciu przed wojskami moskiewskimi pod dowództwem Semena Urusowa i Boratyńskiego, które odstąpiły od oblężenia po odmowie poddania twierdzy^[7].

W czasie potopu szwedzkiego w dniu 23 maja 1657 roku bez walki poddał Szwedom ufortyfikowany Brześć^[8], który obległy połączone siły szwedzko-siedmiogrodzkie Karola Gustawa i Jerzego Rakoczego. Kapitulacja odbyła się na warunkach honorowych i garnizon polski wierny królowi Janowi Kazimierzowi wyszedł z miasta przy rozwiniętych chorągwiach, pod bronią, mając zagwarantowany swobodny przemarsz. Wkrótce jednak część polskiego wojska została wcielona do armii szwedzkiej, a twierdzę zajęły wojska siedmiogrodzkie.

W 1662 był komisarzem szacującym straty spowodowane przez wojsko. Od 1666 wojewoda brzeski. Zabity w trakcie sejmiku^[1].

W druku ukazały się jego mowy oraz poezje:

Cienie żałobne po jasnych promieniach, Wilno 1640 (wiersze z powodu śmierci żony Janusza Kiszki)
Primitiae honorum B. Josephato Kuncewicz Archiep. Poloc., Wilno 1643
Żałoba białych lilij Tryzniańskich, Wilno 1643 (na śmierć bp. Marcjana Tryzny)

Uwagi

↑ Jako data śmierci pojawia się też rok 1667.
↑ Syn starosty.

Przypisy

↑ ^a ^b Kasper Niesiecki: Herbarz polski Kaspra Niesieckiego S.J. powiększony dodatkami z późniejszych autorów, rękopisów, dowodów urzędowych i wydany. Lipsk: Jan Nepomucen Bobrowicz, Breitkopf & Härtel, 1841, s. 286.
↑ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy, t. 8: Ziemia brzeska i województwo brzeskie XIV–XVIII wiek, pod red. A. Rachuby, Warszawa 2020, s. 383.
↑ Stanisław Zawadzki, Gospodarowanie ekonomiami królewskimi w Wielkim Księstwie Litewskim w świetle kontraktów dzierżawnych z II poł. XVII w., Warszawa 2021, s. 156.
↑ Svffragia Woiewodztw, y Ziem Koronnych, y Wielk. Xięstwa Litewskiego. Zgodnie na Naiaśnieyszego Iana Kazimierza Obranego Krola Polskiego [...]. Dane, między Warszawą, a Wolą, Dnia 17. Listopada, Roku 1648, [b.n.s.].
↑ Porządek na seymie walnym elekcyey między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego aktu elekcyey należące, vchwalony y postanowiony roku Pańskiego M.DC.XLVIII, dnia VI października, s. 22.
↑ Stefania Ochmann-Staniszewska, Zdzisław Staniszewski, Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana Kazimierza Wazy. Prawo – doktryna – praktyka, tom II, Wrocław 2000, s. 395.
↑ Jacek Płosiński. Wyprawa kniazia Semena Urusowa na Brześć (listopad-grudzień 1655 r.). „Mazowieckie Studia Humanistyczne”. 1–2 (9), s. 5–31, 2003. [dostęp 2013-10-25].
↑ KarolK. Łopatecki KarolK., Karol Łopatecki, Między włoską a holenderską sztuką fortyfikacyjną. Plan rozbudowy Brześcia Litewskiego w świetle „Geometrich Plan der Statt Brzesche in Littawen” z 1657 roku, „Zapiski Historyczne” 74 (2009), z. 4, s. 77-94 [online] [dostęp 2024-08-16] .

Bibliografia

Andrzej Rachuba: Sawicki Melchior (zm. 1668). W: Polski Słownik Biograficzny. T. 35. Warszawa: PAN, 1994, s. 336–338.
Kasper Niesiecki: Herbarz polski Kaspra Niesieckiego S.J. powiększony dodatkami z późniejszych autorów, rękopisów, dowodów urzędowych i wydany. Lipsk: Jan Nepomucen Bobrowicz, Breitkopf & Härtel, 1841, s. 286.
Melchior Stanisław Sawicki w Bibliografii Estreichera

Linki zewnętrzne

Sawiccy herbów różnych. zsokolowa.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-21)].
Dzieła Melchiora Stanisława Sawickiego w bibliotece Polona

[2] Jako data śmierci pojawia się też rok 1667.

[5] Syn starosty.

[Niesiecki-1] Kasper Niesiecki: Herbarz polski Kaspra Niesieckiego S.J. powiększony dodatkami z późniejszych autorów, rękopisów, dowodów urzędowych i wydany. Lipsk: Jan Nepomucen Bobrowicz, Breitkopf & Härtel, 1841, s. 286.

[3] Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy, t. 8: Ziemia brzeska i województwo brzeskie XIV–XVIII wiek, pod red. A. Rachuby, Warszawa 2020, s. 383.

[4] Stanisław Zawadzki, Gospodarowanie ekonomiami królewskimi w Wielkim Księstwie Litewskim w świetle kontraktów dzierżawnych z II poł. XVII w., Warszawa 2021, s. 156.

[6] Svffragia Woiewodztw, y Ziem Koronnych, y Wielk. Xięstwa Litewskiego. Zgodnie na Naiaśnieyszego Iana Kazimierza Obranego Krola Polskiego [...]. Dane, między Warszawą, a Wolą, Dnia 17. Listopada, Roku 1648, [b.n.s.].

[7] Porządek na seymie walnym elekcyey między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego aktu elekcyey należące, vchwalony y postanowiony roku Pańskiego M.DC.XLVIII, dnia VI października, s. 22.

[8] Stefania Ochmann-Staniszewska, Zdzisław Staniszewski, Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana Kazimierza Wazy. Prawo – doktryna – praktyka, tom II, Wrocław 2000, s. 395.

[9] Jacek Płosiński. Wyprawa kniazia Semena Urusowa na Brześć (listopad-grudzień 1655 r.). „Mazowieckie Studia Humanistyczne”. 1–2 (9), s. 5–31, 2003. [dostęp 2013-10-25].

[10] KarolK. Łopatecki KarolK., Karol Łopatecki, Między włoską a holenderską sztuką fortyfikacyjną. Plan rozbudowy Brześcia Litewskiego w świetle „Geometrich Plan der Statt Brzesche in Littawen” z 1657 roku, „Zapiski Historyczne” 74 (2009), z. 4, s. 77-94 [online] [dostęp 2024-08-16] .

[1]

[a]

[2]

[3]

[b]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]