Masów

Masów

wieś
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	opolski
Gmina	Łubniany
Liczba ludności (2022)	280[2]
Strefa numeracyjna	77
Kod pocztowy	46-024[3]
Tablice rejestracyjne	OPO
SIMC	0499175
Położenie na mapie gminy Łubniany Masów
Położenie na mapie Polski Masów
Położenie na mapie województwa opolskiego Masów
Położenie na mapie powiatu opolskiego Masów
50°45′38″N 17°58′47″E[1]

Masów (dodatkowa nazwa w j. niem. Massow) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie opolskim, w gminie Łubniany, 12 km w kierunku północno-wschodnim od Opola^[4]. Miejscowość zajmuje 230 hm² (ha), w tym 10 hm² (ha), ok. 4%, to lasy^[5] i mieszkają w niej 324 osoby (stan na 2002 r.)^[6]. Większość zabudowy miejscowości jest skupiona wzdłuż ulicy Opolskiej, będącej główną drogą Masowa.

W miejscowości znajdują się m.in.: świetlica wiejska, boisko, leśnictwo, sklepy spożywczy i spożywczo-przemysłowy, bar, stadnina koni oraz wyróżniające się drzewo (lipa)^[7][5].

Miejscowość jest położona na Równinie Opolskiej, na Obszarze Chronionego Krajobrazu Lasy Stobrawsko-Turawskie, w pobliżu Stobrawskiego Parku Krajobrazowego, Borów Kupskich i Jeziora Turawskiego. Najbliższe (pozamiejskie) duże zakłady przemysłowe to: PGE Elektrownia Opole SA w Brzeziu^[7]. Najbliższe miasta to: Kluczbork, Olesno, Dobrodzień, Kolonowskie, Ozimek, Opole i Wołczyn. Zgodnie z uchwalonym w 1999 r. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Łubniany Masów został objęty strefą K konserwatorskiej ochrony krajobrazu kulturowego^[8].

Administracja

Integralne części wsi Masów^[9]^[10]^[11]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0998777	Kąt	część wsi

Masów należy administracyjnie do gminy Łubniany, w powiecie opolskim, w województwie opolskim. Miejscowość stanowi samodzielne sołectwo^[12]; w wyborach do Rady gminy tworzy razem z Łubnianami wspólny okręg wyborczy (nr 8), posiadający 3 mandaty^[13]. W obrębie Masowa wyróżniona jest administracyjnie 1 część miejscowości – Kąt^[14].

W swojej historii miejscowość prawie zawsze była związana administracyjnie z Opolem: od 1815 r. do zakończenia II wojny światowej należała do powiatu opolskiego (niem. Landkreis Oppeln) w rejencji opolskiej (niem. Regierungsbezirk Oppeln), a od 1950 r., niezależnie od zmian podziału administracyjnego, należy do województwa opolskiego. W latach 1946–1950 miejscowość należała do województwa śląskiego.

Infrastruktura

Infrastruktura społeczna

Najbliższe ośrodek zdrowia i apteka znajdują się w Łubnianach; są to SPZOZ Gminny Ośrodek Zdrowia i Apteka „Pod Lipami”^[15][16]. Zgodnie z kontraktem NFZ-u, przypisaną do Masowa placówką świadczącą usługi w zakresie nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej jest EMC Instytut Medyczny SA Szpital Świętego Rocha w Ozimku^[17]. Najbliższe jednostki państwowego ratownictwa medycznego znajdują się w Dobrzeniu Wielkim (specjalistyczny zespół ratownictwa medycznego) i Opolu (podstawowy i specjalistyczny zespół ratownictwa medycznego oraz szpitalny oddział ratunkowy)^[18]. Najbliższa jednostka straży pożarnej to OSP Łubniany; jest to także najbliższa jednostka włączona do KSRG^[19]. W ramach struktury PSP Masów podlega pod KM PSP Opole^[20]. Masów należy do rejonu służbowego nr 39, sektora nr 20, komisariatu policji w Dobrzeniu Wielkim. W ramach podziału policji na komendy szczebla wojewódzkiego Masów podlega pod Komendę Miejską Policji w Opolu^[21]. Najbliższy Urząd pocztowy Poczty Polskiej SA znajduje się w Łubnianach^[22].

Uczniowie z Masowa odbywają naukę w zakresie podstawowym w Publicznej Szkole Podstawowej w Łubnianach, a następnie w Publicznym Gimnazjum Gminnym w Biadaczu^[6][23]. Najbliższe placówki szkolnictwa ponadpodstawowego znajdują się w Opolu.

Infrastruktura ekonomiczna

Masów jest zelektryfikowany, stelefonizowany i zwodociągowany. Operatorem sieci dystrybucji energii elektrycznej jest należąca do grupy Tauron EnergiaPro SA (oddział w Opolu, rejon Opole)^[24]. Operatorem sieci telekomunikacyjnej jest Telekomunikacja Polska SA. W miejscowości znajduje się też publiczny automat telefoniczny^[25]. Masów jest przyłączony do administrowanego przez Urząd Gminy w Łubnianach tzw. wodociągu grupowego „Północ”, dla którego punktem zasilania jest ujęcie wody pitnej w Niwie^[26].

Komunikacja

Przez Masów przechodzą 2 drogi powiatowe: nr 1703 (ulica Opolska, prowadząca od Opola, przez Kępę, Luboszyce, Biadacz i Łubniany, do drogi wojewódzkiej nr 461) i nr 1725 (ulica Leśna, prowadząca przez Świerkle, Brzezie i Dobrzeń Wielki do Chróścic, do drogi powiatowej nr 1723)^[27] oraz 2 drogi gminne (ulice Kolanowska i Osowska)^[28]. Poprzez drogi leśne możliwy jest też dojazd do miejscowości od strony Kolanowic, Osowca i Surowiny^[7]. Najbliższe drogi rangi krajowej i wojewódzkiej to: droga krajowa nr 45 (ok. 7 km – Opole, Kolanowice, ok. 9 km – Jełowa) oraz drogi wojewódzkie nr 454 (ok. 8 km – Czarnowąsy, ok. 10 km – Opole) i nr 461 (ok. 3 km – Łubniany).

Najbliższe stacje i przystanki kolejowe to: Jełowa (ok. 7 km), Opole Czarnowąsy (ok. 9 km), Opole Borki (ok. 10 km), Osowiec Przystanek (ok. 10 km), Osowiec Śląski (ok. 11 km) i Kotórz Mały (ok. 11 km), znajdujące się przy liniach kolejowych nr 277 (Opole – Wrocław przez Jelcz-Laskowice) i 301 (Opole – Namysłów), po których kursują pociągi Przewozów Regionalnych Sp. z o.o., relacji Opole – Jelcz-Laskowice (Czarnowąsy i Borki Opolskie) oraz Opole – Namysłów, Nysa – Kluczbork i Opole – Kluczbork (Kotórz Mały, Osowiec Przystanek, Osowiec Śląski i Jełowa). Najbliższe węzły kolejowe to: Jełowa (linie kolejowe nr 293 i nr 301) i Opole Główne (ok. 13 km; linie kolejowe: nr 132, nr 136, nr 144, 277, nr 287 i nr 301).

W Masowie znajdują się 3 przystanki autobusowe („Masów”, „Masów, centr.” i „Masów, skrz.”), przy których zatrzymują się autobusy Opolskiego PKS-u SA, kursujące na trasie Opole – Dąbrówka Łubniańska^[29][30][31].

Przez Masów przechodzi Rowerowy Szlak Drewnianych Kościołów, na odcinku między Dobrzeniem Wielkim a Kolanowicami^[7].

Historia

Masów został założony 20 maja 1773 r.^[32], dekretem króla Fryderyka II. Wielkiego (kolonizacja fryderycjańska), a jego nazwa została nadana na cześć generała pruskiego, Hansa von Massowa^[6]. Miejscowość została zasiedlona Czechami. Od 1796 r. w miejscowości znajdował się drewniany budynek szkoły^[6]. Także w 1861 r. odnotowuje się istnienie w miejscowości 1-klasowej szkoły^[4].

Do głosowania podczas plebiscytu uprawnionych było w Masowie 211 osób, z czego 173, ok. 82,0%, stanowili mieszkańcy (w tym 173, ok. 82,0% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 209 głosów (ok. 99,1% uprawnionych), w tym 207 (ok. 98,1%) ważnych; za Niemcami głosowało 112 osób (ok. 53,6%), a za Polską 95 osób (ok. 45,5%)^[33]. 1 kwietnia 1939 r. Masów został włączony do Łubnian^[34]. 1 czerwca 1948 r. nadano miejscowości, będącej wówczas związanej administracyjnie z Łubnianami, polską nazwę Masów^[35]. W okresie PRL-u w miejscowości funkcjonowała 3-klasowa szkoła podstawowa (edukcja w zakresie klas 4–8 odbywała się w placówce w sąsiednim Biadaczu).

Liczba mieszkańców

Rok	1783	1787	1819	1861	1890	1910	1925	1933	1946	1960	1965	1988	1994	2002	2009
Liczba mieszkańców	75[a]	105	145	321[b]	339[c]	396[d]	365[e]	366	401	425[f]	428[g]	353[h]	354[i]	320[j]	324[k]

(Źródła^{[4][36][34][5][6][37]})

Zabytki

Neogotycka kapliczka

• murowana, neogotycka kapliczka; w środku 2 rzeźby: barokowo-ludowa, wzorowana na gotyckiej rzeźba Matki Bożej z Dzieciątkiem Tronującej i ludowa rzeźba Jana Nepomucena z XIX w.^[38]

Uwagi

1. Liczba zamieszkanych domów: 20.
2. Liczba zamieszkanych budynków mieszkalnych: 40.
3. W tym 299 osób (ok. 88,2%) posługiwało się językiem polskim.
4. W tym 369 osób (ok. 93,2%) posługiwało się językiem polskim; tyle samo mieszkańców to Polacy.
5. W tym 27 osób (ok. 7,4%) podało język polski jako ojczysty, 21 (ok. 5,8%) – język niemiecki, a 58 (ok. 86,8%) – oba języki.
6. W tym 225 osób (ok. 52,9%) to kobiety; w wieku produkcyjnym 60,5%; z rolnictwa utrzymywało się 31,8% osób. Liczba zamieszkanych budynków: 92.
7. W tym 219 osób (ok. 51,2%) to kobiety.
8. Liczba gospodarstw domowych: 125.
9. Liczba zamieszkanych gospodarstw: 89.
10. W tym 172 osoby (ok. 53,8%) to kobiety; w wieku przedprodukcyjnym/produkcyjnym/poprodukcyjnym: 74 (ok. 23,1%)/188 (ok. 58,8%)/58 (ok. 18,1%). Liczba budynków: 82 (w tym 68 mieszkalnych), liczba gospodarstw domowych: 104. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania Stobrawski Zielony Szlak podaje dla tego roku liczbę 324.
11. W tym 176 osób (ok. 54,3%) to kobiety; w wieku przedprodukcyjnym/produkcyjnym/poprodukcyjnym: 18,8%/63,0%/18,2%.

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 78306
2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-05] .
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 768 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
4. Poznajemy wsie. Wsie powiatu opolskiego. W: Józef Madeja: Powiat opolski. Szkice monograficzne. Opole: Instytut Śląski w Opolu, 1969, s. 380–381. (pol.).
5. Informator Gmina Łubniany – Dożynki '94.
6. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania Stobrawski Zielony Szlak – Łubniany. [dostęp 2012-04-06]. (pol.).
7. Grzegorz Zwoliński, Stanisław Namysł, Kazimierz Dura, Róża Spiliszewska, Dariusz Wojciechowski: Stobrawski Park Krajobrazowy. Mapa turystyczna aktualizowana w terenie. Wrocław: Studio Wydawnicze PLAN, 2006. ISBN 83-60180-67-9. (pol.). Brak numerów stron w książce
8. Urząd Gminy Łubniany: Program ochrony środowiska dla Gminy Łubniany na lata 2004–2007 z perspektywą do roku 2011. 2004. [dostęp 2011-03-20]. (pol.).
9. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
10. GUS. Rejestr TERYT.
11. KSNG: Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części. opublikowany, [w:] Dz.U. z 2013 r. poz. 200 ze zmianami w Dz.U. z 2015 r. poz. 1636. [dostęp 2018-01-06]. (pol.).{{Cytuj stronę}} Linki zewnętrzne: "opublikowany".
12. Urząd Gminy – Gmina Łubniany – Sołtysi – numery telefonów. 2010-02-08. [dostęp 2011-07-02]. (pol.).
13. Biuletyn Informacji Publicznej – Urząd Gminy Łubniany – Skład Rady Gminy w kadencji 2010 – 2014. 2010-12-10. [dostęp 2011-07-02]. (pol.).
14. SIMC: Kąt – 0998777.
15. Admin: Narodowy Fundusz Zdrowia – Opolski Oddział Wojewódzki w Opolu – Podstawowa Opieka Zdrowotna. 2003-06-10. [dostęp 2011-07-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-16)]. (pol.).
16. Katalog Firm – Panorama Firm. [dostęp 2011-07-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-27)]. (pol.).
17. Narodowy Fundusz Zdrowia – Opolski Oddział Wojewódzki w Opolu – Nocna i Świąteczna Pomoc Zdrowotna. 2011-02-21. [dostęp 2011-07-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-21)]. (pol.).
18. Wojewódzkie Centrum Zarządzania Kryzysowego Opolskiego Urzędu Wojewódzkiego: OPOLSKI URZĄD WOJEWÓDZKI – Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego – MATERIAŁY – Ratownictwo medyczne – Mapa rozmieszczenia jednostek systemu: Państwowe Ratownictwo Medyczne w 2011. 2011-03-11. [dostęp 2011-07-02]. (pol.).
19. KM PSP w Opolu – OSP włączone do KSRG. [dostęp 2011-07-02]. (pol.).
20. Administrator: Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej w Opolu – Komendy Powiatowe. 2009. [dostęp 2011-07-02]. (pol.).
21. Administrator: Komenda Miejska Policji w Opolu – Dzielnicowi KP Dobrzeń Wielki. 2009-06-16. [dostęp 2011-07-02]. (pol.).
22. Wyszukiwarka placówek Poczty Polskiej – Poczta Polska – www.poczta-polska.pl. 2011. [dostęp 2011-07-02]. (pol.).
23. Urząd Gminy – Gmina Łubniany – Gimnazjum. 2004-09-07. [dostęp 2011-07-02]. (pol.).
24. EnergiaPro S.A. – Oddziały – Oddział w Opolu. 2006. [dostęp 2011-07-02]. (pol.).
25. Urząd Gminy – Gmina Łubniany – Infrastruktura. 2010-02-08. [dostęp 2011-07-02]. (pol.).
26. Starostwo Powiatowe w Opolu: Program Ochrony Środowiska dla powiatu opolskiego na lata 2008–2011 z perspektywą do roku 2015. kwiecień 2008. s. 16. [dostęp 2011-07-02]. (pol.).
27. Dariusz Kotowski: ZDP w Opolu. [dostęp 2011-07-02]. (pol.).
28. ULIC: Kolanowska – 08792, Leśna – 10898, Opolska – 15095, Osowska – 15340.
29. Opolskie PKS S.A: Masów. 2011-09-01. [dostęp 2012-04-06]. (pol.).
30. Opolskie PKS S.A: Masów, centr.. 2011-09-01. [dostęp 2012-04-06]. (pol.).
31. Opolskie PKS S.A: Masów,skrz.. 2011-09-01. [dostęp 2012-04-06]. (pol.).
32. Taka data jest podana w książce Powiat opolski. Szkice monograficzne, natomiast na stronie Urzędu Gminy Łubniany podany jest rok 1789.
33. Herbert Kunze: Landsmannschaft der Oberschlesier in B-W. [dostęp 2012-04-06]. (niem.).
34. Michael Rademacher: Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Oppeln. 2006. [dostęp 2011-07-02]. (niem.).
35. Rozporządzenie Ministrów Administracji Pulicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 1 czerwca 1948 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1948 r. nr 59, poz. 363).
36. Leksykon Polactwa w Niemczech. Warszawa, Wrocław: PWN, 1973. (pol.). Brak numerów stron w książce
37. Bank Danych Lokalnych. Jednostka terytorialna: Masów. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2023-10-17].
38. Tadeusz Chrzanowski, Marian Kornecki: Katalog zabytków sztuki w Polsce. T. VII: Województwo opolskie. Cz. zeszyt 11: Miasto Opole i powiat opolski. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk – Pracownia Inwentaryzacji Zabytków, 1968, s. 91. (pol.).

Bibliografia

• Informator Gmina Łubniany – Dożynki '94
• Chrzanowski Tadeusz, Kornecki Marian, Katalog zabytków sztuki w Polsce, tom VII: Województwo opolskie, zeszyt 11: Miasto Opole i powiat opolski; Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk – Pracownia Inwentaryzacji Zabytków, Warszawa 1968
• Madeja Józef, Powiat opolski. Szkice monograficzne; Instytut Śląski w Opolu, Opole 1969
• Rospond Stanisław, Słownik etymologiczny nazw geograficznych Śląska, tom I: A – B; Instytut Śląski w Opolu, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1970
• Leksykon Polactwa w Niemczech; Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, Wrocław 1973