Mamry to jezioro polodowcowe morenowe[2] i drugie pod względem powierzchni jezioro w Polsce.
Dno jeziora jest zróżnicowane z licznymi zagłębieniami i wypłyceniami, przy czym część północna jest wyraźnie głębsza, dno porastają roślinność wynurzona i łąki podwodne złożone z ramienic. Brzegi jeziora przeważnie niskie i podmokłe, w części porośnięte lasem.
W kompleksie jezior znajdują się 33 wyspy o łącznej powierzchni 213 ha, część z nich na jeziorach Mamry i Kisajno tworzy rezerwat ornitologiczny. Największa z nich – Upałty – jest największą w Krainie Wielkich Jezior. Z Mamr wypływa rzeka Węgorapa.
Historia
W przeszłości jeziora kompleksu Mamr tworzyły oddzielne zbiorniki wodne połączone strumieniami. Poziom wody w jeziorach podniósł się w XVI – XVII w. o kilka metrów. Na podniesienie poziomu wody w kompleksie Mamr miały wpływ: umacnianie brzegów jezior w szczególności w pobliżu Węgorzewa, budowa zapory na Węgorapie, która zwiększała właściwości obronne zlokalizowanego w Węgorzewie zamku krzyżackiego oraz poprawiała funkcjonalność tutejszego młyna[6]. Pod wodą znalazły się m.in.: dawna droga do kościoła z Kalu do Węgielsztyna, niektóre osady i cmentarze pruskie. W latach 1765–1772 oddano do użytku kanał, który połączył Mamry z jeziorem Niegocin[6].
Powierzchnia zwierciadła wody całego kompleksu Mamr według różnych źródeł wynosi od 9851,0 ha[5] do 10282,4 ha[7].
Zwierciadło wody położone jest na wysokości 115,8 m n.p.m.[5] lub 116,2[1][4] lub też 116,2–116,3 m n.p.m.[7]. Średnia głębokość jeziora wynosi 9,8 m[7]lub 11 m[potrzebny przypis], natomiast głębokość maksymalna – 43,8 m[1][2][4][7].
Zlewnia jeziora wynosi 620,6 km², a zlewnia bezpośrednia – 700 ha[8].
Jakość wód
Na podstawie badań przeprowadzonych w 2005 roku wody jeziora Mamry Północne (Właściwe) zaliczono do II klasy czystości[1] i II kategorii podatności na degradację[1]. W roku 1999 wody jeziora również zaliczono do wód II klasy czystości[4][5].
Badania przeprowadzone w latach 1990 i 1993 wskazywały na pierwszą klasę czystości wód jeziora Mamry[1].
Hydronimia
Nazwę Mamry ustalono urzędowo w 1949 roku w miejsce niemieckiej – Mauer See[9].
↑ abBartłomiej GrzegorzB.G.SalaBartłomiej GrzegorzB.G., Największe jeziora Polski, Wydanie I, Warszawa: Wydawnictwo CM, 2022, s. 23-36, ISBN 978-83-67240-00-0 [dostęp 2023-10-15].
