Lubow Mychajliwna Panczenko (ukr. Любов Михайлівна Панченко, ur. 2 lutego 1938[1] w Jabłuniwce[2] (obecnie część Buczy[3][4]), zm. 30 kwietnia 2022[4] w Kijowie[5]) – ukraińska artystka sztuk wizualnych, projektantka mody.
Życiorys
Rodzice nie akceptowali jej zamiłowania do sztuk plastycznych i nie pomagali jej, gdy studiowała[6]. Ukończyła Państwową Akademię Sztuk Dekoracyjnych i Projektowania w Kijowie(inne języki) w latach 50. XX wieku[2]. Studiowała zaocznie na Wydziale Grafiki Ukraińskim Instytucie Poligraficznym im. Iwana Fedorowa w 1968 roku[2]. Była zatrudniona w Instytucie Technologii w dziale projektów[2]. W latach 60. XX wieku dołączyła do sekcji literackiej „Brama”[1], należała do pokolenia Szistdesiatnyków[7]. Była członkinią Związku Ukrainek(inne języki)[8]. Pracowała jako projektantka w Domu Mody „Chreszczatyk”[4].
Pod koniec życia mieszkała ze swoim psem Czumakiem w Buczy, w części miasta Lіsowa Bucza(inne języki)[1]. Podczas okupacji Buczy przez Rosjan przebywała tamże w swoim domu (jej dom został trafiony pociskiem[5]) i głodowała przez miesiąc[8]. Po wyzwoleniu miasta trafiła 2 kwietnia 2022 roku[9] w złym stanie do szpitala w Kijowie, gdzie zmarła[5].
Wyróżnienia
Twórczość
Projektowała ubrania, stroje dla zespołów folklorystycznych[2]. Tworzyła obrazy, m.in. akwarele[2], gwasze[2], grafiki[11], a także aplikacje[2], kolaże z tkanin[5]. Wykonała m.in. dekoracje ścian Muzeum Tarasa Szewczenki w Kijowie[9][6]. W jej twórczości obok ludowych ornamentów typowych dla Ukrainy pojawiają się również m.in. krajobrazy Karpat[2]. Badała kulturę Huculszczyzny i Polesia[2]. Za czasów przynależności Ukrainy do ZSRR dbała o pielęgnowanie kultury ukraińskiej pomimo antyukraińskiej polityki kulturowej[8]. Była represjonowana przez KGB z powodu swojej wyraźnie ukraińskiej twórczości[8], która nie była prezentowana w czasach sowieckich na wystawach[2], drukowano jednak jej wzory haftów w czasopiśmie „Sowietskaja Żenszczina”(inne języki)[1][6]. Większe wystawy prac artystki organizowano dopiero od lat 90. XX wieku[4]. W 2008 roku w Narodowym Muzeum Literatury Ukrainy(inne języki) odbyła się jej wystawa retrospektywna, na której zaprezentowano jej 150 prac[2], a 2 lutego 2022 roku, w jej 84. urodziny, otwarto wystawę w centrum handlowym w kijowskim wieżowcu Guliwer[4]. Jej dzieła przechowuje Muzej szistdesiatnyctwa(inne języki)[6], któremu artystka przekazała swoje prace[9]. Około 2021 roku powstała gra online oparta na jej twórczości[3].
Przypisy
- ↑ a b c d ВікторіяВ. Кончаківська ВікторіяВ., Любов Панченко – жива легенда української творчості » Бучанський міський сайт [online], Бучанський міський сайт [dostęp 2023-03-26] (ukr.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l Н.Н. Вдовенко Н.Н., Карпатські мелодії [виставка акварелей Любові Панченко] | КПІ ім. Ігоря Сікорського [online], kpi.ua [dostęp 2023-03-26] .
- ↑ a b ЮліяЮ. Гапон ЮліяЮ., Легенда українського мистецтва з Бучі Любов Панченко стала героїнею арт-гри, фото – Погляд [online], poglyad.tv [dostęp 2023-03-26] (ukr.).
- ↑ a b c d e У Києві відкрилась виставка художниці-шістдесятниці Любові Панченко [online], vogue.ua [dostęp 2023-03-26] (ukr.).
- ↑ a b c d Художница-шестидесятница Любовь Панченко умерла после голода в оккупации [online], Національний музей Голодомору-геноциду [dostęp 2023-03-26] (ros.).
- ↑ a b c d Любов Панченко: Її душа – у полотнах [online], web.archive.org, 27 kwietnia 2022 [dostęp 2023-03-26] [zarchiwizowane z adresu 2022-04-27] .
- ↑ Світ Любові Панченко [online], m.day.kyiv.ua [dostęp 2023-03-26] (ukr.).
- ↑ a b c d e f Цензор.НЕТ, Померла відома художниця-шістдесятниця Любов Панченко. ФОТО [online], Цензор.НЕТ [dostęp 2023-03-26] (ukr.).
- ↑ a b c Після тривалого голодування у Бучі померла художниця-шістдесятниця Любов Панченко [online], Bird In Flight, 1 maja 2022 [dostęp 2023-03-26] (ukr.).
- ↑ Премія імені Василя Стуса [online], PEN Ukraine [dostęp 2023-03-26] (ukr.).
- ↑ НадіяН. Кир’ян НадіяН., Не під чужу дудку, а під свою [online], Слово Просвіти, 15 lutego 2010 [dostęp 2023-03-26] (ukr.).
Linki zewnętrzne
