Wieś leży niedaleko Babiej Góry, na terenie Orawy. Założona została na prawie wołoskim w roku 1608 przez sołtysa Jana Krala[4]. We wsi swoją siedzibę ma parafia św. Stefana, która została założona w 1919 roku[4]. W Lipnicy po dzień dzisiejszy oglądać można przykłady dawnego budownictwa orawskiego.
Przez wieś prowadzi zielony szlak turystyczny na Babią Górę[4]
W miejscowości od 2008 roku odbywa się corocznie Małolipnicke Grzybobranie[5]. Celem imprezy jest promocja kultury górali orawskich po polskiej i słowackiej stronie granicy. Podczas imprezy występują zespoły muzyczne z obu stron granicy, oraz prezentowane są potrawy regionalne.
Historia
Przełom wieków XVI i XVII był okresem intensywnej kolonizacji Górnej Orawy, prowadzonej przez właścicieli „państwa orawskiego”. Skutkiem tego w tym regionie powstało szereg nowych wsi. Jedną z nich była Lipnica Wyżna, Górna lub jak później przyjęło Mała.
Historia tej orawskiej wsi rozpoczęła się w roku 1608 od umowy między sołtysem (pierwszymi osadnikami), a panem Zamku Orawskiego Jerzym Thurzo. Jednak w związku z bardzo trudnymi warunkami naturalnymi (pierwotna puszcza pod Babią Góra) zagospodarowanie tego terenu przebiegało powoli i przywilej lokacyjny dla wsi został wydany dopiero w 1618 przez Elżbietę Czabor i Emryka Thurzo. Zasadźcą, czyli pierwszym sołtysem był Jan Kral[6] wraz z pięcioma wołoskimi osadnikami. Lokacja Lipnicy Małej, tak jak i innych wsi na Górnej Orawie, odbyła się na prawie wołoskim. Gwarantowało ono długą „wolniznę” czyli zawieszenie wszelkich świadczeń na określony czas względem właściciela. W Lipnicy Małej okres ten trwał bardzo długo, bo aż 17 lat. Sprzyjało to napływowi nowych osadników (głównie Wołochów, Polaków, Słowaków) i rozwojowi wsi.
Gwałtowny wzrost ludności miał także negatywne skutki, ponieważ spowodował wzrost powinności poddańczych, po zakończeniu „wolnizny”. Były one dość uciążliwe, szczególnie dla sołtysów, którzy z racji sprawowanej funkcji i posiadanej ziemi ponosili największe koszty na rzecz Zamku Orawskiego. Niemniej jednak mieszkańcom Lipnicy Małej i całej Górnej Orawy powodziło się nieźle jak na ówczesne czasy.
Sytuacja zmieniła się całkowicie w połowie XVII w., wraz z rozpoczęciem wojen religijnych. Dochodzi wówczas do bratobójczych walk między ludnością Orawy. Większość Górnoorawian razem z sołtysami opowiedziała się za katolicyzmem. Jedynie sołtys Lipnicy Małej Stanisław Kral sprzyjał protestanckim właścicielom Zamku Orawskiego.
Walki religijne, a potem niszczycielski przemarsz wojsk litewskich spieszących pod Wiedeń doprowadziły do dużych zniszczeń i wyludnienia wielu orawskich wsi, w tym także Lipnicy Małej. Andrej Kawuljak podaje, że wskutek wojen w XVII w. liczba ludności Orawy zmniejszyła się o około 70 procent.
Wiek XVIII przyniósł Lipnicy Małej i Orawie ponowny wzrost zaludnienia jak i też bezsprzeczne zwycięstwo katolicyzmu w tym regionie. Na Górnej Orawie istniała wtedy jedna parafia katolicka w Orawce, ale w krótkim czasie powstały nowe, między innymi w Jabłonce i Lipnicy Wielkiej. Lipnica Mała do 1919 r. podlegała parafii w Lipnicy Wielkiej. Własnej parafii Małolipnicznie doczekali się dopiero w roku 1919, a jej pierwszym proboszczem został ks. Marcin Jabłoński. Sam budynek kościoła powstał dużo wcześniej bo w połowie XIX w., w wyniku rozbudowy kaplicy pochodzącej z 1800 r. Patronem został król Węgier św. Stefan, którego kult na nowo odżył pod koniec XVIII w., po odnalezieniu jego relikwii w Dubrowniku.
W Lipnicy Małej w XIX w. spotykamy te same problemy, jakie wystąpiły na całej Górnej Orawie. Ziemia orawska była niezbyt urodzajna, a klimat nie sprzyjał uprawie roli, z której żyła większość mieszkańców. Hodowla, drobne rzemiosło i dorywcze prace na budowach nie zmieniły tej niekorzystnej sytuacji. Nastąpiło przeludnienie, pojawiły się epidemie chorób (szczególnie cholera) i głód. W związku z tym wielu mieszkańców udało się „za chlebem”, początkowo na Węgry, a później do Ameryki. Największa fala emigracji miała miejsce w latach 1880–1914. Z powodu emigracji i strat podczas I wojny światowej ludność wszystkich wsi orawskich spadła o 20 procent.
W okresie międzywojennym sytuacja ludności na tym terenie nie zmieniła się znacząco, przeważała gospodarka rolno-hodowlana, a inne źródła utrzymania dotyczyły prac sezonowych, głównie budowlanych. Oprócz tego Orawa znana była z tkactwa, choć w początkach XX w. nie odgrywało ono już tak wielkiej roli jak wcześniej.
↑Kralowie byli jedyną słowacką rodziną sołtysią na całej ówczesnej Górnej Orawie, pozostałymi sołtysami byli wyłącznie Polacy
↑Jerzy M. Roszkowski: „Zapomniane Kresy” Spisz, Orawa, Czadeckie w świadomości i działaniach Polaków 1895-1925. Nowy Targ: Powiatowe Centrum Kultury w Nowym Targu, 2018. ISBN 978-83-930675-4-1. Brak numerów stron w książce.
↑Małgorzata Liśkiewicz: Orawa 1918-1924. Lipnica Wielka: Stowarzyszenie Lipnica Wielka na Orawie, 2020. ISBN 978-83-960626-0-4. Brak numerów stron w książce.
↑Jerzy M.J.M.RoszkowskiJerzy M.J.M., Wojciech Lorencowicz (1896-1952): z urodzenia Spiszak, z wyboru Orawianin z przekonania Polak, „Prace Pienińskie”, 26, 2016, s. 13–19.
Małgorzata Liśkiewicz: Orawa 1918–1924. Skąd przybywamy, kim jesteśmy. Lipnica Wielka: Stowarzyszenie Lipnica Wielka na Orawie 2020. ISBN 978-83-960626-0-4.
Jerzy M. Roszkowski: „Zapomniane Kresy” Spisz, Orawa, Czadeckie w świadomości i działaniach Polaków 1895-1925, Nowy Targ: Powiatowe Centrum Kultury w Nowym Targu, 2018 ISBN 978-83-930675-4-1.
Ryszard Remiszewski: Spisz i Orawa. Kraków lub Gliwice. ISBN 83-901802-0-4. Brak numerów stron w książce
