Lhamana

Lhamana to w tradycyjnej kulturze Zuni osoby o męskim ciele, które przyjmują role społeczne i ceremonialne, jakie zwykle odgrywają kobiety w ich kulturze. Noszą mieszankę odzieży damskiej i męskiej, a większość ich pracy odbywa się w obszarach zwykle zajmowanych przez kobiety Zuni. Niektórzy współczesni lhamana uczestniczą w pan-indiańskiej wspólnocie two-spirit.

Najbardziej znaną osobą lhamana był We'wha (1849–1896), który w 1886 r. był częścią delegacji Zuni do Waszyngtonu, gdzie spotkali się z prezydentem Groverem Clevelandem.

Rola społeczna

Zapisy z początku XIX wieku wspominają, że lhamana, choć ubrani w „kobiece stroje”, byli często zatrudniani do pracy, która wymagała „siły i wytrzymałości”^[1], takiej jak polowania na grubą zwierzynę i rąbanie drewna opałowego^[2].

Oprócz ciężkiej pracy, niektórzy ludzie Lhamana celowali w tradycyjnej sztuce i rzemiośle, takich jak garncarstwo i tkactwo. W szczególności We'wha znano z umiejętności tkania^[3].

Opisując lhamana używano zarówno zaimków męskich, jak i żeńskich. Pisząc o swojej przyjaciółce We'wha, antropolog Matilda Coxe Stevenson opisywała We'wha zarówno męskimi, jak i żeńskimi zaimkami^[1].

Choć ogólnie postrzegani przez europejskich kolonistów i wielu współczesnych badaczy queer studies jako osoby homoseksualne, LGBT lub transpłciowe, Zuni lhamana, podobnie jak inne role społeczne, kulturowe i ceremonialne rdzennych plemion Ameryki Północnej, istnieją w rdzennie amerykańskiej matrycy kulturowej. Rdzenni Amerykanie piszący o tych rolach uważają, że tożsamości tych nie można sprowadzić wyłącznie do pożądania osób tej samej płci lub do przestrzegania konwencjonalnego zestawu ról płciowych, nawet współczesnych transpłciowych lub niebinarnych^[4][5].

Przypisy

1. Matilda Coxe Stevenson, The Zuni Indians: Their Mythology, Esoteric Fraternities, and Ceremonies, (BiblioBazaar, 2010) p. 380
2. Gilley, Brian Joseph (2006). Becoming Two-Spirit: Gay Identity and Social Acceptance in Indian Country. ISBN 0-8032-7126-3. p.8
3. James, George W. New Mexico: The Land of the Delight Makers. Boston: Page Co.,1920
4. Cameron, Michelle. (2005). Two-spirited Aboriginal people: Continuing cultural appropriation by non-Aboriginal society. Canadian Women Studies, 24 (2/3), 123–127.
5. Smith, Andrea. "Queer Theory and Native Studies: The Heteronormativity of Settler Colonialism". GLQ: A Journal of Lesbian and Gay Studies 16.1–2 (2010): 41–68. Web.