Kwiaty lepnicy bezłodygowejLepnica bezłodygowa w polskich TatrachRównież w Tatrach
Lepnica bezłodygowa[4] (Silene acaulis (L.) Jacq.) – gatunek rośliny należący do rodziny goździkowatych. Nazywana potocznie „kwitnącym mchem”. Występuje wokółbiegunowo w północnych częściach Azji, Europy i Ameryki Północnej oraz w górach Europy[5]. W Polsce rośnie tylko w Tatrach[6]. Jest też uprawiana.
Morfologia
Pokrój
Typowa roślina poduszkowa, bardzo niska, jej pędy i liście tworzą półkuliste poduszki o wysokości ok. 5 cm, przypominające nieco mech[7].
Kwiaty wyrastają na szczytach łodyg, różowe do purpuroworóżowych, o średnicy 1–2 cm. Kielich zrośnięty, 5-ząbkowy, z wyraźnymi nerwami. Korona składa się z 5 wolnych płatków o brzegach sercowato wciętych, z długim paznokciem. W miejscu, gdzie płatki zwężają się w paznokieć występuje przykoronek. W środku kwiatu pojedynczy słupek i 10 pręcików o białych pylnikach[7].
Pojedyncza poduszka lepnicy ma zawsze jeden tylko korzeń, sięgający do 130 cm w głąb i umożliwiający roślinie bytowanie na niedostępnych, kamienistych zboczach[7].
Porasta upłazy, strome zbocza i piargi. Rośnie zarówno na wapieniu, jak i na podłożu granitowym (różne podgat.). W Tatrach wychodzi nawet na wysokość ok. 2600 m n.p.m., główne obszary jej występowania to trzy najwyższe piętra: kosówki, halne i turniowe. Schodzi jednak również niżej, do 1000 m n.p.m. Jest bardzo wytrzymała na przymrozki – obserwowano, że nieraz całkowicie ulegała zmrożeniu i zlodowaceniu przez kilka nocy z rzędu, po czym w dzień ogrzana promieniami słońca odmarzała i kwitła dalej[7].
Jest uprawiana jako roślina ozdobna, szczególnie nadaje się do ogródków skalnych, zwłaszcza do obsadzania szczelin skalnych, murków, luk między kamieniami[11]. Uprawiana w ogródkach zwykle nie kwitnie jednak tak obficie, jak w naturze[12]. Mrozoodporność rośliny jest duża, może być uprawiana w strefach klimatycznych 2-9[12]. Obficiej, niż typowa, dziko rosnąca forma kwitną uprawne kultywary, np. `Floribunda`[11]. Lepnica bezłodygowa najlepiej rośnie na podłożu złożonym z mieszanki żwiru, próchnicy, kawałków skał i niedużej ilości gliny[11]. Najlepsze jest stanowisko słoneczne, ale przysłonięte od południowej strony[11]. Roślinę rozmnaża się przez sadzonkowanie pędów w inspekcie, można też przez wysiew nasion zaraz po ich zebraniu. Konieczne jest częste odnawianie rośliny, gdyż stare poduszki są mało żywotne i słabo kwitną[11].
Przypisy
↑Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
↑ abWładysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953. Brak numerów stron w książce
↑ abcdefZofia Radwańska-Paryska: Rośliny tatrzańskie. Warszawa: WSiP, 1988. ISBN 83-09-00256-4. Brak numerów stron w książce
↑ abcdFrantišek Antonín Novák: Tomik III. Rośliny górskie [Horské rostliny.]. il. Svolinský, Karel; tłum. i uzup. Zofia Radwańska-Paryska. Wyd. trzecie. Praga: 1961, s. 20, seria: Nasza przyroda w obrazach. [dostęp 2017-05-11]. (maszynopis, bez ilustracji)
↑Konstanty Stecki: Tatry. Wyd. drugie. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1979, s. 210, seria: Przyroda polska. ISBN 83-214-0052-3.
↑ abWładysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4. Brak numerów stron w książce
↑ abcdeEugeniusz Radziul: Skalniaki. Warszawa: PWRiL, 2007. ISBN 978-83-09-01013-5. Brak numerów stron w książce
↑ abGeoffreyG.BurnieGeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC271991134.
