Leopold był synem wielkiego księcia Ferdynanda III Toskańskiego i Luizy Marii, księżniczki Obojga Sycylii oraz wnukiem cesarza Leopolda II i jego żony – infantkiMarii Ludwiki Hiszpańskiej. Od 1799 roku towarzyszył ojcu na wygnaniu w Wiedniu, Salzburgu i Würzburgu. Do Toskanii powrócił w 1814 roku.Władzę w księstwie przejął 18 czerwca 1824 roku. Pierwsze dwadzieścia lat panowania poświęcił problemom wewnętrznym państwa. Jego polityka była względnie reakcyjna i najłagodniejsza spośród wszystkich władców Toskanii, która po roku 1832 stała się ostoją liberałów[1]. Pozostawał pod wpływem Austrii, ale nie stosował się ściśle do zaleceń płynących z Wiednia. Zezwalał na wolność prasy czy też osiedlanie się uchodźców politycznych (jak np. Giuseppe Mazzini) w granicach księstwa[2].
Wydarzenia z lat 1847/1848 wymusiły na Leopoldzie nadanie księstwu konstytucji[3]. Stało się to 15 lutego 1848 roku. Nie spełnił jednak zgłaszanych, najbardziej radykalnych postulatów o likwidacji wpływów austriackich w Toskanii, chociaż w marcu tego samego roku – w obawie o tron – wypowiedział wojnę własnej dynastii i posłał do Lombardii nieproszone posiłki Karolowi Albertowi, który podjął walkę o wyzwolenie północnych Włoch spod austriackiego panowania[4]. Inna sprawa, że w kwietniu – śladem papieża – wycofał się z wojny[5], ale miasta toskańskie, z Livorno na czele, wywierały naciski by nie odstąpił od ustroju konstytucyjnego[6]. W zamęcie działań wojennych został zmuszony do ucieczki z Florencji, aczkolwiek po bitwie pod Novarą miejscy notable pośpieszyli wysłać delegację z usilną prośbą by wrócił[7].
Rodzina
W 1817 r. poślubił Marię Annę Saksońską (1799–1832). Doczekał się z nią trójki potomstwa:
Karolina (1822–1841),
Augusta Ferdynanda (1825–1864) – żona Luitpolda, księcia-regenta Bawarii,
