Urodził się w Hukvaldach w rodzinie miejscowego nauczyciela. Od młodości wykazywał zdolności muzyczne. Dla jego twórczości duże znaczenie miały kontakty z muzyką ludową, której słuchał w czasie wiejskich zabaw. Jako kilkunastoletni chłopiec opanował grę na organach i grywał na tym instrumencie w miejscowym kościele.
Studiował w Pradze, w Lipsku i w Wiedniu. Od 1880 r. uczył muzyki w Brnie, gdzie w 1881 r. założył szkołę organistów. Później został dyrygentem tamtejszej filharmonii. Napisał wtedy kilka prac z zakresu teorii muzyki.
Opery zaczął pisać w Brnie, ale praski teatr nie chciał ich początkowo wystawiać. Po dwunastu latach wystawiono w Pradze w 1916 r. operę Její pastorkyňa (czyli Jenůfę), która odniosła sukces. Rozpoczęła się kariera kompozytora. Prawykonania wszystkich jego oper były w Brnie, potem wystawiano je w Pradze. Dzięki temu, że libretta na niemiecki tłumaczył zaprzyjaźniony z kompozytorem pisarz Max Brod, były one wystawianie w operach austriackich i niemieckich. W Polsce przed II wojną światową wystawiono tylko Jenůfę[1].
W swych kompozycjach, m.in. w operachSzarka i Jenůfa oraz w utworach na fortepian i orkiestrę, nawiązywał do muzyki ludowej Ziemi Laskiej. Był kolekcjonerem piosenek ludowych – Janáček i jego współpracownicy wędrowali po morawskich i słowackich wioskach i zapisywali lub nagrywali na fonografie autentyczny śpiew mieszkańców. Niektóre nagrania dochowały się do XXI wieku.
Zmarł w szpitalu w Ostravie 12 sierpnia 1928 roku. Śmierć nastąpiła w wyniku powikłań spowodowanych zapaleniem płuc. Pochowano go w Brnie, w części honorowej Cmentarza Centralnego (Ústřední hřbitov)[2].
Wybrane utwory
Opery
Šárka (Szarka) (1887 – pierwsza wersja, 1888 – druga, 1918 – trzecia, premiera w 1925)
Počátek románu (Początek romansu) (1891)
Její pastorkyňa (Jej pasierbica) albo Jenůfa (1894–1904)[3]
Osud (Przeznaczenie) (1903–1904)
Výlety páně Broučkovy (Wyprawy pana Brouczka) – 2 opery 1-aktowe: Výlet pána Broučka do měsíce (Wyprawa pana Brouczka na Księżyc) i Výlet pána Broučka do XV století (Wyprawa pana Brouczka do XV wieku) (1908–1917, premiera 1920)
Na zarośniętej ścieżce (1900–1911) – cykl miniatur fortepianowych
We mgle (1912)
Pamiątka (1928)
Sonata „z ulicy” 1905
Utwory chóralne
Říkadla (1925)
Msza głagolicka (Glagolská mše) (1926)
Pamięć Świata
W 2017 r. archiwum pozostałe po Janáčku, składające się z rękopisów jego kompozycji, librett, tekstów naukowych i literackich, notatników i książek z jego biblioteki (część z odręcznymi adnotacjami) oraz jego korespondencji zostało wpisane na listę Pamięci Świata jako pokazujące historię muzyki oraz sylwetkę artysty wyprzedzającego swoje czasy[5].